فروشگاه دپارتمانی سِلفْریجِز (بولْرینگ)، 2003 برمینگام، انگلستان، اثر فیوچر سیستمز
فروشگاه تادْز در خیابان اُمُتِساندو توکیو، ژاپن، معماران تویو ایتو و شرکاء، 2004-2002

فروشگاه منطقه­‌ای سِینْزبْریز، 1999
لندن، انگلستان، شرکای چِتْـؤود

سِینْزبْریز که در دهکده­‌ی گرینیچ واقع شده، فروشگاهی‌­ست با حداقل مصرف انرژی. این ساختمان نخستین بنایی است که موفق به کسب بالاترین امتیاز، یعنی 31 نمره، زیر میانگین مورد تأیید BREEAM (سیستم ارزشیابی محیطی مؤسسه‌­ی تحقیقات ساختمان) شده است. و به این ترتیب از لحاظ رده‌­بندی در مرتبه‌­ی بالایی قرار دارد. این ساختمان نیمی از انرژی مورد نیاز برای راه‌­اندازی یک فروشگاه استاندارد را به کار می‌­برد. بخش اصلی و کلیدی طرح، فضای فروشگاهی شمالی است که به سیستم گرمایشی و سرمایشی کف و سیستم تهویه مجهز است. پوشش بیرونی ساختمان با روکش محافظ به زمین متّصل و سبب یکپارچگی ساختمان با محیط اطراف شده است. بخش عمده­‌ی ساختمان از مواد و مصالح قابل بازیافت و تجدیدپذیرِ طبیعی ساخته شده که همگی در کاهش مصرف فرآورده­‌های فسیلی و نفتی و به­‌تبع آن آزاد شدن ترکیبات فرار به محیط مؤثرند. این مجموعه یک مرکز خرید ویژه‌­ی انواع نان، خواربار تازه و غذاهای آماده است و با 1860 متر مربّع زیربنا با هدف ایجاد یک مرکز خرید با کم‌ترین میزان آزادسازی کربن ساخته شد، تا به­‌عنوان اُلگو و نمونه­‌ای در سابقه­‌ی فعالیت‌هایش به ثبت برسد. پس از انجام فاز مطالعاتی و اجرای ساختمان این مجموعه نه­‌تنها در میان فروشگاه‌­های مواد غذایی، بلکه در سطح صنایع و ساختمان‌های وسیع­‌تر نیز در مقیاس شهری و کشوری به اُلگو و نمونه‌­ای قابل توجه در این زمینه تبدیل شد. تعدادی از ره‌نمودهایی که سبب پیشرفت و موفقیت این مجموعه در زمینه‌­ی کاهش آلودگی‌های زیست­‌محیطی گردیدند به قرار زیر است:
ــ کاهش 30 درصدی انرژی فعال و مؤثر و کاهش 25 درصدی میزان کربن موجود
ــ تعدیل آثار کربن متراکم فروشگاه و کاهش 20 درصدی آن نسبت به استاندارد سِینْزبری
ــ فراهم نمودن حداقل 20 درصد انرژی تجدیدپذیر در داخل سایت مجموعه
ــ کاهش 40 درصدی استفاده از آب آشامیدنی در عملیات کاری فروشگاه
ــ بازیافت یا عملیات دیگری که سبب کاهش 60 درصدی زباله­‌های تولید شده در ساختمان و به حداکثر رساندن فضاهای بازیافت در داخل سایت می‌­شوند.
ــ به حداکثر رساندن امکانات سایت و لنداسکیپ و مشارکت قوی در بهبود فضاهای شهری پیرامون سایت
ــ کاهش و ریشه­‌کنی آلودگی‌های صوتی، نوری، آب‌های سطحی و سایر آلودگی‌های ناشی از ساختمانِ مرکز خرید
سایت مجموعه: این ساختمان در دروازه­‌ی دارت­مَوث در غرب شهر و در سایتی با شیب زیاد واقع شده است. به خاطر توپوگرافی ویژه‌­ی سایت، ساختمان در نزدیکی مرزهای جنوبی و روی یک دامنه‌­ی شیبدار واقع شده است. به همین دلیل بخش کمی از آن از سمت جاده‌­ی تاؤنْزتال دیده می­‌شود و از این رو تأثیر بسیار اندکی روی مناظر و دید جاده از سمت جنوب دارد. بنابراین یک طبقه­‌ی فروشگاه وقتی دیده می‌­شود که در جاده­‌ی تاؤنْزتال قرار می‌­گیرید و دو طبقه‌­ی دیگر وقتی به جاده­‌ی نِلسن یا پارکینگ جدید اتومبیل‌ها می‌­رسید دیده می‌­شوند. حصار جدید تپه‌­ی دِوُن از ورودی آغاز شده و پیرامون گوشه‌­ی شمال غربی می‌­پیچد و حدود 4 متر پیش می‌­رود و به یک پرچین جدید چند ردیفی از گونه­‌های گیاهان محلی متّصل می­‌شود و این پرچین در تمام مرز شمالی کشیده می‌­شود. سپس تا ضلع شرقی سایت پیش رفته و به ساختارهای گیاهی محکم می‌­شود و طرح لنداسکیپ وسیع و پهناوری را ایجاد می‌­کند که باعث می­‌شود این مرکز خرید که با بافت روستایی و طبیعی پیرامونش یکی شده است بیشتر به چشم بیاید و دیده شود. در کُل، محیط و طبیعت روستایی سایت موجود، ظاهر ساختمان اصلی را تحت تأثیر قرار داده و زبان بومی و روستایی، مرجع و اُلگوی طرّاحی بام، دیوارها و لنداسکیپ بوده است. سقف که پیچ و تاب طبیعی دارد به نوعی، تقلیدی از پیچ و تاب و منحنی‌­های تپه‌­ی دِوُن است و با روکشی از فلز درزدار پوشیده شده است که شبیه انبارهای کاه کشاورزان منطقه است. دیوارهای صُلب ساختمان با استفاده از الوارهای طبیعی و مقاوم درختان اسکاندیناوی ساخته شده‌­اند و روکشی از اندود شن و آهک دارند. در کنار این اِلِمان‌های طبیعی ضلع غربی با یک دیوار پرده­ای از شیشه و ورق آلومنیوم پوشیده شده است که نور طبیعی را به طبقات فروشگاه منتقل کرده و با بام معلّق و سایبان‌­مانندش در ماه‌­های گرم تابستان بر روی ساختمان سایه‌­اندازی می­‌کند. در طبقات فروشگاه نازُک­‌کاری‌های سبُک و استفاده از تیرهای الواری و فاصله‌­گذاری بین ستون‌ها، دیدِ پیوسته و یکپارچه‌­ای از داخل فروشگاه به وجود آورده است. استفاده از سنگدانه­‌های بومی برای اجرای موزاییک‌های سیمانی مرمرنمایِ کف فروشگاه باعث سبُکتر به نظر رسیدن کف شده و در کنار نوارهای نورانی که از نورگیرهای بام به فضاهای داخلی می­‌تابد محیطی روشن و پاکیزه برای مشتریان ایجاد کرده است. در طرّاحی بام ساختمان که فُرمی منحنی‌­شکل دارد، چالش‌هایی چون فریم‌­سازی از الوارهای چوبی و ضرورت ایجاد فضاهای یکپارچه و سراسری بدون استفاده از ستون در داخل ساختمان مطرح بود. نهایتاً، با انتخاب چوب‌های گْلولَم که به طور طبیعی خمیده هستند، سقف‌ها به‌­گونه‌­ای طرّاحی شدند که فاصله‌­ی میان ستون‌ها در فضاهای داخلی به حداکثر رسیده و طرحی انعطاف‌­پذیر برای توسعه‌­های آتی مجموعه اجرا شد. علاوه بر این نیرو و دقتی که برای حمل و جابه‌­جایی الوارهای طویل از کارخانه (در اتریش) به سایت پروژه، از میان جاده‌­های پرپیچ و خم و بادخیز منطقه مورد نیاز بود نیز، خود یکی از چالش‌های طرّاحی و اجرای این ساختمان بود. ساختار دیواره‌­ی غربی بنا طوری طرّاحی شده است که با استفاده از روکش‌های الواری ویژه تا 60 دقیقه در برابر آتش‌­سوزی مقاومت خواهد داشت.

نام پروژه: فروشگاه منطقه‌­ای سِینْزبْریز نام معمار: شرکای چِتْـؤود آدرس: انگلستان، لندن تاریخ تکمیل: 1999 زیربنای کُل: 1858 متر مربّع

مدارک فنی

طراحی فضاهای تجاری (صولو مبانی معماری)، انتشارات هنرمعماری، 1391
نویسنده: الناز رحیمی

منتشر شده در : سه‌شنبه, 6 ژوئن, 2023دسته بندی: مقالاتبرچسب‌ها: