محله‌ی فردا، محمد‌مهدی سعیدی و فربد طبائی، رتبه دوم رویداد معماریهای در حال ظهور(برگزار کننده هنر معماری)

قلمروی آدم‌ها به عناصر فیزیکی (مثل دیوار) محدود نمی‌شود. دنیای مجازی (در تصویر با نور نمایش داده شده) با دنیای فیزیکی در هم آمیخته می‌شود و شخصیت مجازی آدم‌ها مرزهای دنیای فیزیکی را در هم می‌شکند. مرز میان محیط انسان‌‌‌ساخت و محیط طبیعی در حال محو شدن است و فرایندهای زیستی انسان نیز بخشی از نظام فرایندهای طبیعی هر محیط تلقی می‌شود. نگرش ما به معماری فردا، تجسم ساختار و محیطی انتزاعی و گسسته از محیط‌ها و ساختارهای انسان‌‌‌‌ساخت کنونی نیست، بلکه جهت دادن به مسیری است که فضاهای زیست کنونی به سوی رشد خود طی خواهند کرد. این مسیر امتداد راهی است که از معماری دیروز به معماری امروز رسیده و رو به سوی معماری فردا دارد. از این رو، معماری فردا امتداد معماری امروز است، همان‌گونه که معماری دیروز، بستر معماری امروز بوده است. در نظر ما، مفهوم معماری فردا، یک تجسم واحد از کلیه‌ی فضاهای زیست نیست؛ بلکه تصوری منحصر‌به‌فرد از فردای هر فضای زیست کنونی است که مسیری به سوی بهتر شدن خود طی می‌کند.
در این نوع نگاه، معماری فردا، تجویزی برای معماری امروز در جهت ارتقای قوت‌ها و بهبود ضعف‌های امروز آن است. مسائل زیست‌محیطی و تعاملات اجتماعی در جامعه‌ی انسانی از جمله مسائل مشترک و فراگیر در جامعه‌ی امروز تلقی می‌شوند. از سوی دیگر، فناوری نوین اهرمی تأثیرگذار در مسیر معماری فردا خواهد بود. بر این اساس، رویکرد ما به مفهوم معماری فردا در تصوری از فردای یک فضای زیست کنونی که در آستانه‌ی تغییر است، متمرکز گشت. این تصور ذهنی در قالب یک «تصویر تخمینی» و نه یک تصویر قطعی، عینیت یافت (تصویر 1). این تصویر می‌تواند یکی از صور ممکن برای آینده‌ی یک فضای زیست کنونی (تصویر2) باشد. در این راستا، یک محله به عنوان «فضای زیست مورد بررسی» انتخاب شد؛ چرا که محله دارای تعاملات اجتماعی پیچیده‌تری نسبت به یک واحد مسکونی می‌باشد و همچنین بیانگر ویژگی‌های یک شهر در مقیاسی کوچک‌تر است.
فردای معماری و محیط زیست
در دوران معاصر، به معماری به عنوان مقوله‌ای جدا از طبیعت نگریسته می‌شود. بدین ترتیب، محیط‌های انسان‌ساخت به صورت محدوده‌هایی گسسته از محیط طبیعی تلقی شدند. محدوده‌هایی که فرایندهای محیط طبیعی در حوزه‌ی آنها دستخوش تغییر و حتی منقطع می‌شد و تنها به نشانه‌هایی ظاهری از عناصر طبیعی در محیط‌های انسان‌ساخت بسنده می‌شد. چنین رویکردی، منجر به پیدایش مشکلات وسیع در نظام فرایندهای طبیعی و نیز بیگانگی آنها برای جامعه‌ی انسانی گشت. بدین ترتیب، معماری فردا در مسیر رشد خود به سوی یکی شدن با نظام‌های طبیعی و برداشتن مرز میان محیط انسان‌ساخت و محیط طبیعی گام بر‌می‌دارد. در این راستا، فناوری‌های نوین نیز در پیدایش ساختارهای معمارانه‌ای که در متن نظام‌های طبیعی بگنجند و امتداد فرایندهای طبیعی و ذاتی محیط‌ها باشند، مفید واقع می‌شوند.
نانوتکنولوژی یا کنترل مواد در مقیاس مولکولی، گشایش اسرار طبیعت در تمام عرصه‌ها از مهندسی تا پزشکی را نوید می‌دهد. هدف این است که اگر بشر بتواند به اتم‌ها بگوید که چطور خود را مرتب کنند و چگونه رفتار نمایند، بسیاری از خواص یک ماده قابل کنترل می‌گردد. در آینده‌‌‌ای نه‌چندان دور، در خانه‌های جدید، آجرها ممکن است هنگامی که ترکی در آنها ظاهر می‌گردد، خود را تعمیر نمایند. ماشین‌ها نیز ممکن است با لایه‌ای به استحکام الماس پوشانده شوند که آنها را در برابر خراش‌ها محافظت می‌کند. پزشکان نیز خواهند توانست صدها نوع بیماری را تنها با قرار‌دادن یک قطره‌ی خون در یک دستگاه، تشخیص داده و پس از چند ثانیه نتیجه را دریافت کنند. نانوتکنولوژی در جهانی بسیار کوچک کنترل می‌شود. هدف نانوتکنولوژی، ساخت اشیا، اتم به اتم، مولکول به مولکول و با یک رویکرد از پایین به بالاست، راهی که طبیعت، میلیون‌ها سال است انجام می‌دهد.
تصویر 1 مربوط به محیط انسان‌ساخت کنونی در شهر تهران و در مجاورت بزرگراه چمران می‌باشد. محله‌ای که با محله‌های توسعه یافته در سال‌های اخیر که از امکانات رفاهی خوبی بهره‌مند می‌باشند، همجوار است. علی‌رغم این همجواری، کیفیت سکونت در این محله بسیار پایین‌تر از استاندارد می‌باشد. الگوی سکونت در این محله، بر‌اساس نیازهای کاربران و بدون دخالت طراحان و شهر‌سازان شکل گرفته است. وجود ساختمان‌های نوظهور در اطراف این محله، سبب شده است که ساکنان آن خواستار تغییراتی در جهت بهبود وضعیت سکونت فعلی خود باشند. این نیاز باعث شده است تا این محله به عنوان مکانی که در آستانه‌ی تغییرات ساختاری در آینده می‌باشد، مورد بررسی قرار گیرد.
فردای معماری و تعاملات اجتماعی
انسان در معرض یک انقلاب اجتماعی تسریع شده و قدرتمند است که ناشی از علم نانوتکنولوژی می‌باشد. در آینده‌ا‌ی نزدیک، گروهی از دانشمندان قادر به ساخت اولین آدم آهنی با مقیاس نانومتری می‌گردند که قادر به همانندسازی است. طی چند سال با تولید پنج میلیارد تریلیون نانوروبات، تقریباً تمامی فرایندهای صنعتی و نیروی کار کنونی از رده خارج خواهند شد. کالاهای مصرفی به وفور یافت ‌شده، ارزان، شیک و با دوام خواهند شد. دارو، یک جهش سریع و کوانتومی رو به جلو را تجربه خواهد نمود. سفرهای فضایی، همانندسازی، امن و مقرون‌به‌صرفه خواهند شد. بدین ترتیب، سبک‌های زندگی روزمره در جهان به طور زیربنایی متحول خواهند شد و الگوی رفتاری انسان‌ها تحت‌الشعاع این روند قرار خواهد گرفت.