کتابخانه‌ی کنگره‌ی ایالات متحده ؤاشینگتن، آمریکا/ جان ال.اسمیت و پل جی.پِلز، 1897
خانه کیسیتو اثر آلبرت فاوس، ترجمه‌ی لادن مصطفیزادهکتابخانهی عمومی نیویورک نیویورک، آمریکا/ شرکت کَرِر و هیستینگز، 1911
The New York Public Library, 1911
تاریخچه‌ی پیچیده‌ی کتابخانه‌ی عمومی نیویورک به سال 1848 بازمی‌گردد، زمانی که جان جیکب آستر، ثروتمندترین مرد آمریکا در زمان خود، چهارصد هزار دلار وقف ایجاد کتابخانه‌ی مرجعی کرد که برای همگان قابل استفاده باشد. در آن زمان نهادهای فرهنگی نیویورک همگام با رشد اقتصادی شهر پیش نرفته بودند و بزرگترین شهر آمریکا فاقد یک کتابخانه‌ی عمومی درخور بود. اما کتابخانه‌ی آستر هم که به زودی در لافایت پلِیس ساخته شد، فقط برای مراجعانی از طبقات بالای جامعه در نظر گرفته شده بود. در سال1870 بازرگان ثروتمندی به نام جیمز لیناکس هم کتابخانه‌ای برای نگهداری مجموعه‌ی عظیم کتب نفیس خود تأسیس کرد، اما این کتابخانه نیز تنها برای اشراف و نخبگان قابل استفاده بود. این نقص فرهنگی شهر نیویورک تنها در اواخر سده‌ی نوزدهم برطرف شد، یعنی هنگامی که سموئل تیلدِن، فرماندار نیویورک و از نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا دارایی قابل توجهی را برای تأسیس یک کتابخانه‌ی بزرگ عمومی باقی گذاشت. پس از مذاکرات طولانی، بنیاد تیلدن و کتابخانه‌های آستر و لیناکس در قالب یک سازمان خصوصی غیرانتفاعی تحت عنوان «کتابخانه‌ی عمومی نیویورک» در هم ادغام شدند.
در 1897 شهرداری نیویورک قطعه زمینی را به احداث کتابخانه اختصاص داد. برنده‌ی مسابقه‌ی طراحی کتابخانه، شرکت کَرِر و هیستینگز بود؛ معمارانی که از مدرسه‌ی هنرهای زیبای پاریس (بوزار) فارغالتحصیل شده و مدتی با شرکت
مککیم، مید و ؤایت، که معتبرترین دفتر معماری زمان خود بود، کار کرده بودند.
به بهای 9میلیون دلار (2میلیون دلار بیش از کتابخانه‌ی کنگره در ؤاشینگتن) یکی از چشم‌گیرترین بناهای نیویورک برافراشته شد. ساخت آن نُه سال به طول انجامید (1902-1911). سقف بنا در سال 1906 کار گذاشته شد و پنج سال بعدی به تکمیل تجهیزات داخلی اختصاص یافت.
سبک بنا را باید سبک بوزار خواند که پر از ارجاعاتی به معماری کلاسیک و بناهای رم و رنسانس است، اما امکانات رفاهی و دغدغه‌های عملکردی آن، شاخص دنیای مدرن هستند. ساختمان برای رهایی یافتن از گرفتاری‌های ترافیکی خیابان مجاور، روی پایه‌ای قرار گرفت و به گونه‌ای طراحی شد که نمای پشتی آن مشرف به یک پارک کوچک است. بیننده زیر نگاه خیره‌ی دو شیر مرمری که «شکیبایی» و «خویشتن‌داری» نام گرفته‌اند از پلکان نسبتاً طولانی کتابخانه بالا می‌آید و با گذشتن از یک سرسرای ورودی مرمری به پلکان‌هایی می‌رسد که به اتاق‌های مطالعه منتهی می‌شوند. مهمترین این اتاق‌ها اتاق مطالعه‌ی رز است که در اوایل سال 2007 مورد بازسازی قرار گرفت. برای ساخت آن 20.000 بلوک سنگی به‌کار رفته است. تالار سراسر از مرمر ساخته شده و قطر این سنگ‌های مرمر در برخی از نقاط به یک متر هم می‌رسد. طول تالار معادل 5/90 متر و عرض آن 8/23 متر است. هزاران جلد کتاب مرجع در طبقات همکف و بالکن آن در قفسه‌های باز چیده شده‌اند. پنجره‌های عظیم و چلچراغ‌های باشکوه فضا را روشن می‌کنند. سایر اثاثه‌ی اصلی تالار عبارتند از: میزهای چوبی، صندلی‌های راحتی و چراغ‌های برنجی. امروزه کتابخانه‌ی عمومی نیویورک سالانه پاسخگوی بیش از ده میلیون مراجعه کننده است، مجموعه‌ی آن از حدود دوازده میلیون منبع تشکیل شده و در محلات مختلف شهر، 85 شعبه‌ی پژوهشی و امانی دارد؛ به عبارت دیگر می‌توان گفت شهر نیویورک بالاخره صاحب کتابخانه‌ای منحصربه‌فرد و شایسته‌ی خود شده است.
تالار مطالعه‌ی رز، شاهکار کَرِر و هیستینگز، با سقفی به ارتفاع 16 متر، میتواند تا هفتصد خواننده را در خود جای دهد.
مطالب مرتبط
