مسابقه‌ی طراحی بزرگترین پروژه‌ی آسایشـگاه تخصصی ویژه‌ی معلولان، دکتر محمد مهدی محمودی

در زمستان 1397 مؤسسه‌ی خیریه‌ی بچه‌های آسمان که با مشارکت‌های مردمی اداره می‌شد، موضوع ساخت آسایشگاه برای دختران معلول 14-4 سال را مطرح نمود که درصدد است با ساخت مجموعه‌ای 200 تخت‌خوابه، به دختران معلولی که ناچارند از بدو تولد تا آخر عمر در آنجا زندگی کنند؛ امنیت هدیه دهند.
ابتدا پیشنهاد طراحی بصورت انحصاری به شرکت مهندسین مشاور هرم پی داده شد، اما پس از بازدید ساختمان وضع موجود این خیریه در کوچه‌ی سروِ خیابان ولیعصر، مهندسین مشاور هرم پی با تفویض امور به بخش پژوهشی خود و با هدف بهره‌مندی از نظرات چندین گروه متخصص و دستیابی به گزینه‌های مختلف و قدرت انتخاب گزینه‌ی بهینه از نظر متخصصان، ایده‌ی مسابقه را مطرح کرد. در ادامه اندیشکده‌ی هرم پی به‌عنوان دبیرخانه مسابقه وارد عمل شد. از آنجایی که اجرایی و عملیاتی بودن طرح‌های واصله بیش از هرچیز دیگر مد نظر بود و معمولاً در مسابقات چنین طرح‌هایی بدست نمی‌آید، تصمیم گرفته شد تا فرایند مسابقه بسیار حرفه‌ای‌تر، منطبق بر محدودیت‌ها و واقعیت‌های اجرایی و کاربردی‌تر برگزار گردد. لذا بازدید از مجموعه‌ی خیریه‌ی بچه‌های آسمان و آشنایی با نیازهای واقعی گروه هدف از اولویت‌ها بود. سپس بازدید از زمینی که برای ساخت آسایشگاه ویژه‌ی معلولین و توسط مؤسسه بچه‌های آسمان خریداری شده بود و آشنایی با ابعاد وسیع پروژه، جلسه با مسئولین خیریه و اخذ نظرات، مواجهه با چالش‌ها و شنیدن دغدغه‌های آنان تعیین کننده‌ی بخش‌هایی از چارچوب طراحی عملکردگرای مجموعه بود.
حساسیت موضوع و احساس مسئولیت اجتماعی افراد و متخصصین دست اندرکار این پروژه آنقدر بالا بود که همه‌ی افرادی که برای این موضوع با ایشان مذاکره می‌شد خود را موظف به تسریع و تصریح در ارایه‌ی اطلاعات جامع از ابعاد پروژه، زمین مجموعه، شرایط بچه‌ها و پرستاران آنان و کادر اجرایی برای خدمات‌رسانی به بچه‌ها می‌دانستند.
به دنبال آن وقتی اطلاعات شفاف شد، کارگروهی از متخصصین و مهندسین در اندیشکده هرم پی تشکیل گردید که مقدمات برگزاری مسابقه را فراهم آوردند. جلسات، مراجعات و مکاتبات مستمر با شهرداری منطقه‌ی 22، ضوابط و مقررات شهرداری، سطوح و سرانه‌ها، دستور نقشه، سطح اشغال، تراکم و زیربنا، مساحت پس از اصلاحی و… در منطقه‌ی 22 با حمایت، همدلی و همکاری و همراهی کارشناسان و مدیران و رؤسای شهرداری منطقه‌ی 22 بررسی و تدقیق گردید. همزمان گروه‌های مختلف معماری که تمایل به شرکت در مسابقه را داشتند شناسایی شدند. همچنین با چند نیکوکار برای تأمین مالی جوایز پروژه، صحبت و جوایزی برای این منظور در نظر گرفته شد. البته با توجه به اینکه طرح برای یک پروژه‌ی خیریه انجام می‌شد جوایز هم با مبالغ بالا در نظر گرفته نشد. نهایتاً برای نفر اول 17 میلیون تومان، نفر دوم 5 میلیون و نفر سوم، 3 میلیون تومان تعیین شد.
در ابتدا 12 گروه، برای شرکت در مسابقه اعلام آمادگی نمودند؛ اما در همان ابتدای راه، 4 گروه به دلایل مختلف انصراف دادند و با 8 گروه مسابقه به پیش رفت.
با اینکه اواسط فروردین سال جاری شرایط شرکت در مسابقه نهایی و به شرکت‌ها اعلام شده بود و زمان تحویل پروژه نیز تمدید نشد، اما 19 خرداد امسال، پنج گروه موفق شدند کار را تحویل دهند و یک هفته بعد داوری کارها شروع شد. ناگفته نماند؛ هیچ یک از مهندسین و طراحان در شرکت مهندسین مشاور هرم پی، به دلیل رعایت ضوابط و شرایط سالم فضای مسابقات در مسابقه‌ی مذکور شرکت نکردند.
داوران مسابقه، متشکل از اساتید دانشگاه و مسئولین مؤسسه‌ی بچه‌های آسمان بودند. دکتر محبوبه خَلوق، نماینده‌ی زنان معلول در سازمان ملل، دکتر آزاده شاهچراغی، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران، دکتر عبدالرضا محسنی معمار و مدرس دانشگاه، دکتر داریوش شکیبی، پزشک و مدیرعامل خیریه‌ی بچه‌های آسمان، دکتر محمد مهدی محمودی، عضو هیئت علمی دانشکده‌ی معماری دانشگاه تهران، به‌عنوان داوران مسابقه و دکتر لیدا اسلامی، دکترای معماری و نماینده‌ی اندیشکده‌ی هرم پی و مهندس محمد کمالی روستا، قائم مقام مؤسسه‌ی بچه‌های آسمان به‌عنوان ناظران مسابقه انتخاب شدند.
نقشه‌ها در ابعاد 80 در 120 چیده شد و داورها و ناظرین به صورت انفرادی کارها را ارزیابی نمودند. 5 کار منتخب، به شور گذاشته شد و نقشه‌ها با توجه به رعایت ضوابط و مقررات شهرداری و گنجایش 200 نفره‌ی ساختمان، بررسی شدند. ویژگی مهمی که مدنظر بود تا شدیداً رعایت شود این نکته بود که فضای ساختمان به صورت خوابگاه نباشد. معلولین این خیریه بصورت 24 ساعته در مکان مدنظر حضور خواهند داشت و از این سو لازم بود سرزندگی در فضای ساختمان همواره وجود داشته باشد. بنابراین توجه به نور، صدا، رنگ، تهویه، کف، مصالح و تأسیسات، جزء الزامات ساختمان محسوب می‌شد و لازم بود ساختمان به‌عنوان محلی برای آسایش 24 ساعته‌ی افراد، بخصوص بچه‌ها در نظر گرفته شده باشد. در کنار تجهیزات رفاهی برای بچه‌ها، خواسته شده بود امکاناتی نیز برای پدریاران، مادریاران، پرستاران، پزشک و تیم اجرایی مؤسسه در نظر گرفته شود. توجه به مدیریت بحران و تجهیزات مربوط به آتش‌نشانی، از درجه‌ی اهمیت بالایی در این ساختمان برخوردار است و در این زمینه نیز توجهی بیش از پیش منظور شد تا قطعاً رعایت شده باشد. تعبیه‌ی محلی برای سالن اجتماعات در جشن‌ها و مهمانی‌ها از دیگر الزامات بود. در خاتمه طراحی فضاهایی برای بازی و جنب و جوش بچه‌هایی که امکان راه رفتن و دویدن دارند نیز بصورت ویژه در آثار بررسی شد.
درنهایت طرحی که تمام این خواسته‌ها را پوشش می‌داد، انتخاب شد و در مراسمی که بیستم تیر 1397 در تالار مهربانی باشگاه انقلاب با حضور مهمانان، نیکوکاران و دوستداران بچه‌های آسمان برگزار گردید، رونمایی و برندگان اول تا سوم معرفی و جوایز آنان اهدا شد.

اسامی گروه‌های برنده و تیم طراحی ایشان به شرح ذیل است:

گروه برنده‌ی رتبه‌ی نخست:
مدیر پروژه: علی اندجی‌ گرمارودی
همکاران: سینا شاه‌حسینی، محمدجواد سعیدی، حسام شیری

گروه برنده‌ی رتبه‌ی دوم:
مدیر پروژه: حمید محمود پور

گروه برنده‌ی رتبه‌ی سوم:
مدیر پروژه: حمید ناصر خاکی، بنفشه درویش
سرپرست طراحی: شانار مصلحی
طراحان: سپهر امیدوار، تینا دادگستر
ترسیم‌گران: تینا دادگستر، مهدی اکرمی، نیلوفر خانجانی، ستاره علمداری
ارائه کنندگان: شانار مصلحی، سپهر امیدوار
تصویرساز: حافظ رییسیان