پیشگامان مدرنیته‌­ی معماری ایران نوین ( معماری معاصر ایران )

معماری هنر سازماندهی فضا است. اگر ما بخواهیم جوهره‌­ی معماری را ذکر کنیم فضا جوهری اصلی معماری و کار اصلی معماری سازماندهی این فضا است. هادی میرمیران

هادی میرمیران به نظر من سر آغاز نسل جدید معماران معماران ایرانی است، در کشوری که سنت معماری غنی دارد، سنتی که میرمیران آن را عمیقا می‌­شناسد و به آن عشق می­‌ورزد ولی هرگز حاضر به تقلید سطحی و شکلی گذشته آن نیست، بلکه با تمام وجود خصوصیات این معماری راحس می­‌کند و به آن بها می‌­دهد که خواه و ناخواه در محصولات معماری او منعکس شده و خواهد شد. (1)

                                                                                                                دکتر ایرج اعتصام

سید هادی میرمیران متولد قزوین به سال -1323، فارغ التحصیل رتبه­‌ی اول رشته­‌ی معماری از دانشکده‌­ی هنرهای زیبا دانشگاه تهران،  معمار، نقاش، مدرس و یکی از تاثیرگذارترین معماران دوران نوین ایران معاصر که می‌­توان فعالیت حرفه‌­ای وی را می‌­توان به سه دوره تقسیم کرد.

• فارغ التحصیلی از سال 1347 تا 1357 مدیر کارگاه معماری واحد طراحی و شهرسازی شرکت ملی ذوب آهن ایران
• از سال 1358 تا 1367 سرپرست واحد طراحی شرکت خانه‌­سازی ایران به مدت یکسال و سرپرست واحد طراحی اداره کل مسکن و شهرسازی اصفهان
• بنیان گذار و  تاسیس مهندسین مشاور نقش جهان پارس در سال 1367

با توجه به آثار و پروژه‌­های شاخص هادی میرمیران و همکاران وی در طول چهار دهه ( بخصوص از زمان تاسیس مهندسین مشاور نقش جهان پارس در سال 1367)  می­‌توان  وی را سرآغاز نسل جدید معماران ایران دانست که توانستد تحولات چشم‌گیری در معماری ایران و خلق آثار بدیع و ماندگار ایجاد نمایند.

هادی میرمیران از پیشگامان و نامداران معماری ایران نوین از شخصیت‌­های پیشروی بود که توانست علاوه برچهار دهه حضور قدرتمند، تاثیرگذار و الگو­ساز خود علاوه بر طراحی و معماری پروژه‌­های شاخص، ماندگار، با نگرشی نوین و مدرن همزمان به تدریس و آموزش دانشجویان کشور در دانشگاه‌های علم و صنعت ( 1370-1374) و همجنین دانشگاه­‌های آزاد تهران، شیراز و همدان بپردازد.

هادی میرمیران می­‌نویسد: “در طول فعالیت‌­های هر معماری فرصت‌­های کمیابی به وجود می‌­آید که مجموعه شرایط بتوانند بستر مستعدی جهت بروز خلاقیت و تلاش‌­های موثز و ابراز شخصیت حرفه‌­ای معمار را فراهم آورند. من از آن گروه معماران خوشبختی بودم که در دوره­‌ی سوم فعالیت حرفه‌­ای خود، یعنی دورانی که در پختگی سنی و حرفه­‌ایم بود ، شرکا و همکارانی داشتم که همیشه به عنوان حامی و پشتیبان، امکان فعالیت و توانمندی حرفه­‌ایم را فراهم آوردند، که بی شک بدون حمایت و پشتیبانی آنها دستیابی به این مرز از تولید و مدیریت برای من امکان پذیر نمی‌­گردید” .

منبع  ( 1)

     طراحی و اصول حاکم بر نگرش معماری هادی میرمیران  

• احترام به روح معماری کهن این مرزو بوم
• توجه و تاکید بر زمینه و تاریخ با هدف احیای فرهنگ ایرانی
• ایجاد پیوند و بهره گیری از میراث گذشته و حرکتی مستمر از صورت به معنی، یا از فرم به مفهوم.
• تاکید بر الگوها و فرم‌­های تاریخی
• توجه و تاکید بر فضا به عنوان جوهر اصلی و مهمترین موضوع معماری

ایرج اعتصام معتقد است:  “هادی میرمیران را از زمان دانشجویی تا امروز که معماری بسیار توانمند و خوش فکر است می شناسم ورشاهد رشد و تعالی روز افزون او در خلق آثار هنر ی ومعماری بوده ام که بسیار تحسین برانگیز است… هادی میرمیران چه در دانشگاه و چه در دفتر خود معماران جوانی را تعلیم داده که برخی از آنها راه و رسم او را شناخته و دنبال می‌کنند. همچنین تعدادی از معماران امروز ما قرابت‌­های از نظر طراحی و محصولات هنر ی خود با هادی میرمیران دارند و به این ترتیب امید می­‌رود که در آینده‌ای نه چندان دور اگر کاری از هادی میرمیران در جایی چاپ شود واسم او را ندانند بکویند” باید مربوط به یک معمار ایرانی باشد”.

هادی میرمیران در مورد آثار خود بیان می­‌دارد:

حال که به مجموعه کارها نگاه می‌کنم، دو کوشش اصلی را درآن می‌­بینم:

اول آنکه علیرغم بسترهای کاری متنوع و بعضا نا مناسب ، تمامی تلاش خود را به کار برده ام که کیفیت کارها را به حد مطلوب برسانم و بدین ترتیب وظیفه خود را به عنوان فردی از یک نسل معمارران به انجام رسانده و بر صفحات پر افتخار تاریخ معماری و شهریازی ایران چند صفحه شایسته‌ای اضافه کنم  و بدین ترتیب دین خود را به گذشتگان ادا کرده و حرکت نسل جوان تر از خود در این راه یاری رسانده باشم.

دوم اینکه بسیاری از کارها دغدغه‌ی میراق معمار یایران را دارند و ضمن امروزین بودن سعی کرده‌­اند توجه جدی به این میراث داشته باشند و گام‌هایباشند در جهت تداوم منطقی و شایسه معماری ایران، این امر از این جهت اهمیت دارد که ما جزو معدود کشورهای هستیم که چتین میراث بزرگی در معماری و شهرسازی دارند و لذا نمی‌­توانیم آن را نادیده بگیریم و ضرورت دارد که از آن یاری بطلبیم.

اینکه تا چه حد دز این کوشش­‌ها موفق بوده­ام را دیگران قضاوت خواهند کرد، اما آنچه خود می توانم بگویم آن است که تا آنجا که می‌توانستم تلاش کرده­‌ام و این تلاش مستمر و صادقانه بوده است و از این ­امر احساس رضایت می‌­کنم.

و در ادامه بیان می‌­دارد: … میهن عزیز ما در تمام طول تاریخ معماری همواره دارای جایگاه شایسته‌ای در معماری جهان بوده و سهم قابل ملاحظه‌­ای در پیش‌برد معماری جهان داشنه است.

متاسفانه در دوره­‌های اخیر فاقد چنین موقعیتی بوده و جایگاه خود را دست داده است. کوشش امروز ما بایستی بر آن باشد که با فعالیت و خلق آثار با آرش معماری این جایگاه را به معماری ایران بازگردانیم تا باز هم بتواند در جریان تعالی معماری جهان ایفای نقش نماید.

آثار معماری میر میران را می‌توان در سه گرایش شکلی دسته‌بندی کرد:

1-استفاده از دیاگرام فرم، آثار معماری میر میران در پروژه‌های ابتدای دهه­‌ی­ هفتاد خورشیدی، از این روش در طراحی کارهای معماری خود استفاده کرده‌ است. در این روش، او با انتخاب دیاگرام فرم یک اثر معماری، طراحی را آغاز کرده _ یا به تعبیر بهرام شیردل  معماری را از معماری شروع می‌کند_ و در روند طراحی، گاهی پروژه تا آخر تحت تأثیر همان دیاگرام اولیه باقی‌مانده و گاهی دچار تغییرات شگرفی شده‌است مانند پروژه کتابخانه­‌ی ملی (۱۳۷۳).

 2-استفاده از دیاگرام فرم آثار هنری و طبیعت، در این مرحله میر میران با استفاده از فرم‌های موجود در طبیعت یا آثار هنری موجود شروع به طراحی کرده اما، در روند طراحی، کاملاً از آن‌ها فاصله گرفته و به پروژه‌ای با دیاگرام متفاوت دست می‌یابد. او در پروژه­‌ی موزه­‌ی ملی آب ایران(۱۳۷۴) از خواص شکلی دو عنصر آب و خاک استفاده می‌کند و در پروژ­ی بانک توسعه صادرات ایران (۱۳۷۶) از فرم مکعبی شکل استفاده کرده که شکافی در آن قرار دارد و یادآور فرم گاو صندوقی است که درش اندکی بازمانده‌است.

3-استفاده از دیاگرام دو فرم و فضای بینابین این دیاگرام را می‌توان در آثار گذشته میرمیران هم مشاهده کرد، اما در چند پروژه­‌ی متأخر نقش اساسی را در ساماندهی پروژه‌ها به عهده می‌گیرد. خصوصیت اصلی این فضای بینابین ترکیب شدن با فضاهای عمومی و شهری است مانند پروژه‌ی کانون وکلای داد گستری تهران ( 1374- 1380 )  از جمله آثاری که در آن از دیاگرام دوفرم و فضای بینابین استفاده شده است.

علیرضا قهاری رئیس انجمن مفاخر معماری ایران معتقد است: انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت دائمی فرهنگی ایران و نیز تأسیس موزه ملی معماری، دو پیشنهاد اساسی و مهم میرمیران در روزهای پایان حیاتش بوده‌است. او به جمعیت، انجمن، شهر و استان خاصی تعلق ندارد، بلکه یک معمار ملی است، با ایده‌های شرقی و پشتوانه باشکوه معماری فاخر و اصیل ایرانی.

پروژه‌­ها:

افتخارات]

• مشاور برگزیده وزارت مسکن و شهر­سازی  به عنوان “بهترین مشاور شهرسازی”- ۱۳۷۰
• جایزه­‌ی اول در مسابقه شرکت خانه‌سازی ایران برای ” مجتمع ایل گلی تبریز”- ۱۳۷۱
• مقام اول (جایزه‌­ی آبادی) در مسابقه برگزار شده توسط مرکز مطالعات و پژوهش‌های معماری و شهرسازی برای “طرح احیاء مجموعه کریمخانی شیراز” -۱۳۷۲
• مقام اول در مسابقه برگزار شده توسط مرکز مطالعات و پژوهش­‌های معماری و شهرسازی ایران برای ” طرح آماده‌سازی اراضی شهر جدید بهارستان”-۱۳۷۲
• جایزه­‌ی نخست و مقام اول در مسابقه فرهنگستان‌­های جمهوری اسلامی ایران- ۱۳۷۳
• جایزه‌­ی نخست و مقام اول برای طرح موزه مرکز اسناد ریاست جمهوری، رفسنجان-۱۳۷۳

• جایزه­‌ی نخست و مقام اول در مسابقه طراحی بدنه شرقی چهار باغ اصفهان-۱۳۷۴
• جایزه‌­ی دوم در مسابقه طرح ساختمان کتابخانه ملی ایران- ۱۳۷۴
• تقدیر نامه افتخار (HONORABLE MENTION) به عنوان طرح برگزیده­ در مسابقه بین‌المللی برای طرح کتابخانه‌­ی ملی شورای شهر کانسای- کان ژاپن- ۱۳۷۵
• رتبه‌­ی اول در مسابقه طراحی ساختمان استانداری تهران-۱۳۷۵
• طرح برتر در مسابقه­‌ی طراحی ساختمان جدید وزارت نیرو- ۱۳۷۵
• لوح تقدیر طرح برگزیده‌­ی اولین جشنواره­‌ی مهندسی ساختمان برای طرح به‌سازی و نوسازی میدان کهنه‌­ی و مسجد جامع عتیق اصفهان- ۱۳۷۵
• لوح تقدیر طرح برگزیده­‌ی اولین جشنواره­‌ی مهندسی ساختمان برای طرح موزه‌­ی ملی آب ایران- ۱۳۷۵
• رتبه­‌­ی اول در مسابقه­‌ی طراحی ساختمان جدید بانک توسعه صادرات ایران- ۱۳۷۶
• رتبه‌­ی اول در طرح اتصال مجموعه حرم امام رضا(ع) به بافت اطراف- ۱۳۷۷
• طرح برگزیده در مسابقه­‌ی بین‌المللی طرح موزه‌­ی تاریخ کالیفرنیا، فرزنو- ۱۳۷۸
• دریافت نشان معماری ایران (استاد پیرنیا) در اولین دوره- ۱۳۷۹
• طرح برگزیده‌­ی در مسابقه طرح سفارت جمهوری اسلامی ایران در برلین-آلمان-۱۳۷۹
• کسب مقام دوم جایزه بزرگ معمار ۱۳۸۰ برای اثر مجموعه ورزشی رفسنجان
• طرح برگزیده در مسابقه طرح خانه مولانا تهران-۱۳۸۰
• طرح برگزیده در مسابقه مرکز همکاری‌های فناوری‌های ریاست جمهوری تهران- ۱۳۸۰
• لوح تقدیر رئیس تشخیص مصلحت نظام،هاشمی رفسنجانی برای مجموعه ورزشی رفسنجان – ۱۳۸۰
• لوح تقدیر جامعه‌­ی مهندسان مشاور ایران، برای شناسایی و معرفی معماری ایران- ۱۳۸۰
• برنده­‌ی جایزه مهراز- ۱۳۸۱
• انتخاب شده به عنوان پیشکسوت معماری توسط سازمان نظم مهندسی‌ساختمان کشور- ۱۳۸۱
• کسب مقام اول جایزه‌­ی بزرگ معمار ۱۳۸۲ برای اثر کانون وکلای دادگستری مرکز
• رتبه­‌ی دوم در مسابقه­‌ی بزرگ طرح مجموعه آتی سنتر- تهران- ۱۳۸۲
• دریافت لقب شهروند افتخاری اصفهان- ۱۳۸۳
• دریافت لوح تقدیر و تندیس از جامعه‌­ی مهندسان مشاور ایران- ۱۳۸۳
• دریافت نشان درجه یک فرهنگ و هنر از رئیس‌جمهور وقت – ۱۳۸۳
• تقدیر نامه­‌ی افتخار (HONORABLE MENTION) به عنوان طرح برگزیده­‌ی در مسابقه بین‌المللی طرح ساختمان کنفرانس کشورهای اسلامی در جده- عربستان – ۱۳۸۴
• دریافت نشان معماری ایران از انجمن مفاخر معماری ایران- 1385.^[۷]
• پرواز ابدی زنده یاد هادی میرمیران، برلین، 29 فروردین 1385

یادشان گرامی