جایزه‌ی معماری آقاخان کمیته‌ی راهبری 2025 را اعلام کرد
جایزه‌ی معماری آقاخان (AKAA) یکی از برنامه‌های انجمن فرهنگ آقاخان (AKTC) است که طیف وسیعی از فعالیت‌ها را با هدف حفظ و ارتقای میراث مادی و معنوی جوامع مسلمان انجام می‌دهد. انجمن فرهنگ آقاخان بخشی از شبکه‌ی توسعه‌ی آقاخان (AKDN)، گروهی از آژانس‌های توسعه‌ی خصوصی است که برای توانمندسازی جوامع و افراد، اغلب در شرایط نامساعد و به منظور بهبود شرایط و فرصت‌های زندگی، به ویژه در آسیای جنوبی و مرکزی، کشورهای جنوب صحرای آفریقا و خاورمیانه فعالیت می‌کنند. جایزه‌ی معماری آقاخان اعضای کمیته‌ی راهبری دوره‌ی 2025-2023 را اعلام کرد. این کمیته جایزه را مدیریت می‌کنند و اعلیحضرت آقاخان ریاست آن را بر عهده دارد. سایر اعضای کمیته‌ی راهبری عبارتند از:
مِیسا بَتاینه (Meisa Batayneh): معمار ارشد، موسس گروه مهندسان و معماران میثم، اَمّان، اردن
سلیمان بشیر دیانی (Souleymane Bachir Diagne): استاد گروه‌های فلسفه و فرانسه، دانشگاه کلمبیا، نیویورک، آمریکا
لِسلی لوکو (Lesley Lokko): موسس و مدیر موسسه‌ی افریکن فیوچرز، آکرا، غنا
گلرو نچیپ اوغلو (Gülru Necipoğlu): مدیر و استاد برنامه‌ی معماری اسلامی آقاخان، دانشگاه هاروارد، کمبریج، آمریکا
هاشم سرکیس (Hashim Sarkis): رئیس دانشکده‌ی معماری و برنامه‌ریزی، موسسه‌ی فناوری ماساچوست، کمبریج، آمریکا
سارا ام. وایتینگ (Sara M. Whiting): رئیس دانشکده‌ی طراحی، دانشگاه هاروارد، کمبریج، آمریکا
هر دوره یک کمیته‌ی جدید تشکیل می‌شود تا معیار واجد شرایط بودن پروژه‌های ارسالی، ارائه‌ی پاسخ به چالش‌ها و مسائل نوظهور و توسعه‌ی برنامه برای این جایزه در آینده را تعیین کند. یکی از وظایف مهم این کمیته تشکیل هیئت داوری ارشد مستقل برای انتخاب برندگان جایزه از میان پروژه‌های نامزد شده است.
جایزه‌ی معماری آقاخان که نخستین بار در سال 1977 بیانگذاری شد هر سه سال یک‌بار به پروژه‌هایی تعلق می‌گیرد که استانداردهای جدیدی در معماری، شیوه‌های برنامه‌ریزی، حفظ ابنیه‌ی تاریخی و معماری منظر تعیین کنند. این جایزه پروژه‌هایی را در نظر دارد که وسیع‌ترین دامنه‌ی ممکن از مداخلات معماری را نشان می‌دهند، یا طرح‌های ساختمانی که از منابع محلی و فناوری مناسب به روش‌های نوآورانه استفاده می‌کنند، و پروژه‌هایی که احتمالاً الهام‌بخش هستند. پروژه‌ها می‌توانند در هر کجای جهان باشند، اما باید با نیازها و خواسته‌های جوامعی که مسلمانان در آن حضور چشمگیری دارند، همسو باشند.
جایزه‌ی معماری آقاخان 15 دوره فعالیت را از سال 1977 به پایان رسانده و بیش از 9000 پروژه‌ی ساختمانی را در سراسر جهان ثبت کرده است. این جایزه یک میلیون دلار است که میان تمامی برندگان تقسیم می‌شود و موزه‌ی هنرهای معاصر آرگو از ایران یکی از پروژه‌های برنده‌ی دوره‌ی 2022 بود. سختگیری فرآیند نامزدی و انتخاب برندگان، از نظر بسیاری از ناظران، آن را به یکی از مهمترین جوایز معماری جهان تبدیل کرده است.
اعلام کمیته‌ی راهبری همزمان با تعیین پروژه‌های شانزدهمین دوره‌ی جوایز می باشد. فرخ درخشانی مدیر این جایزه خاطر نشان کرد: برای واجد شرایط بودن در دوره‌ی جایزه‌ی 2025، پروژه‌ها باید بین 1 ژانویه 2018 (11 دی 1396) تا 31 دسامبر 2023 (10 دی 1402) تکمیل شده و حداقل یک سال کامل مورد استفاده قرار گرفته باشند.
انواع پروژه‌های ساختمانی که بر محیط امروزی تاثیر گذارند از ساختمان‌های کوچک تا مجتمع‌های بزرگ، خانه‌های تک‌خانواری، ایستگاه‌های اتوبوس، ساختمان‌های مدارس روستایی، آسمان‌خراش‌ها، زیرساخت‌ها و شرکت‌های حمل‌ونقل، طرح‌های مسکن، پردیس‌های آموزشی و بهداشتی، شهرهای جدید، پروژه‌های حفاظت شهری و بکارگیری مجدد زمین‌های قهوه‌ای) زمینهایی که به دلیل آلودگی ناشی از استفاده‌ی صنعتی متروکه یا کم استفاده شده است) می‌توانند ارسال شوند. از ارسال اشکال گوناگون برنامه‌ریزی در بافت‌های شهری و روستایی نیز استقبال می‌شود. پروژه‌های بزرگ و طرح‌های بلندمدت که هنوز به طور کامل تکمیل نشده‌اند مانند طرح‌های جامع و ارتقاء جامعه و پروژه‌های حفاظت از منطقه در صورتی واجد شرایط هستند که بخش ملموسی از پروژه به نحوی تکمیل شده باشد که موفقیت و دوام بالقوه‌ی بلندمدت آن را نشان دهد.
برای دوره‌ی شانزدهم (2025-2023)، این جایزه از پروژه‌هایی در مناظر روستایی، حاشیه‌های شهری و آن‌هایی که با فضای عمومی در همه مقیاس‌ها سروکار دارند استقبال ویژه‌ای می‌کند. معماری که منعکس‌کننده‌ی کثرت‌گرایی از مشخصه‌های جوامع مسلمان در سراسر جهان است از امتیاز ویژه‌ای برخوردار هستند. هیچ معیار ثابتی برای نوع، ماهیت، مکان یا هزینه پروژه‌ها وجود ندارد، اگرچه پروژه‌های واجد شرایط در هر کجا که قرار دارند به طور جزئی یا کلی باید برای مسلمانان طراحی یا مورد استفاده قرار گیرند.
مراسم اعلام پروژه‌های برنده و پایان هر دوره‌ی سه ساله به طور معمول در مکان‌هایی برگزار می‌شود که در معماری و فرهنگ برای جهان اسلام از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند.
مطالب مرتبط
