کتابخانه‌­ی بادلی آکسفورد، انگلیس/ تامس بادلی، 1602

Bodleian Library, 1602

در آغاز سده‌­ی چهاردهم میلادی دانشگاه آکسفورد، جدا از کالج‌­های پرشمار خود، دارای مجموعه­‌ای از دست‌­نوشته‌­هایی بود که برای دسترسی دانشجویان در راه‌رویی در کلیسای مریم مقدس نگهداری می‌­شدند. در 1320 میلادی اسقف وورسِستر با بلندنظری تصمیم گرفت تالاری برای نگهداری این مجموعه­‌ی گران‌­بها بسازد؛ پروژه­ای عظیم که پس از مرگ او در 1327 با کندی پیش رفت. ساخت کتابخانه در 1367 به پایان رسید و راه‌­اندازی آن تنها در 1444 ممکن شد. پس از اهدای 281 دست­‌نوشته از سوی دوک همفری، برادر هنری پنجم، تصمیم گرفته شد کتابخانه‌­ی جدیدی به شکل یک تالار اجتماعات به سبک گوتیک متأخر، بالای مدرسه‌­ی الهیات ساخته شود. درهای این کتابخانه تنها 44 سال بعد به روی مراجعان گشوده شد تا ثابت شود زمان در آکسفورد جزو اولویت‌­ها نیست. مقامات دانشگاه نگرشی بسیار بی‌­تفاوت و غیر­مسئولانه نسبت به کتابخانه داشتند و حتا برای پرداخت حقوق کتابدار، به فروش کتاب‌­ها دست می­‌زدند. در سال 1555 میلادی وضعیت به بدترین درجه رسید: تمام آثاری که در آنها اشاره­‌ای به مذهب کاتولیک رم شده بود، باید از قفسه­‌ها جمع‌­آوری می‌­شدند. دست‌­نوشته‌­های نفیس به قیمت جلدشان به جلدسازها فروخته شد. اثاثه‌­ی کتابخانه هم به فروش رفت، تالار خالی به آموزشکده­‌ی پزشکی تبدیل شد و دانشگاه آکسفورد بدون کتابخانه ماند!
پس از آن بود که تامس بادلی (1613-1545) وارد صحنه شد؛ مردی فرهیخته از سفیران ملکه الیزابت اول که در اواخر دهه‌­ی 1590 از همه­‌ی مشاغلش کناره گرفت تا تمام وقت و دارایی خود را وقف کتابخانه‌­ی آکسفورد کرده و کتابخانه‌­ی قدیمی بالای مدرسه­‌ی الهیات را احیا کند. با همت و حمایت مالی بادلی بود که کتابخانه‌­ی آکسفورد در سال 1602 دوباره شکوفا شد و مجموعه­‌ی کتاب‌­های آن پیوسته افزایش یافت.

فضای کتابخانه نیز پیوسته گسترش پیدا می‌­کرد و تالارها و بال‌­های بیشتری را به خود اختصاص می‌­داد، هرچند برخی کمبودهای تأسیساتی نیز تا مدت‌­ها مانعی برای افزایش مراجعان بود. برای مثال، ساختمان تا سال 1845 به هیچ سیستم گرمایی مجهز نبود یا تنها در سال 1929 بود که سیم­کشی برق در آنجا راه­‌اندازی شد.
کتابخانه پس از وقفه‌­ای در سده‌­ی هجدهم میلادی، دوباره رشد و شکوفایی خود را از سر گرفت، در 1849 دارای بیش از 220,000 جلد کتاب و 21,000 دست‌­نویس شد و یکی از بزرگ­ترین کتابخانه‌­های جهان به شمار می‌­رفت. کتابخانه‌­ی بادلی در سال 1960 کتابخانه‌­ی رادکلیف را نیز تحت پوشش گرفت. ساختمان چشمگیر و مدوّر باروک با گنبد باریک، تالار رادکلیف نام گرفت و به اتاق مطالعه‌­ی اصلی هر دو مؤسسه تبدیل شد. به لطف الحاقیه‌­ی دیگری که در سال­‌های 1939-1940 با طراحی سر گیل گیلبرت اسکات به ساختمان اصلی افزوده شد، امروزه کتابخانه‌­ی بادلی با 5/6 میلیون جلد کتاب خود، پس از کتابخانه‌­ی دانشگاه مسکو، دومین کتابخانه‌­ی دانشگاهی بزرگ جهان است. بادلی از نظر کتاب و کتابداری نظریاتی مترقی داشت، اما در مورد فرایند ساخت محافظه­‌کار بود. کتابخانه‌­ی او نمونه­‌ی بارزی است از سبک التقاط­گرای خیال­‌پردازانه و غیرپیچیده‌­ای که تا روزگار حاضر نیز همچنان از جنبه‌­های گیرای معماری انگلیسی به شمار می­‌رود. با آنکه در سایر نقاط قاره‌­ی اروپا سال 1600 نمایانگر افول سبک کلاسیسیسم شمرده می‌­شود، اما سازندگان انگلیسی در این دوره همچنان به گذشته چشم داشتند. همین امر موجب پیدایش صفحات گوتیک در دیوارهای «تالار چهارگوش»، پنجره‌­های پیش‌­آمده‌­ی اواخر گوتیـک، جان‌­پناه و سـرمناره­‌های کنگـره‌­داری شـد که تا انـدازه‌­ای منسـوخ به نظـر می‌­رسیدند. تالار قدیمی که بادلی آن را بازسازی کرد. هیچ یک از ریشه‌­های قرن شانزدهمی خود را پنهان نمی‌­کند. نقاشی مجدد سقف آن به شیوه‌­ی نسبتاً یکنواخت رنسانس انجام شد (مشکلی که اغلب هنگام احیای سبکی که مایه‌­ی الهام اولیه‌­ی آن از بین رفته، پیش می‌­آید.) در هردو سوی فضای بلند و کشیده‌­ی تالار، قفسه­‌های زاویه‌­دار کتاب جایگزین میزهای خطاب‌ه­ای شدند که زمانی نسخه­‌های دست­نویس را به آنها زنجیر می‌­کردند. امروزه این اتاق برای نفیس­‌ترین کتاب­‌های موجود در کتابخانه‌­ی بادلی در نظر گرفته شده است. سقف تالار دوم که به «جناح هنرها» معروف است، مجدداً با نقش ویژه­‌ی دانشگاه و همچنین نشان خانوادگی بادلی تزئین شد. کتاب‌­ها در قفسه­‌هایی در امتداد دیوار جای گرفته‌­اند و گالری کوچکی هم در بالای قفسه‌­ها واقع شده که به این طریق امکان استفاده از کل ارتفاع اتاق فراهم آمده است. تالار سوم که به افتخار یکی از حامیان مالی ساختمان کتابخانه به «جناح سِلدِن» مشهور شده، دارای دو پنجره با چشم­‌انداز وسیع به سبک گوتیک است و به همان شیوه­‌ی تالار پیش از خود تزئین شده است. تالارهای کتابخانه‌­ی بادلی ممکن است از نظر اندازه کوچک باشند، اما از لحاظ وجهه و اعتبار، جایگاه بالایی دارند و نمادی بی­‌نقص از آوازه‌­ی علمی دانشگاه آکسفورد به شمار می‌­آیند.