پردیس سینمایی پارک ملّت

معماری از رضا دانشمیر و کاترین اسپریدونف
شرکت مهندسان مشاور حرکت سیّـال
طرّاحی و ساخت بین سال‌های 1383 و 1387 خورشیدی، و برنده­‌ی جایزه‌­ی معمار سال 1387 خورشیدی
متن از امیر بانی مسعود

رضا دانش‌میر یکی دیگر از معماران خوش‌فکر و خلاق نسل سوم، متولّد سال 1344 خورشیدی است. او در کارنامه‌ی حرفه‌ای خود، طرح‌های گالری مبلمان آوْ در تهران (طرّاحی و ساخت در سال 1379 خورشیدی)، خانه‌ی دوپوسته در لواسان (طرّاحی و ساخت بین سال‌های 1381 و 1382 خورشیدی)، ویلای مسکونی صادق‌پور در لواسان (طرّاحی و ساخت در سال 1381 خورشیدی)، ویلای مسکونی حکّاک (خانه­‌ی بلند) در لواسان (طرّاحی و ساخت در سال 1381 خورشیدی)، پردیس سینمایی پارک ملّت در تهران با همکاری کاترین اسپریدونف (طرّاحی و ساخت بین سال‌های 1383 و 1387 خورشیدی، و برنده­‌ی جایزه‌­ی معمار سال 1387 خورشیدی)، ساختمان اداری پل رومی در تهران با همکاری کاترین اسپریدونف (طرّاحی و ساخت بین سالهای 1384 و 1385 خورشیدی) و ده‌ها پروژه و طرح اجرا شده‌­ی دیگر دارد.
پردیس سینمایی پارک ملّت و ساختمان پل رومی، محصول همکاری رضا دانش‌میر و کاترین اسپریدونف بعد از تأسیس شرکت مهندسان مشاور حرکت سیّال در سال 1383 خورشیدی، است؛ پروژه‌هایی که طرّاحان، آگاهانه به ‌دنبال یافتن زبان معماری خویش‌ در آن‌ها هستند.

پردیس سینمایی پارک ملّت در منطقه 3 شهرداری تهران و در زمینی کشیده و نامنظم به مساحت 6000 متر مربّع در منتهی‌الیه جنوب غربی پارک با زیربنای 15000 متر مربّع بین سال‌های 1383 و 1387 خورشیدی طرّاحی و اجرا گردید. عمده هدف ایجاد این مجموعه در پارک ملّت، ارائه­‌ی خدمات علمی، فرهنگی و هنری در رده‌های مختلف سنّی است که در دو بخش کودکان و بزرگسالان قابل تقسیم ‌است. بخش کودکان با دارا بودن سینمای کودکان، تئاتر، مرکز علمی و فضاهای نمایشگاهی، این امکان را فراهم می‌سازد تا در طول روز کودکان همراه مربیان و معلمان خود از فیلم‌های علمی ـ­ تفریحی مرکز استفاده کنند. بخش بزرگسالان که شامل سالن‌های نمایش فیلم، رستوران و کافی شاپ می‌باشد، فضای بحث و تبادل نظر را در کنار گذران اوقات فراغت در پارک فراهم می‌آورد. پیوستگی دو بخش کودکان و بزرگسالان از ویژگی‌های منحصر به ‌فرد این مجموعه است که امکان مراجعه خانواده شامل والدین و فرزندان را به مرکز فراهم می‌سازد. به‌طوری‌که برای هر یک از افراد خانواده فعّالیت علمی و تفریحی خاصّی پیش‌بینی شده است.
این ساختمان در یک نگاه، فُرمی کشیده دارد و حجم آن یادآور فرم‌های اکسپرسیونیستی است و زیبایی‌شناسی آن ریشه در دیدگاه‌ مینی‌مالیستی دارد، ولی لزوماً خود پروژه مینی‌مالیست نیست. طرح پروژه از معدود طرح‌هایی است که در ایران اجرا شده، و به زیباترین بیان ممکن سازه و فرم معماری آن در یک هم‌گونی کامل نسبت به هم طرّاحی شده‌اند. به عبارتی دیگر، معماری پروژه محصول سازه و فرم آن می‌باشد. درست همین دیدگاه است که طرح پروژه را از یک دیدگاه فیزیکی مدرن یعنی حل عملکرد و رسیدن به فرم و سازه معماری جدا می‌نماید. لازم به ذکر است که این سخن نه به این معنی است که عملکرد پروژه مهم نیست، و یا نسبت به سازه و فرم معماری آن از اهمیت پایین‌تری برخوردار است و در اینکه عملکرد پروژه باید به ملزومات برنامه‌ی فیزیکی آن نیز پاسخ دهد، شکی نیست.
ولی سخن بر سر آن است که حلّ عملکرد و پاسخ‌گویی به برنامه فیزیکی، هدف و غایت اصلی پروژه نیست. و به‌زعم راقم این سطور، همین دیدگاه و برخورد با معماری پروژه‌، شکاف عمیق بین نسل دوم و سوم معماران معاصر ایران را از هم مشخص می‌نماید.
حجم پروژه زبانی ساده و سلیس دارد و خود آن نیز محصول فرم کشیده و نامعیّن سایت است. نظر به اینکه طرّاحی سالن‌های متعدّد در چنین پروژه‌هایی، لزوم به ارتفاع رفتن را اجتناب­‌ناپذیر می‌نماید، طرّاحان آگاهانه از پتانسیل سایت پروژه برای سرشکن کردن ارتفاع نهایی حجم استفاده نمودند و با طرّاحی دو سالن در زیرزمین تا حدودی توانستند ارتفاع ساختمان را تعدیل نمایند.
فضاهای داخلی در هماهنگی کامل نسبت به هم طرّاحی شده‌اند. این سخن زمانی مهم می‌نماید که به یاد آوریم، مدیریت طرّاحی ساختمان‌های بزرگ با کاربریهای متفاوت و متنوّع بسیار دشوار است، و در اکثر موارد عمده دغدغه‌‌ی طرّاح، معطوف به ساماندهی عملکردهای آن می‌شود. ولی آنچه با بررسی این پروژه می‌توان فهمید، طرّاحان آن توانسته‌اند از این آزمون موفق بیرون بیایند و تنوّع عملکردها، آنها را از خلاقیت و طرّاحی فضاهای داخل باز نداشته است. استفاده کردن از شیب‌راهه برای دسترسی‌های فضاهای داخلی، بنا به مقتضیات سایت، انتخابی بجا و مناسب است، به‌خصوص شفّافیت نما و چشم‌اندازهای بیرونی نیز به کمک آن می‌آید، و باعث می‌شود ارتباط عمیقی بین بیرون و درون حجم برقرار گردد.
از طرفی شکاف و فضای باز وسط حجم، که خود محصول سازه و معماری پروژه است، به‌خوبی توانسته چشم‌اندازی از سایت را در درون حجم پروژه قاب نماید. و این در حالی است که تأثیر این استراتژی در سازماندهی فضایی عناصر پروژه منجر به ایجاد سه فضای باز و کشیده شده است. فضای اول در زیرزمین به فعّالیت‌های نمایشگاهی، فضای دوم در همکف به ایوان سرپوشیده‌ی ورودی و فضای سوم در بالاترین سطح به رستوران و غذاخوری مجموعه اختصاص پیدا کرده‌اند. این فضای باز افقی توسط دو فضای عمودی در دو سوی خود که شامل فضاهای انتظار و خدماتی‌اند به یکدیگر متصل می‌شوند. به‌زعم راقم این سطور، این ترفند معماری که هم در ساماندهی فضای داخلی و هم در حجم ساختمان به کار رفته، باعث شده است تا تداوم فضای پارک در درون پروژه احساس شود. و این عامل یکی از مهم‌ترین نکات عطف پروژه است که باعث می‌گردد، حجم ساختمان پردیس سینمایی پارک ملّت به سایت آن تعلّق داشته باشد.

کارفرما: شرکت توسعه­‌ی فضاهای فرهنگی شهرداری تهران
طرّاحان: کاترین اسپریدونف، رضا دانش‌میر
همکاران طرّاحی: بیژن وزیری، امیر بدیعی، اکرم لولایی، الهه نجفی، ایمان ندایی،آرش جوادی، محمد مهربانی، سیّد­مجید احمدی، ایمان دانشورنژاد
مشاور سازه: حمید باستانی پاریزی (شرکت نواندیش ساختمان)
مشاور تأسیسات مکانیکی: بدری رحیم‌­زاده
مشاور تأسیسات الکتریکی: امیر شعبان‌­زاده
نورپردازی: شرکت آفتاب بهار
پیمانکار سازه و ابنیه: شرکت نیکان نیرو
پیمانکار تأسیسات: شرکت ارکان ارزش
پیمانکار تجهیزات سینمایی: مسعود روستایی
گرافیک محیطی پروژه: پیمان بانی شرکا
مساحت زمین: 6000 متر مربّع
زیربنا: 15000 متر مربّع
محلّ پروژه: تهران، خیابان ولیعصر، بزرگراه نیایش، ورودی جنوبی پارک ملّت
تاریخ شروع: 1385
تاریخ اتمام: 1387