پاویونِ گالریِ سِرپِنْتین اولافور الیاسّون
خانه­‌ی‌ تاریخی عبّاسیان

تئاتر آگورا
یو.ان.استودیو / لِلی­سْتات، هلند
ترجمه­‌ی آبتین گلکار

Agora Theatre
UNStudio/Lelystad, Netherlands

تئاتر آگورا مکانی است رنگارنگ و سرشار از امیدواری. این بنا بخشی از طرح جامع شهر لِلیستات است که به وسیله­‌ی شرکت West 8 تنظیم شده و در صدد است جان تازه‌­ای به مرکز سنجیده و عملکردگرای شهر بدهد. پروژه در نظر دارد تا با تمرکز بر وظیفه و عملکرد کهن و آغازین تئاتر، یعنی آفریدن یک نمونه­‌ی مصنوعی بهتر از جهان، در کار احیا و بازسازی شهرهای دوره­‌ی پس از جنگ جهانی هلند موفق عمل کند. دیوارها، هم در بیرون و هم در درون، به گونه­‌ای پوشش یافته‌­اند که حالت «شهر فرنگ» دنیای تئاتر را القا کنند، دنیایی که در آن شما هیچ­گاه نمی­‌توانید مطمئن باشید چه چیز حقیقی است و چه چیز نمایشی و غیرواقعی. در تئاتر آگورا نمایش فقط به روی صحنه و هنگام عصر محدود نمی­‌شود، بلکه تا بافت شهر و اوقات روز نیز بسط و گسترش پیدا می­‌کند.
تئاتر به خودی خود برای معماران، پروژه­‌ی خیال­‌انگیزی به شمار می­‌رود، ولی فان بِرکِل، که به مسئله­‌ی ایجاد ارتباط ساختمان‌ها با مردم توجه ویژه‌­ای نشان می­‌دهد، این هدف را دنبال می­‌کند که از جنبه‌­ی نمایشی تئاتر و معماری آن، بسیار بیش از عملکردهای رایج بهره‌­برداری کند.

نماهای برش­‌خورده‌­ی تئاتر سابقه­‌ی دیرینی در پروژه‌­های یو.ان.استودیو و دفتر معماری فان­برکل و بوس دارند. در این پروژه، شیوه­‌ی اجرای پوشش بیرونی تا اندازه‌­ای ناشی از این ضرورت بود که دو تالار اجتماعات، بنا به دلایل آکوستیکی، تا حد امکان از یکدیگر فاصله داشته باشند. از این رو، دو فضای کوچک و بزرگ تئاتری، یک برج صحنه، چند سرسرای متصل و مجزا، رختکن‌های متعدد، اتاق‌های چندمنظوره، یک کافه‌­تریا و یک رستوران، همگی درون یک حجم واحد قرار گرفته‌­اند که به شکلی تماشایی دارای بیرون­‌زدگی‌هایی در جهت‌های مختلف است. این پوشش برش‌­خورده همچنین به ایجاد ظاهر ملایم‌تر و یکنواخت‌­تر کمک می­‌کند. برای مثال، بلوک فنی برافراشته‌­ای که ماشین‌آلات صحنه را در خود جای داده است و با پوششی غیر از این ممکن بود در نمای شهر به یک مانع بصری تبدیل شود، اکنون به ملایمت در کل طرح تحلیل می­رود. همه­‌ی نماها زوایای تند و سطوح بیرون‌­زده‌­ای دارند که با صفحات فلزی و شیشه پوشیده شده‌­اند و اغلب لایه‌­لایه و به رنگ‌های زرد و نارنجی هستند. این بیرون­‌زدگی‌ها فضاهایی را به وجود می­‌آورند که نمایش در آنها تا بیرون از صحنه نیز ادامه پیدا می­‌کند و نقش بازیگران و تماشاچیان ممکن است جابه­‌جا شود. برای مثال، سرسرای بازیگران در بالای ورودی تئاتر قرار گرفته است و آنان می‌­توانند از یک پنجره­‌ی بزرگ مورب، مردم را هنگام ورود به تئاتر تماشا کنند. رنگارنگی فضای بیرونی تئاتر، در داخل بسیار تشدیدمی‌شود. دستگیره­‌ای به شکل یک نوار مارپیچ صورتی، همچون آبشاری در طول پلکان اصلی پایین می­‌آید، با پیچ‌­وخم‌هایی حول فضای خالی موجود در مرکز سرسرای بزرگ طبقه­‌ی اول می‌­چرخد و سپس در طول دیوار تا سقف بالا می­‌رود و در تمام طول مسیر خود تغییر رنگ می­‌دهد و از بنفش و زرشکی و آلبالویی، سرانجام تقریباً به سفید تبدیل می‌­شود.

فضای اصلی تئاتر سراسر قرمز است. صحنه آن­قدر بزرگ است که برای شهری در این اندازه، غیرعادی می­‌نماید و روی صحنه بردن برنامه‌­های عظیم و بین­‌المللی نیز در آن امکان دارد. از سوی دیگر، ابعاد نسبتاً کوچک و خصوصی فضای نشستن تماشاچیان، به واسطه­‌ی بالکن نعل­‌اسبی و شکل و رنگ صفحات آکوستیک بیشتر به چشم می­‌آید.
این تئاتر آخرین نقطه­‌ی اوج توجهی است که بن فان ­برکل اغلب به مسئله‌­ی گیرایی فضا نشان می­‌دهد. وی تئاتر آگورا را یکی از پردردسرترین پروژه‌­هایی می‌­داند که تا به حال اجرا کرده و به پدید آمدن ابداعات خلاقانه‌­ای مانند نرده‌های راه‌­پلّه انجامیده است.

مدارک فنی

منتشر شده در : سه‌شنبه, 13 آوریل, 2021دسته بندی: سالن نمایشبرچسب‌ها: