سومین دوره دوسالانه و ششمین جایزه ملی طراحی داخلی (1397-1395)
سومین دوسالانه در حالی در این جشن به کار خود خاتمه میدهد که توانست همچون دورههای پیشین با ساخت اندیشه، مرزهای جدیدی در دایرهی معماری ایران و خاورمیانه بگشاید. در میان تمامی کشورهای خاورمیانه تنها سه کشور از دوسالانه برخوردار هستند و البته باید اذعان نمود که همگی هنوز در ابتدای راه هستیم. دوسالانهی هنر استانبول، دوسالانهی معماری دوبی و نهایتاً دوسالانهی ملی معماری ایران. بجز دوسالانهی هنر استانبودل، دو دوسالانهی معماری بسیار جوان هستند. هیچ یک بیش از ده سال نیست که متولد شدهاند و لازم به تأکید است که این دوسالانه، دوسالانهی ملی معماری، شهرسازی و طراحی داخلی ایران با برگزاری سومین دوره باسابقهتر از رقیب اماراتی خود است. رویدادی که با ثبت رکورد حضور بیش از ۲۰۰۰ شرکت کننده بزرگترین اتفاق معماری ایران است و خوشبختانه با همکاری شرکتهای حامی، کاملاً ملهم از جریان خصوصی کشور و مستقل از دولتها و نظامهای حاکم است.
دوسالانه چارهای جز پیشرفت و پیشبرد مسیر در راستای نیل به اهداف خود ندارد، زیرا نمیتوان منتظر ایستاد تا شرایط بیرونی و درونی، سیاسی و فرهنگی، اقتصادی و نظامی، معیشتی و اخلاقی بسامان شود ــ چه بسا دوسالانه خود میتواند قوهی محرکی در این زمینهها باشد. دوسالانه در ابتدای امر با گرداوری بیش از چهل تن از معماران و شهرسازان از حوزههای مختلف دانشگاهی و حرفهای نشان داد که این رویداد متعلق به جریان یا بخش خاصی از معماری ایران نیست و نخواهد بود. این اجتماع با هدف یکپارچهسازی بخشهای مختلف جامعهی معماری ایران و درعینحال تخصصگرایی صورت پذیرفت.
برگزاری بیش از ده درسگفتار از زمان اعلام فراخوان در پاییز 1396 تا پایان خرداد 1397، با آمار ماهیانه دو برنامه، از بازدید بناهای مطرح کشور، تا دیدار با اساتید پیشکسوت، همگی رایگان و با همکاری معمارانی که زمان و ایدههای خود را در اختیار دوسالانه قرار دادند، کوشش دیگری در جهت ارائهی راهکارهای بهتر به همکارانمان در مراکز آموزش عالی بود. تقویم منظم دوسالانه، اطلاعرسانی شفاف اخبار و برنامهها، هرچند امری بدیهی باید محسوب گردد، اما گامی دیگر برای حفظ جایگاه دوسالانه و شأن نام ایران و معماران آن بود. در این مدت، دوسالانه همواره از موضعی انتقادیـاعتقادی برخوردار بود. اتکا بر این موضع انتقادیـاعتقادی باعث شد که ما براساس قانون و منطق، همزمان در عمل و نظر، وضعیت معماری معاصر را پایش و در حفظ حقوق سازندگان آن کوشا باشیم و هم در حال توسعه و هم در حال رفع اشکالات پیشینیان باشیم.
بخشهای مختلف دوسالانه همگی بر اساس نیازهای مسلم کشور تعریف شدهاند و ممکن است در آینده نیز دچار تحولاتی شوند. این تحولات ذات زندهی یک مجموعه را نشان میدهند. قضاوت آینده: مفهومی که به عنوان تم دوسالانه معرفی شده بود نیز تلاشی در همین راستا بود. به پیش رفتن و امید داشتن، و حتی فراتر از آن، ساختن و قضاوت آیندگان. نخستین گزارشی که برگرفته از تجربههای دوسالانه است و میتوان آن را در این مجال به جامعهی معماران و دلسوزان ارائه نمود این است که مسئلهی حضور تنها چند شهر تهران، اصفهان و شیراز در مسابقات معماری از سال 1395 که دوسالانهی قبلی برگزار شد تا به امروز، تا حدودی مرتفع شده است. همچنین وضعیت بغرنج و نگرانکنندهی فرم گرایی در معماری ایران که حقیقتاً ما را به بهترین دوندگان کورس فرمالیسم در جهان تبدیل کرده است، بهتر شده است. ولی متأسفانه در عمل هنوز موضوعات کلیدیای همچون زمینه گرایی برنامه ریزی در معماری، تکنولوژی در معماری، هوشمند سازی، توجه اصیل و منطقی به مصالح معماری و نه سلیقهای، مبلمان و دکوراسیون داخلی به عنوان بخش جدانشدنی معماری، معماری پایدار، معماری مردمی و انسان دوستانه و مفاهیمی از این دست که در جهان غوغای انقلاب و عصر جدید معماری را رقم زده است، در ایران در اولویت نیست. این رگه هنوز بسیار ضعیف است. دانشگاهها باید دست از مسابقهی فرمالیسم بردارند. دفاتر معماری، باید متوجه باشند که اگر امروز دچار بحران هستند، بخشی از این بحران درون صنفی، اخلاقی و به دلیل یکسان بودن فعالیت تمام دفاتر است. هیچ دفتری مزیتی بر دیگری ندارد. ارزش افزودهای ندارد و تنها فرمها تغییر میکنند!
لازم است این خبر امیدبخش و گزارش مهم به حضار محترم ارائه شود که یکی از رو به پیشرفتترین بخشهای معماری کشور، با توجه به آمار دوسالانه، حوزهی نقد معماری است. ما در حال شکستن سکوت یکصد ساله در باب نقد تخصصی معماری هستیم. چه از لحاظ کیفی و چه از لحاظ کمی، مقالات نقد معماری افزایش داشته است. شاید به زودی جایزهی ملی نقد معماری ایران، خود، به یک رویداد کاملاً تخصصی و نظری تبدیل گردد. آکادمی منتقدین و نویسندگان معماری که دبیرخانهی آن در هنرمعماری مستقر است، از جمله فرصتهای طلایی و جهانی است. درحالیکه انجمن جهانی منتقدین معماری در فرانسه به رکود و دوران از کار افتادگی خود وارد شده است و عملاً از آن تنها یک اسم و وبسایت به روز نشده باقی مانده است، این آکادمی فرصتی برای تبدیل شدن ایران به پایگاه مستحکم نقد معماری در جهان است. نکتهی جالب توجه آنکه با توجه به آمار مستدل دوسالانه، در هر دو دوره، زنان منتقد، برندگان بلامنازع بودهاند. نسلی جدید، متبحر، تیزبین و پرفایده از زنان منتقد و آشنا به هنر و معماری برای کشور ما در حال ظهور هستند. دوسالانه و جایزهی ملی نقد معماری ایران بزرگترین بستر شکوفایی ایشان بوده است، اما قطعاً منفعت آن به تمام معماری ایران خواهد رسید.
در پایان جای دارد از حامیان عزیز و گرامی، یکایک شرکت کنندگان، یاران و همراهانمان که به ما در برگزاری این رویداد یاری رساندند قدردانی کنیم و تعهد خود به آنها و جامعهی معماری ایران را بار دیگر یادآور شویم، چرا که پایبندی به اصول و استانداردهای جهانی جهت استمرار در بهبود روند این مسابقه همواره و هر ساله در برنامهی کاری ما خواهد بود.
شهریار خانی زاد
بنیانگذار و دبیر سومین دوسالانهی ملی معماری، شهرسازی و طراحی داخلی ایران
(1397-1395)
بیانیهی سومین دوسالانهی ملی معماری، شهرسازی و طراحی داخلی ایران (1397 – 1395)
صورتجلسه ی داوران بخش آثار نمایشگاهی سومین دوسالانه
آثار نمایشگاهی
بیانیه هیئت داوران مسابقه ملی طراحی اکو کمپ تفریحی آموزشی بندر تاریخی کنگ
هیئت داوران ضمن تشکر از شرکتکنندگان در این مسابقه اعلام میدارد، با توجه به موضوع خاص و نو پروژه و فقدان تجربه در این مقیاس در کشور، ضمن احترام به زحمات تمام شرکتکنندگان هیچ یک از طرحها علیرغم داشتن نکات مثبت، واجد طرح خلاقانه و کامل که به برنامه پروژه پاسخ متناسب و همهجانبه را بدهد، نبودهاند و قابل ورود به مرحله فاز یک و سپس اجرایی شدن نیستند.
بر همین اساس داوری طرحها به صورت سه مرحلهای و طی دو روز انجام شد. در مرحله اول از مجموع 57 طرح رسیده به دبیرخانه مسابقه، طرحهایی که فاصله زیادی تا معیارهای تعیین شده برای مسابقه داشتند با اتفاق نظر حذف شدند.
در مرحله دوم، داوری بین 16 طرح منتخب به صورت مشورتی و انتخابی انجام شد. و پس از بحث و تبادل نظر بین داوران در نهایت 6 طرح که از بقیه کاملتر و به خواستههای مسابقه نزدیکتر بود به مرحله نهایی راه یافت.
در مرحله سوم(نهایی) داوری هیئت داوران با در نظر گرفتن کلیه معیارها و نکات خاص پروژه از قبیل ثبت نهایی بندر کنگ، حریم بافت و بناهای تاریخی دخیل در مسابقه سه طرح با کدهای D-14 / D-76 / D-2 را به دلیل رویکردهای مناسب به موضوع شایسته تقدیر دانست. همچنین بنا به نظر هیئت داوران این سه طرح فاقد خلاقیتهای مرتبط با زمینه مسابقه بوده و به برنامه مسابقه پاسخ مناسبی نداده بودند. هیئت داوران طرح کد D-163 را به اتفاق به عنوان رتبه اول انتخاب نمود. این طرح به دلیل معماری موقت، توجه به حریم بافت، مداخله کم در سایت، بکارگیری مصالح بومی، رابطه صحیح سایت با دریا، رعایت حریم آبانبارها، و در نهایت پاسخگویی نسبی به برنامه مسابقه واجد ارزش شناخته شد. همچنین هیئت داوران نکاتی مانند عدم توجه به معماری بومی، عدم پیوند مناسب طرح با سایت و عدم خلق فضاهای مناسب با برنامه پروژه را از جمله نکات منفی این طرح برشمرد.
هیئت داوران طرح با کد D-107 را به عنوان رتبه دوم انتخاب نمود. این طرح علیرغم پاسخگویی به نیاز مسابقه و توجه به موضوع خاص اکو کمپ به دلیل مداخله کم در سایت و اطراف آبانبارها، توجه به معماری بومی در طرح و توجه به خط آسمان بافت تاریخی در جایگاه دوم قرار گرفت.
هیئت داوران طرح با کد D-88 را به اتفاق آرا به عنوان رتبه سوم برگزید : مداخله بیش از حد در هندسه سایت و عدم توجه به کلیت بافت مجاور از جمله نکات منفی این طرح برشمرده شد.
همچنین پاسخگویی نسبی به برنامه مسابقه، توجه به الگوهای معماری بومی و برجسته کردن محدوده آبانبارها از جمله نکات مثبت طرح است.
در پایان هیئت داوران اعلام میدارد، در صورت تمایل کارفرما به ادامه کار و ورود به مرحله فاز یک، 6 طرح منتخب مرحله نهایی داوری میتوانند با برطرف نمودن ایرادات و اعمال دقیق برنامه طرح وارد مرحله دوم شوند.
و این مسابقه با تعیین برندگان و اهداء جوایز در همین مرحله پایان میپذیرد و ادامه کار در صورت صلاحدید کارفرما در قالب مسابقهای دیگر قابل انجام است.
با تشکر