رستوران‌های زنجیره‌ای پرشیکا اثر امیر فرشاد غفار‌زاده
«هیچ وقت تمام مسائل حل نخواهد شد و این واقعیت قرن ماست که معماران انتخاب کننده‌ی حل مسائل هستند.» (پل رودولف)
امروزه رویکرد معماری به مثابه «حل مسئله» با توجه به شرایط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، اقلیمی که بر زیست بشر سایه افکنده، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در واقع، مسئله یا سؤال پروژه، تعیین کننده‌ی رویکرد استراتژی معمار برای حل مسئله می‌باشد؛ گاهی این مسئله در‌عین پیچیدگی به دلیل پاسخ‌های متنوع و بی‌شماری که حتی در طول تاریخ به آن داده شده، دارای جواب‌های روشن‌تری هست مانند پروژه‌های مسکونی و گاه نیز شرایط پروژه به معمار این اجازه را می‌دهد که سؤالی متفاوت برای پروژه مطرح کند و لایه‌های متفاوتی را به مسئله‌ی پروژه بیفزاید و آن را باز‌تعریف و به صورت جدیدی حل نماید. پروژه‌ی رستوران‌های زنجیره‌ای پرشیکا برای ما از این دست پروژه‌ها بود.
مسئله‌ی اولیه، بر‌آورده کردن نیاز به غذا خوردن به صورتی متفاوت بود، کارفرمای پروژه تولید کننده‌ی غذای آماده‌ی ایرانی و همچنین غذاهای خاص فرنگی مانند سس های مختلف برای انواع پاستا بود. تصمیم کارفرما خلق و توسعه‌ی بازاری مطمئن برای ارائه‌ی غذا در دو مجموعه‌ی جمعیتی شامل دانشگاه ها، به ویژه خوابگاه های دانشجویی و رستوران‌های بین راهی ــ که عموماً ارائه‌ی غذا از کیفیت سرعت و استاندارد بالایی برخوردار نیستند ــ بود. در لایه‌ی بعدی، تیم مدیریتی پروژه در همکاری با کارفرما با ارائه‌ی تعریفی جامع تر از خواست اولیه‌ی کارفرما و پیشنهاد ایجاد «برند» رستوران‌های فرانچایز جهت ارائه‌ی غذاهای متنوع ایرانی و فرنگی از تولید تا مصرف با سرعت، کیفیت و استاندارد بالا تعریفی کامل تر از توجیه اقتصادی پروژه، محدوده های مورد توجه، تحول در ارائه‌ی غذا، تحول در معنا و تحول در «فضا» را به وجود آورد. بنابراین، معماری نیز به عنوان قسمتی از نیاز پروژه در ایجاد این «برند» در نظر گرفته شد و درگیری ما از این نقطه با پروژه آغاز شد.
در فرايند ارائه‌ی جواب، با توسعه‌ی سؤال کارفرما بر مبنای نياز طراحی، پرسش جدیدی مطرح نمودیم مبنی بر اینکه چطور می‌توان معماری‌ای ساخت که:
– بدون سايت بوده و همزمان در تمامی سايت‌های مختلف با اقليم ها، ابعاد، جهت و نور متفاوت، قابليت سازماندهی داشته باشد.
– هم درون‌گرا باشد و هم برون‌گرا و در‌عین تنوع فضايی به تمام الزامات عملکردی رستوران‌های صنعتی پاسخگو باشد.
– در سايزهای متفاوتِ سرمايه‌گذاری قابليت ساخت داشته باشد.
– با سرعت بالا ساخته شود.
– از همه مهم‌تر، توانايی ايجاد هويت برای يک برند را در خود داشته باشد.
در واقع «چطور ساختن» مسئله‌ی اصلی پروژه بود؛ در نتیجه، با ارائه‌ی آلترناتیوهای مختلف از سیستم‌های ساخت، وقوع فرم را به تعویق انداختيم تا به این نتیجه رسیدیم که نیاز به یک ژن داریم، ژنی که باعث شود پروژه هر بار جور دیگری به وجود آید، جور دیگری چیدمان شود: یک «جورچین». برای اينکه اين جورچین در کمترين زمان ممکن ساخته شود با دسته‌بندی عملکردها از دو سيستم ساخت همزمان برای سازماندهی آن استفاده شد: تمامی فعاليت‌های عملکردی و تأسيساتی در واحدهای مدولار پيش‌ساخته سازماندهی شد و سالن‌های پذيرايی در تطبيق با هر سايتی به صورت سازه‌ی تیر و ستون پيش‌ساخته با سقف بتنی اجرا گرديد.
در طراحی مدول‌ها گرچه عواملی مانند ابعاد، وزن، امکانات تأسیساتی و عملیاتی، متریال و حمل‌و‌نقل و اسمبل کردن از معضلات اساسی می‌باشد، مهم‌ترین معضل برای ما ایجاد ترکیبات یکنواخت توسط آنها بود که قابلیت تنوع فضایی و انعطاف‌پذیری پروژه را تحت تأثیر قرار می‌داد. به همین جهت با چرخش یک شبکه به میزان 30 درجه، مدولی طراحی کردیم که از دو شبکه‌ی هندسی پیروی می‌کرد و امکان ایجاد ترکیبات بسیار متنوع‌تر و همچنین هندسه‌ی بسیار غنی‌تر را برای پروژه فراهم آورد و حاصل ترکیب این نظامدهی جورچینی بود شبیه «مربع تنگرام»: راه حل ما برای پروژه.
به عنوان اولین پروژه و در همکاری با دانشگاه تهران، زمینی به ابعاد 12×36 و شیب 7 درصد برای ساختن رستورانی با ظرفیت 1000 پرس غذا در 350 متر‌مربع در اختیار این گروه گذاشته شد. استفاده از این راه حل باعث دستیابی موارد ذیل شد:
• چهار فضای متنوع با مساحت، ویژگی، دید و منظر مختلف که ساعات مختلف روز و فصول متفاوت بر‌حسب نور و سایه و تعداد نفرات بتواند رویدادهای مختلفی را میزبانی کند و این فضاها هیچ گونه تداخلی با فضاهای عملکردی ندارند. همچنین، با عمق پیدا کردن نما، تعریف سنتی آن از بین رفته و با حرکت در فضا، هر لحظه پرسپکتیو جدیدی از بنا خلق شد و همچنین با نفوذ فضای بیرون به توده‌ی پروژه، نما قابلیت خلق رویداد را در خود خواهد داشت.
• استفاده از دو سیستم ساخت به صورت همزمان و پیش‌ساخته‌سازی باعث شد این پروژه در 96 روز کاری ساخته شود. در ابتدای فرایند طراحی، ما به هیچ وجه انتظار چنین محصول نهایی‌ای را نداشتیم، محصول نهایی حاصل پرسشی متفاوت و پاسخگویی متفاوت بود ــ چیزی در مرز طراحی صنعتی و معماری.
کتاب سال معماری معاصر ایران، 1397
____________________________
عملکرد: تجاری
___________________________________
نام پروژه/ عملکرد: رستوران‌های زنجیره‌ای پرشیکا
شرکت/ دفتر طراحی: استودیو آینده
معمار اصلی: امیرفرشاد غفار‌زاده
مدیر پروژه: احسان فاضلی
همکاران طراحی: مرجان صالح‌پور
نوع تأسیسات/ نوع سازه: اسپلیت و هواساز، پیش‌ساخته‌ی فلزی
آدرس پروژه: تهران، خیابان امیر‌آباد شمالی، خوابگاه کوی دانشگاه تهران
مساحت/ زیربنا: 350 متر‌مربع
کارفرما: شرکت سرمایه‌گذاری الماس هشت بهشت
تاریخ شروع و پایان ساخت: آبان 1394-بهمن 1394
عکاسی پروژه: دید استودیو، فرشید نصر‌آبادی (گروه معماری آذر)
ایمیل: future.designstudio.2015@gmail.com
مطالب مرتبط
