ویلای دریا بندری، اثر ایرج کلانتری
ویلا انـــا، اثر طلا رضایی مقدم، میلاد داداشی

مرکز ملّی بیماری­‌های سرطانی و تومورشناسی (NCT) هایدِلبرگ، آلمان/ شرکت معماری بِنیش، 2010

National Center for Tumor Diseases, 2010

در امتداد رودخانه­‌ی نِکار، که از قلب شهر قدیمی قرون وسطایی هایدلبرگ می‌­گذرد، محققان و پژوهشگران سرطان و تومورشناسی در کنار بیماران در محیطی معاصر گردهم آمده­‌اند.
در آزمایشگاه ژنتیک نورگیر و مجهّز مرکز بیماری­‌های سرطانی و تومورشناسی (NCT) هایدلبرگ، دکتر کریستوف وان کاله و همکارانش در حال تحقیق و رازگشایی از مکانیزم پیدایش و درمان بیماری‌­های سرطانی هستند؛ این همان آینده است. پلکانی از فضای تراس جدا شده و در حالی که رو به پایین می‌­رود، در ارتفاعی پایین­تر از طبقه همکف، به دور گودال­باغ و محوطه­‌ی سبز بیرونی می‌­پیچد. مراجعان و بیماران امکان پیاده‌­روی در درون پیاده‌­راه­‌های موجود در این باغ را دارند.
تسهیلاتی 42 میلیون دلاری در نزدیکی شهر قدیمی هایدِلبِرگ و یکی از پیشرفته­‌ترین آزمایشگاه‌­ها که روش‌­های پژوهشی بنیادی و مراقبتی نوین را در زیر یک سقف جمع کرده، فراهم آورده شده است. با الهام از این روحیه­‌ی همکاری، شرکت معماری بِنیش با همکاری اِشتفان بِنیش، دیوید کوک و مارتین هاس، اقدام به طراحی و توسعه‌­ی این مرکز درمانی 13100 متر مربعی نمودند که در اکتبر سال 2010 بازگشایی شد.
این مرکز، که در 5 طبقه ساخته شده و دارای یک زیرزمین وسیع و یک گودال­باغ است، از دو حجم اصلی تشکیل شده: یک مکعب ­مستطیل با ستون‌­های سنگی و نمای شیشه‌­ای سبزرنگ و همچنین یک حجم سفیدرنگ با پنجره‌­هایی سوراخ‌­مانند با فواصل منظمی که بر روی حجم پایینی چرخیده و بر روی آن شناور است.

مراجعین از طریق این پنجره‌­های کاربردی، یک تراس و یک بالکن با فضای بیرونی در ارتباط هستند. در مرکز ساختمان، یک آتریوم مرکزی قرار دارد که همانند یک مفصل ارتباطی فضاهای داخلی پراکنده، آزمایشگاه‌­های تحقیقاتی موجود در طبقات، درمانگاه و بخش اداری را به هم متصل می­‌کند.
این فضای مفصلی برای پیوند بخش­‌های مختلف و تشویق کاربران به انجام تعاملات اجتماعیِ بیشتر در این ساختمان طراحی شده است. با ورود به لابی دیدگان در مقابل مجسمه­‌ی پزشک مشهور، میلترِید شیل قرار می‌­گیرد. او پایه‌­گذار مؤسسه­‌ی خیریه‌­ی آلمانی است که از طریق کمک‌­های مالی انسان‌­دوستانه، هزینه­‌هایNCT را تأمین می‌­کند. این مؤسسه محصول همکاری دانشگاه پزشکی هایدلبرگ و مرکز پژوهش و تحقیقات ضدّسرطان انجمن آلمانی هِلمهُولتز است. با گذر از درِ ورودی، لابی بزرگی به مساحت 475 متر مربع، این مجسمه را در بر می‌­گیرد، یک پلکان با طراحی آزاد و مستقل، مراجعین را به درون مؤسسه و طبقات بالا هدایت می‌­کند.
معمار شرکت بِنیش، پیتر اِشلایِر می‌­گوید: «کاری که ما در ارتباط با این آتریوم انجام دادیم، این بود که آن را در نهایت پیچیدگی طراحی کنیم.»
این پیچیدگی در فضای نوشیدن قهوه در کافه‌­تریا و یا در گوشه­‌ها و خمیدگی­‌های ساختمان و یا در فضای زیرپله به چشم می‌­آید. او می‌­افزاید: «این فضا همانند یک شهر کوچک شامل خیابان، فضاهای نشستن و پیاده‌­راه است. هر قسمت از آتریوم یک تجربه­‌ی فضایی متفاوت ارائه می‌دهد و تنوع آن، جالب به نظر می‌­رسد.» بیماران، محققین و پزشکان در پیچش­‌های طبیعی این فضای متنوع که توسط طراحی زاویه‌­دار آن ایجاد شده، در حال رفت‌­وآمد و تعامل هستند.
سه طبقه‌­ی بالا، با این فضای مرکزی در ارتباط هستند. یک سمت ساختمان آزمایشگاه‌­هایی که بسیار مجهّز هستند را در خود جای داده است و در سمت دیگر ساختمان و در طبقات همکف و اول، درمانگاه، اتاق‌­های مشاوره، اتاق ورزش و یک سالن کنفرانس و مشاوره­‌ی تومورشناسی برای متخصصان قرار دارد. بخش مدیریت و اداری در تمامی محدوده‌­ی طبقات بالا به صورت پراکنده جانمایی شده­‌اند. طبقه­‌ی زیرزمینْ این مرکز را به ساختمان­‌های مجاور و گودال­باغ موجود پیوند می‌­دهد.
در عین­ حال، این مسیرهای زیرزمینیْ NCT را با محوطه‌­ی دانشکده پزشکی و ریاضیاتِ نویِنهایمِر فِلد، که خود در مجاورت این مرکز پزشکی همانند یک شهر کوچک است، پیوند می‌دهد. یک رودخانه این شهر کوچک را از شهر قدیمی هایدلبرگ جدا می‌­کند. آنچه که بعد از جنگ در این منطقه حکم‌فرما شد، تنها معماری بود. بسیاری از ساختمان­‌ها از طریق گذرگاه­‌های زیرزمینی با یکدیگر در ارتباط هستند. این مرکز به پژوهش­‌های سرطانی و درمان‌­های سرپایی اختصاص یافته و از طریق آسانسور بزرگ و فضای زیرزمینِ گسترده‌­ی خود می‌­تواند فرصتی را برای فراغت از درمان­‌های سنگین ایزوتوپی و رادیولوژیک و لذت­بردن از باغ زیبای خود و یا دسترسی به کلینیک کودکان در همان نزدیکی فراهم آورد.

طبقات زیرین اساس سیستم تهویه­‌ی ساختمان نیز هستند. لوله‌­هایی به قطر 78/0 سانتی‌­متر به صورت حلقه­‌های بزرگ در صفحات بتونی کف کار شده و طبق گفته‌­ی دیوید کوک، یکی از همکاران بِنیش، در هماهنگی کامل با سیستم بتونی تقویت‌­شده­‌ی سازه هستند. این لوله‌­ها در زیر سقف طبقات به صورت نمایان کار شده‌­اند که با وجود آنها، ساختمان به­‌شکل یک ذخیره‌­ساز حرارتی عمل می­‌کند. بسته به نوع وسایل گرمایش یا سرمایش و وضعیت حرارتی ساختمان، آب گرم و یا سرد در این لوله­‌ها در جریان است که با این شیوه، سازه به یک رادیاتور عظیم می‌ماند. هوا از طریق تهویه‌­ی طبیعی و مصنوعی از طبقات پایین به طبقات بالا جریان می­‌یابد. نزدیکی و مجاورت طبقه‌­ی زیرزمین به گودال‌­باغ و محوطه‌­ی بیرونی که به طور طبیعی خنک و یا گرم می‌­شود، به جریان یافتن هوای طبیعی کمک می­‌کند؛ این جریان از طریق مکش طبیعی فضای دهلیزمانند آتریوم و نیز از طریق تبادلات حرارتی لوله‌­های کار شده در جداره‌­های بتونی، رو به بالا و به سمت نورگیرهای موجود در سقف آتریوم که در نمای شمالی ساختمان قرار دارد، در حرکت است.
مهمترین مزیّت سازه، امکان گشودن پنجره­‌هاست. این امر مخصوصاً برای بیمارانی که تحت درمان‌­های شیمیایی سنگین قرار می‌­گیرند و نیز برای استشمام هوای تازه و نسیمی خنک، فارغ از فشارها و استرس‌­های پزشکی و درمانی، امری ضروریست. درمانگاه‌­ها و آزمایشگاه‌­ها دارای تجهیزات داخلی بیشتری، مثل پرده­‌های کنترلی و کف­پوش‌­های چوبی هستند. صندلی­‌های بخش تحقیق، با نزدیکی و اشراف به محوطه­‌ی بیرونی و فضای باز مجموعه طوری طراحی شده­‌اند که در زمان شلوغی اتاق استراحت، پاسخگوی نیاز مراجعان باشند. بیماران می­‌توانند در فضای تراس، بالکن و باغ، آزادانه گردش کنند.
به ­طور کلّی، NCT به عنوان مخزنی برای انواع راه‌کارها و آزمایشات بالینی طراحی شده است. سخنگوی این مرکز پژوهشی-درمانی، آلِنکا چیکا، در این­باره می‌­گوید: «این مرکز فاصله­‌ی بین کشف راه­‌کارهای جدید در این زمینه تا تخت بیماران و درمان آنها را از بین برده است.»
در حالی که هر لحظه از تحقیق و کار در داخل آزمایشگاه­‌های مجهّز می­‌تواند بستر پیدایش یک ایده و راه‌کاری نوین باشد که بعدها به عنوان یک روش درمانی مهم برای بیماران عمل کند، این سازه‌­ی نو که با هزینه­‌ی 35 میلیون دلار ساخته شده، شانس بودن در کنار متخصصان و پژوهشگران، چه در زمان استراحت و حین نوشیدن یک فنجان قهوه و چه در زمان تحقیق و کار در داخل آزمایشگاه‌­ها را فراهم کرده است.

مدارک فنی


منتشر شده در : سه‌شنبه, 28 نوامبر, 2023دسته بندی: مقالاتبرچسب‌ها: