میدان پوتسدامر
برلین، آلمان، 1992-1999

میدان پوتسدامر در دهههای 1920 و 1930 میلادی از شلوغترین و پرجنبوجوشترین میدانهای اروپا به شمار میآمد. با بمبارانهای متفقین در سال 1943 از این محل جز ویرانهای باقی نماند. پس از جنگ، این میدان به صورت منطقهای بلاصاحب در میان مقر نیروهای امریکایی، انگلیسی و روس قرار گرفت و سرانجام در سال 1961 با ساخته شدن دیوار برلین به طور کامل تسطیح شد.
طرح جامع بازسازی و نیز حدود نیمی از ساختمانهای این محل (که از میدان پوتسدامر در برلین شرقی تا مجمع فرهنگی در برلین غربی امتداد مییابد) به وسیلهی دفتر معماری «کارگاه ساختمانی» رنتسو پیانو طراحی و اجرا شدند که در مسابقهی طراحی شهری این پروژه در سال 1992 برنده شده بود.
مهمترین ساختمانهایی که رنتسو پیانو برای این پروژه ساخت عبارتند از: ادارات مرکزی دِبیس (شعبهای از کارخانهی دایملر – بنز)، یک تئاتر آیمکس، یک رشته بلوکهای مسکونی – اداری، تالار موسیقی. شش دفتر معماری دیگر نیز تحت نظارت پیانو پروژههایی را در این محل به اجرا در آوردند: آراتا ایسوزاکی (توکیو)، کریستف کولبِکِر (گاگِناو)، هانس کولهوف (برلین)، اولریکه لاوبر و ولفرام وور (مونیخ)، خوسه رافائل مونئو (مادرید) و ریچارد راجرز (لندن).
در سایت 8/6هکتاری پروژه فقط حدود پنجاه درصد از 340،000 مترمربع از سطح زیربنای کل بالای سطح زمین (210،000 مترمربع نیز در زیر زمین قرار دارد) به ادارات اختصاص دارد. بیست درصد دیگر (70،000) مسکونی است و در سی درصد باقیمانده فضاهایی با کاربریهای مختلف برای استفادهی عموم پیشبینی شده است. از جمله تالار موسیقی بزرگی با 1800 صندلی، که زیر آن، سالن دیگری با 700 صندلی برای سینما و مراسم مختلف قرار دارد، هتلی با 350 اتاق و فضاهایی برای برگزاری گردهمایی، سینمای آیمکس با 400 صندلی، سینمای چندسالنه با 19 پرده و مجموع 3500 صندلی. همچنین 40،000 مترمربع به فروشگاه و غذاخوری اختصاص دارد. در سایت، فضای کافی برای پارک 4000 اتومبیل پیشبینی شده است: 2500 اتومبیل در پارکینگ زیرزمینی و 1500 اتومبیل در پارکینگ جنوب کانال. گذشته از کسانی که در سایت دایملر-بنز زندگی میکنند، حدود هشت تا ده هزار نفر در محدودهی پروژه کار میکنند و روزانه تا 100،000 نفر به فضاهای تجاری و تفریحی آن رفتوآمد دارند.
محوطهی مربوط به دایملر-کرایسلر نماهایی یکپارچه شامل سفال معماری، آجر و ماسهسنگ دارد و جوّی گرم و مهماننواز به وجود میآورد. تقریباً همهی ساختمانها طاقهایی در طبقهی همکف دارند. پیادهروهایی با پهنای تا هشت متر، فضای کافی را برای فعالیتهای فضای آزاد فراهم میسازند. پیشبینی یک محوطهی آبی که به «دریاچهی پیانو» معروف است، تأثیر مثبتی بر محیط داشت.
یکی از جنبههای کلیدی پروژه (به ویژه در ساختمان دبیس)، کاهش مصرف انرژی و آلودگی بود. ساختمانها به گونهای طراحی شدهاند که حداکثر استفاده را از نور آفتاب به عمل آورند و نیاز به تهویهی مصنوعی را کاهش دهند. برای مثال، ادارات دبیس پوستهای دوگانه دارد که شامل یک لایه هوا گرم است، به همین دلیل هنگامی که پنجرههای اتاق کار باز میشوند، هوای در حرارتهای بسیار زیاد وارد بنا نمیشود. در همهی دفترها امکان تهویهی مکانیکی مستقل و قابل تنظیم وجود دارد، ولی استفاده از دستگاههای رطوبتزن یا رطوبتزدا ممنوع است. در نقاطی که گرمای زیاد تولید میکنند، سقفهای تبریدی به کار رفته است. از آب باران برای آبیاری محوطههای طبیعی و برای توالتها استفاده شده که حاصل آن، صرفهجویی در مصرف آب به میزان 20000 متر مکعب در سال است.