مركز اطلاعات تاريخي شهر تهران،چهارراه اناري(تقاطع نواب و كميل)
ديماه 1371. طراحي و بازسازي كارخانه سابق آبجوسازي شمس و تبديل آن به مركز اطللاعات تاريخي شهر تهران در زميني به مساحت 2 هكتار .
اين كارخانه در روزهاي اوج انقلاب اسلامي به آتش كشيده شده به مدت 14 سال به بيغوله اي براي تردد معتادان و ولگردان تبديل شده بود.
اين طرح بعد از كشتارگاه تهران كه به فرهنگسراي بهمن تبديل شد،دومين پروژه از اين دست به شمار ميرفت.
تفاوت مهم و اصلي بين اين دو فرهنگ‌سرا اين بود كه كارخانه شمس با ساختمان‌هاي كشتارگاه تهران تفاوت فاحش داشت.چه از نظر استحكام و مصالح مصرفي و چه از نظر مساحت زير بنا.
با توجه به ضرب العجل تعيين شده از طرف شهرداري طراحي و ساخت تواما آغاز شد. طراحي مركز واختصاص ساختمان‌هاي موجود به عملكردهاي آن با توجه به كيفيت (از نظر ايستايي) و كميت (از نظر سطح بنا) و نحوه قرارگرفتن آنها در سايت صورت گرفت.
اهميت فضاهاي مياني (حياط) و امكان مكث مراجعان در آنجا و نيز هدايت آنها به فضاهاي مركز از طريق حياط مياني، انتخاب محورهاي فضاهاي باز، انتخاب محل تلاقي اين محورها به عنوان مراكز حياط‌هاي مياني وتعيين كننده محل آب نماها روي محور اصلي ورودي مجموعه ونيز انتخاب دودكش و طاق نماي جلوي ورودي (قسمت شمال‌شرقي كارخانه و لبه خيابان كميل) به عنوان سمبول مجموعه و تبديل دودكش (با تقويت براي ايستايي چون در معرض ريزش بود) به برج ساعت مركز و تقويت محور فرعي از آب نماي مركزي به برج ساعت و ادامه آن به طرف ساختمان يك طبقه اداري (لبه غربي سمت شمال) از جمله ايده‌هاي طراحي در اين مركز بوده است. موارد در خور توجه ديگر عبارت اند از:
_ ساخت محل‌هاي نشستن گروهي در نقاط مشخص (گوشه غربي حياط مركزي پشت به غرب، جلوي محوطه ورودي سالن اجتماعات، شمال كتابخانه و كنار ساختمان شرقي) با آجرهاي كهنه و چوب.
_ جدا كردن فضاهاي سبز از معابر،حياط‌ها و ميدان‌ها با ديوارهاي كوتاه آجري (كه امكان نشستن رادر كليه نقاط اين حياط به مراجعان مي‌دهد).
_ استفاده از آجرهاي كهنه در بدنه و كف حياط (تركيب با سنگ تراورتن در كف).
_ انتقال حصار محدوده كننده سايت در لبه شمالي (كميل) به داخل زمين كارخانه با در نظر گرفتن لبه اصلاحي خيابان كميل و تعبيه پله‌اي عريض و دعوت كننده در جلوي ورودي و سردر متناسب با ورودي مركز مورد نظر.
_ تبديل حوضچه‌هاي گازوييل و مازوت در نقاط مختلف به آب نما.
_ تعبيه آب‌نما در بدنه شمالي براي ارتباط فضاهاي داخل به خارج براي استفاده عموم و تقويت حس تملك اهالي.
ساختمان‌هاي قابل استفاده و بازسازي شده عبارت بودند از:
1_ساختمان 3 طبقه مركزي (سايت كامپيوتر، يوزرها و مديريت مركز) 900 متر مربع(الف)
2_كتابخانه كودك 300 متر مربع(ب)
3_محوطه سرپوشيده زير برج ساعت براي كلاس‌هاي آموزشي 380 متر مربع(ج)
4_محوطه سرپوشيده نمايشگاه كتاب (شرق مركز) 260مترمربع(د)
5_ساختمان اجتماعات 600 متر مربع (ه)
6_سالن توجيه و گالري همجوار در زير زمين اول در غرب مركز 650 مترمربع(و)
7_ساختمان اداري 530 مترمربع (ز)
8_موزه و گالري‌هاي مربوط در دو طبقه زيرزمين 2900 متر مربع (ح)
9_تونل تاريخ در زير زمين اول، 300مترمربع (ط)
10_سرويس‌هاي بهداشتي 300 مترمربع (ي)
ساختمان‌هاي بخش دوم طرح كه قرار بود در مرحله دوم برنامه‌ريزي و ساخته شوند:
1_ بازارچه فرهنگي روي زيرزمين‌هاي واقع در قسمت مياني سايت، 2000مترمربع
2_گالري ورودي زير زمين‌هاي اصلي،700مترمربع
اين پروژه در اولين جشنواره مهندسي ساختمان (اسفند ماه 1375) به عنوان يكي از 5 طرح برگزيده موفق به اخذ لوح تقدير و نشان افتخار از دست مقام محترم رياست جمهوري وقت، و در سال 1995 به عنوان يكي از پروژه‌هاي فيناليست بنياد فرهنگي آقاخان ( يكي از 93 پروژه از ميان 433 پروژه منتخب در آن سال) انتخاب شد.
معماری معاصر ایران: آموزشی و تحقیقاتی
_________________________________________
نام پروژه : مركز اطلاعات تاريخي شهر تهران،چهارراه اناري(تقاطع نواب و كميل)
معمار: سیدحمید نورکیهانی
مطالب مرتبط
