تغییر جهت از تولید آنالوگ به دیجیتال خود را در اجرای چندین ساختمان و پروژه‌­ی سنگین برای پروژه‌­های عمومی­ای در مقیاس کلان منعکس ساخته است. ممکن است این طور استدلال شود که در واقع چالش‌ها، فشارها، و تقاضاهای ساخت و ساز در مقیاس کلان باعث به کارگیریِ روش‌های دیجیتال تولید شده است، و نه گرایش به گسترشِ روش‌های پیچیده‌­ی رو به افزایش به لحاظ تجسم و بازنمایی. اما مِین حق دارد آنجا که اشاره می‌­کند، «وقتی ما انتخاب کردیم که با کامپیوتر پیش برویم، تصمیم گرفتیم که با کامپیوتر به مثابه ابزاری مانند سایر ابزارها برخورد کنیم… درست مثل یک قلم نوری. من تا حدی تردید داشتم و نگران وابستگی محض به تکنولوژی بودم. ابتدای امر نیّت­مان آن بود که کارمان را کمابیش مانند گذشته ادامه دهیم. اولین کاری که روی کامپیوتر پیاده کردیم، یک سری طرح ساده از لاندا هاؤس بود، پروژه‌­ی مسکونی اخیر در لوس آنجلس. نکته­‌ی جالب این بود که نتیجه‌­ی کار شبیه دیگر طرح‌هامان از کار درآمد، مقاطع آکسونومتریک، نقشه‌­های نما… به طوری که مردم فکر می‌­کردند طبیعتاً آنها را توسط کامپیوتر تولید کرده‌­ایم… غیر از این که این طرح‌ها حاصل مدل‌های سه­‌بعدی بودند. هرچند طرح‌ها ممکن است در ظاهر فریبنده و اغواگر باشند، اما تفاوت استفاده از کامپیوتر در حقیقت در نوع ارائه خلاصه نمی‌­شود بلکه بیشتر در امکانات ساخت و ساز است.»
این تغییرات موازی ــ از شیوه‌­های آنالوگ تا رسیدن به تولیدات کاملاً دیجیتال، برای سازه­‌هایی در مقیاس کلان ــ استودیوی مورفوسیس را قادر ساخته تا از پروژه‌­هایی در مقیاس کوچک که مستقیماً تحت نظارت قرار دارند در حوزه‌­های محلّی (ناحیه­‌ی لوس آنجلس) به اجرای پروژه­‌های بسیار بزرگتر و بس پیچیده‌­تر در نقاط دوردست آسیا و اروپا خیز بردارد. تغییر جهت به سمت تولید دیجیتال به بهبود قوانین مشترکی که این فعالیت توسط آنها صورت می­‌گیرد کمک می­‌کند. برای مثال در پروژه­‌ی بانک کارتنر (در کلاگن­فورت اتریش)، مورفوسیس مراحل کار را دائماً از طریق ویدئوی اینترنتی تحت نظارت خود داشت و تصمیمات طراحی بر پایه‌­ی اطلاعات بین مشتری و مشاوران به طریق الکترونیک ردّ و بدل می‌­شد. به این ترتیب، برای مورفوسیس کامپیوتر نه تنها شیوه‌­ی ابزاریِ جدید برای تولید فراهم آورد، بلکه باعث ترویج آزمون اصلِ فرآیندهایی شد که استودیو توسط آن فرآیندها کارهای خود را چه به صورت درون­مرزی و چه به صورت برون­مرزی تولید و اطلاعات پروژه را از طریق آنها توزیع می­‌کرد.
مرکز طراحی اِی.اِس.ای. (ASE) واقع در یک ساختمان بلندمرتبه در منطقه‌­ی هسی­چی (Hsichih)، یک حومه‌­ی روبه‌­رشد تایپه، یکی از اولین نسل‌های پروژه‌­های مورفوسیس است که منحصراً با استفاده از کامپیوتر شکل گرفته و اجرا شده است.

هیپوکامپوس
این پروژه­‌ی کانسپچوآل (1998) جریان فضا را به جریان زمان تبدیل می‌­کند که در آن اشیاء و رویدادها می­‌توانند به صورت همسان به یکدیگر مرتبط و به کار برده شوند. نمونه‌­ی کوچک شهری که شخص می­‌تواند در آن زندگی و کار کند، در فضاهای واقعی و مجازی آن پرسه بزند، مدلی است که عناصر پذیرفته و تثبیت­شده­ای را به صورت حافظه و در آنِ واحد به صورتِ رویدادی واحد ارائه می­‌کند که در مغز انباشته می‌­شود و روح حافظه را متجلی می‌­سازد. این، پروژه­‌ای است درباره‌­ی حد فاصلی قطعی که معرفت در آن به پایان می­‌رسد و ظلمت آغاز می‌­شود.

مرکز طراحی اِی.اِس.ای (ASE)
مورفوسیس، رو در رو با فضایی در یک برج بلند مرتبه که یک آرایه‌­ی پیچیده از ستون‌ها آن را قطع کرده، دو زبان فُرمال ابداع کرده یعنی آنچه در اصطلاح «تخم­‌مرغ و ریزه‌­ها» خوانده می‌­شوند، و آنها را به داخل شبکه­‌ی ستون‌های پیچیده وارد می‌­کند.

استودیو پروژه را با نیت آشکارِ واژگون ساختنِ بنیادین‌­ترین فعالیت‌های کاری به عهده گرفت. مِین می­گوید: «کار با کامپیوتر توالی­ای را که ما با آن مسئله­‌ای را مورد بررسی قرار می‌­دهیم در معرض پرسش و تردید قرار می‌­داد. ما از همان آغاز پی بردیم که مشغول ساخت مدلی هستیم و آن مدل قابلیت تبدیل به طراحی‌های عرفی­ای را داشت که ما به کار با آنها عادت کرده بودیم. من واقعاً در مورد این واژگونگی شگفت­‌زده هستم… کیفیت توموگرافیِ مقاطع… [با اینکه] هنوز توصیفی، تحلیلی هستند، اما همچنان قابلیت گسترش و تأویل­پذیری دارند… دریافتیم که هنوز می­بایست مدل‌های فیزیکی‌­ای بسازیم چون به نسبت مدل‌های مجازی حرف‌های دیگری برای گفتن دارند. ما تایپه را تنها از طریق تصاویر کامپیوتری به وجود آوردیم، و تازه در پایان کار بود که یک مدل فیزیکی از آن ساختیم.»
طرح مورفوسیس شامل وارد کردن یک فضای 2000 متر مربعی بود که با آرایش اشتقاقی ستون‌هایی قطع می‌­شد، که در داخل ساختمان موجود بودند. دو زبان یا سیستم فُرمال، «تخم­‌مرغ و ریزه‌­ها» ، داخل شبکه‌­ی ستون پیچیده‌­ای ردیف شدند تا فضا را توجیه کنند و نیازها را به صورت شش ناحیه­‌ی تخم­‌مرغی در دو طبقه گرد یکدیگر آورند، به نحوی که سه فضای نمایشگاهی جدا، رستوران و یک تالار سخنرانی را در بر گیرند. تخم‌­مرغ‌ها که صفحات فولادیِ زنگ­زده­ای هستند که با استفاده از دستگاه برش سی.ان.سی. ساخته شده‌­اند، در انتهای نقطه‌­ی غربی مجموعه می‌­گسترند و یک برآمدگیِ گرد را تشکیل می‌­دهند. طرح سه بار در کل مجموعه، فُرم خمیده را در خود تکرار می­کند و برای ایجاد مناطق مربوط به غذاخوری، نمایشگاه و سخنرانی، از آن استفاده می‌­کند. ریزه‌­ها، یعنی دیوارهای عمیقی که تا هفت متر از سطح زمین بالا می­‌آیند، یک سری تیغه‌­ی گچی سفید تابدار هستند که به خطوط متغیر شبکه‌­ی ستونیِ ساختاری نزدیک و از آن دور می‌­شوند. ریزه‌­ها با تبعیت از «الگوی پرواز» شرق به غرب از روی مجموعه گذر می‌­کنند و با روزنه‌­هایی که حرکت عمودی را انعکاس می‌­دهند، متخلخل می‌­شوند. دست‌ه­ای از پادهای فایبرگلاسِ ماهی‌­مانندِ شناور که گویی به موازات تیغه‌­ها در حال شنا هستند، این ترکیب را کامل می‌­کنند و به فضاهای نوآورانه و تخم­‌مرغی‌­شکل، ریزه­‌کاریِ جالب توجهی اضافه می‌­کنند.
مانند اغلب کارهای مورفوسیس، در پروژه‌­ی تایپه سیستم‌های فضایی ماقبل و مابعد دیجیتال برای سازگاری با نیازهای گوناگون برنامه، به یکدیگر الصاق شده­‌اند. هرچند، بر خلاف پروژه‌­های قبلی، که در آنها فضا از طریق مرتبط ساختنِ زبان‌های منظم، تکراری و صُوَر افلاطونی سامان یافته بودند، در اینجا یک زنجیره‌­ی منسجم فضا و هندسه­‌های گوناگون توسط خطوط نیروی نابرابری که به صورت تصادفی در هم بافته و تنیده شده­‌اند، برای همسانی میان زمینه‌­های ساختاری نامنظم به کار رفته­‌اند. مِین می­گوید: «تایپه برای ما نقطه‌­ی عزیمت بود، مرحله‌­ی انتقالی بود برای اتخاذ رویکردی تازه. کامپیوتر پیدایش مورفولوژی‌های جدید اصیل را برای ما میسر ساخته است، دایره‌­ی لغات جدیدی خلق کرده… تکنولوژی فضاهای مجازی اینجاست که به کمک ما می­‌آید، هم در انتقال مجموعه‌­ای از پیچیده‌­ترین فُرم‌ها به زنجیره­ای از ساختارهای منطقی، و هم به عنوان ابزاری برای مشاهده­‌ی نتایج تحقیقات… این را از دید آن برنامه می­‌فهمیم و به پدیدار شدنِ آن کمک می‌­کنیم… مشتری ما قادر شد محیط فیزیکی را به عنوان قسمتی از فرآیند خلاق و دینامیک تجربه­‌ی عملی و به عنوان صورتی از کنجکاوی درک کند. مشتریان ما از این پس می­توانند به صورت نیابتی در تحقیقات ما شرکت کنند.»
مورفوسیس شیوه­‌ی عمل مرحله­‌ی انتقالی است. از لحاظ نسلی جایی در حدّ فاصل استودیوی آتیای فرانک گِری، و فعالیت‌های هوشمندانه‌­ی دیجیتال جدیدتر قرار دارد که در جای دیگری از این کتاب به آن خواهیم پرداخت. جالب این که، جای پای مورفوسیس در هر دو جهان بسیار استوار است، در حالی که با اطمینان بسیار به سمت قبول سفارش‌هایی در مقیاس‌های کلان گام برداشته و این کار را بدون از دست دادن محتوا و ماهیتِ اساساً تجربی و افراطیِ کارهای قبلیِ خود به انجام رسانده است. مورفوسیس با آغوش باز پذیرای تغییر پارادایم در معماری شده است و، در حالی که نگرانی‌های خود در مورد این تغییر پارادایم و مافاتِ آن را از خود رفع می‌­کند، آزادی و اصول سازمانی جدیدی را آشکار ساخته است.

معماری دیجیتال (فضای هیبریدی)، انتشارات هنرمعماری، 1386
نویسنده: پیتر زلنز
ترجمه‌ی: علیرضا سیداحمدیان، حمید خداپناهی