بنای آبی سروگرد اثر حسین پورمهدی قائم مقامی و آزاده خاکی قصر

بنای آبی سروگرد

مبانی نظری

با توجه به بحران آب در یزد، موسسه‌ی کوثر یزد تصمیم گرفت از پساب فاضلاب و تصفیه‌ی آن برای آبیاری خانه-باغ‌ها در باغشهر کاریزبوم حاشیه‌ی یزد بهره ببرد و لذا احداث ساختمانی برای تحقق آخرین حلقه‌ی مدیریت آبیاری توسط آب تصفیه شده‌ی پساب یزد، خاستگاه تعریف پروژه حاضر است. در این راستا مکانیابی مهندسی شده‌ی ساختمان در مرکز ثقل باغشهر و برنامه‌ی طرح از سوی کارفرما تعیین شد. یکی از ایجابات آن بود که بایستی چهار دستگاه تصفیه آب با ابعاد ۴*۴*۴ متر مکعب در این مجموعه قرار داده شوند و نیز کامیون و جرثقیل‌های مخصوص بتوانند به درون این ساختمان تردد کند. با این مقدمه، می‌توان گفت که در نگاه اول، پروژه صرفا یک ساختمان صنعتی تاسیسات شهری مربوط به آب است.  اما، چالش طراحانه با این سوال شروع می‌شود:

آیا مواجه نمودن شهروندان با بنای نسبتا بزرگی که در نگاه اول شاید مشابه سوله‌ها باشد و با داشتن روحیه‌ی صنعتی-خدماتی، فقط عملکرد تصفیه‌ی آب دارد، متناسب با روحیه‌ی تفرجی-گردشگری باغشهر در مرکز ثقل اجتماعی آن است؟

رجوع به سابقه‌ی موضوع، طراحان را بر آن داشت تا در طراحی پروژه، نقطه عزیمت آن باشد که:

بنای آبی امروز بایستی یادآور بناهای آبی دیروز باشد.

با اتکا به چنین بیانیه‌ای، مفهوم اقتباس که در لغت به معنای گرفتن آتش از آتش است؛ به یاری می‌آید.

با استناد به نقش بناهای آبی، بنای آبی امروز هم می‌تواند در کسوت کارکرد صنعتی خود انجام وظیفه کند و هم در قامت نشانه‌ای شهری و آشنا با هویت زمینه، در تعامل با مردم و زندگی عرصه‌ای شهری از باغشهر باشد. به بیان دیگر، وجهه‌ی فرهنگی غالب در چهره‌ی بنا کمک می‌کند که حضور آن در میدانگاهی اصلی باغشهر از باب اجتماعی جایگاه داشته باشد و کالبد بنا نیز در جایگاه صنعتی خویش خدمت کند.

به این ترتیب، پروژه‌ای که علت وجود آن؛ تکمیل فرایند تامین آب از پساب یزد و دوستدار محیط‌زیست است، در امتداد تصاویر ذهنی مخاطبان از بناهای آبی در شهرهای کویری در باغشهری امروزی به وجود آمد. در این راستا، توجه به حرکت سواره در میدان و از آن مهم‌تر اصالت حرکت پیاده، مقیاس و تناسبات انسانی مورد توجه طراحان بوده است. با توجه به فرم مدور مخروط‌ها و آجرکاری تداعی‌گر سرو {همچون آب‌انبارها} روی بدنه، نامی که برای پروژه حاضر در انتهای کار متصور شد عبارت است از:

بنای آبیِ سروگرد. به معنای بنای آبی که سروها دور آن می‌گردند تا آبادانی و پایداری، در نقوش آجری نیز در جریان باشد.

از درون بنای آبی نیز، سرِ مخروط‌ها، دارای روزنه‌های مدور با نقوش شبکه‌ی فلزی به عنوان تداعی‌کننده‌ی عناصر طبیعی مثل سروهاست که سایه‌ی آنها در طول روز روی بدنه‌های داخلی و کف حرکت می‌کند و کیفیت‌های فضا را متناسب با زوایه‌ی تابش خورشید تغییر می‌دهد.

معماری معاصر ایران: عمومی

_______________________________________

نام پروژه: بنای آبی سروْگَرد
عملکرد: کنترل مرکزی آب از پساب یزد برای آبیاری فضای سبز و خانه-باغ‌های باغشهر کوثر یزد (کاریزبوم)
دفتر طراحی: صناعتِ ساختن
معماران اصلی: حسین پورمهدی قائم مقامی – آزاده خاکی قصر
سازه: حمیدرضا امیری
مجری: شرکت نوید گستر ایساتیس: مرتضی عبدالرضا زاده
کارفرما: موسسه‌ی کوثر یزد
نوع سازه: اسکلت فلزی و بتونی
نوع تاسیسات: passive  – داکت اسپلیت
نورپردازی: دفتر فنی موسسه کوثر یزد
آدرس پروژه: یزد، باغشهر کوثر (کاریزبوم)، مرکز باغشهر
مساحت زمین: ۲۰۰۰ مترمربع
زیربنا: ۱۰۰۰ مترمربع
تاریخ شروع و پایان ساخت: ۱۳۹۹-۱۳۹۷
عکاس پروژه: حمیدرضا نیک فرجام
ایمیل: hpourmehdi85@gmail.com
اینستاگرام: sanaat_e_sakhtan.office