مرکز فرهنگی تژیباو
نومِئا، کالدونیای جدید 1991-1998

بر پیش‌‌‌رفتگی ساحلی در میان خلیج ماگنتا و مردابی پوشیده از گیاه چندل، در جزیره‌‌‌ی کالدونیای جدید در جنوب اقیانوس آرام، یک ردیف سازه‌‌‌ی بومی شگفت‌‌‌انگیز از میان درختان سر برافراشته‌‌‌اند که به یک اندازه، هم کهن و باستانی به نظر می‌‌‌رسند و هم مدرن و مربوط به آینده. با آنکه بی‌‌‌اندازه بزرگ هستند به سبد حصیری شباهت دارند و با آنکه از چوب ساخته شده‌‌‌اند، شبیه به تلسکوپ‌های رادیویی به نظر می‌‌‌رسند. آنها هم یادآور فرهنگ بومی کاناک و مصنوعات و کلبه‌‌‌های بافته‌‌‌شده از مواد گیاهی هستند و هم نماد جنبه‌‌‌هایی از تمدن پیشرفته‌‌‌ی بشری و ابعاد کیهانی.
در حقیقت، همه‌‌‌ی این تداعی‌ها درست و بجا هستند: این سازه‌‌‌های عظیم (که آنها نیز «کلبه» نام گرفته‌‌‌اند) چشمگیرترین اجزای مرکز فرهنگی تژیباو هستند که با هدف حفظ فرهنگ کاناک ساخته شده است.
پشتی‌های بلند کلبه‌‌‌ها فضاهای اصلی مرکز را در برگرفته و همانند سایر ساخته‌‌‌های کاناک ارتباط بصری بسیار نزدیکی با پوشش گیاهی اطراف و به ویژه کاج‌های بلند جزیره برقرار می‌‌‌کنند. در مجموع، ده کلبه در سه اندازه‌‌‌ی مختلف ساخته شد که از دریا همانند سه دهکده به نظر می‌‌‌رسند. بزرگترین آنها 28 متر طول و 13/5 متر قطر دارند و طول کلبه‌‌‌های متوسط و کوچک به ترتیب 22 و 18 متر و قطرشان 11 و 9 متر است. دور هریک از این کلبه‌‌‌ها دو ردیف پره‌‌‌ی چوبی چندلای قائم به شکل یک‌‌‌چهارم محیط دایره بر پا شد. پره‌‌‌های ردیف درونی، مستقیم و بدون انحنا هستند و سقف را نگه می‌‌‌دارند، هرچند خودشان از ارتفاع سقف بالاتر رفته‌‌‌اند. پره‌‌‌های بیرونی در پایین بیش از بالا شیب و انحنا دارند. آنها فقط نگه‌‌‌دارنده‌‌‌ی صفحات کرکره‌‌‌مانند پیش‌‌‌ساخته‌‌‌ای متشکل از تیغه‌‌‌های چوبی هستند. تعداد پره‌‌‌ها بسته به قطر کلبه متفاوت است.
پره‌‌‌های چوبی چندلا به شکل‌های مختلف با اتصالات فولادی محکم شده‌‌‌اند، چرا که کلبه‌‌‌ها در زمان توفان‌های شدید در معرض فشار عظیمی قرار می‌‌‌گیرند.
فاصله‌‌‌ی پره‌‌‌های درونی در همه‌‌‌ی کلبه‌‌‌ها یکسان است و از این رو می‌‌‌توان از عناصر و لوازم یکسانی برای پر کردن این فواصل سود برد، مانند پنجره‌‌‌های ثابت و کرکره‌‌‌دار، کرکره‌‌‌های مات از شیشه‌‌‌ی لعابدار، صفحات چوبی عایق صدا، تاقچه‌‌‌ها و گنجه‌‌‌های کم‌‌‌عمق و قفسه‌‌‌های عمیق‌تر. با آرایش مختلف این عناصر می‌‌‌توان فضاهایی با شفافیت و نور و نماهای مختلف برای کاربردهای متنوع به دست آورد. بیشترین شفافیت فضا در کافه‌‌‌تریا به چشم می‌‌‌خورد و کمترین در مرکز سمعی-بصری.
تهویه در همه‌‌‌ی کلبه‌‌‌ها به یک شکل انجام می‌‌‌شود. تیغه‌‌‌های بیرونی فقط برای زیبایی طراحی نشده‌‌‌اند، بلکه فواصل نسبتاً زیاد آنها در سطوح پایینی، امکان گذر باد را به صورت افقی فراهم می‌‌‌آورد. آرایش تمام پره‌‌‌ها و تیغه‌‌‌ها بر پایه‌‌‌ی شبیه‌‌‌سازی‌های کامپیوتری بادهای منطقه‌‌‌ای و آزمایش تونل باد انجام شده تا بهترین حالت برای شرایط آب و هوایی محل یافته شود.
مرکز تژیباو برای چشمان مدرنیست غربی ممکن است بیشتر احساسی و رمانتیک به نظر برسد تا خردورز و عقلانی. پیانو شاید در این پروژه، بیش از تمام آثار خود در پیروی از شیوه‌‌‌ی طراحی مبتنی بر «بده‌‌‌بستان» با محیط، جسارت به خرج داده است. در عین حال و ضمن استفاده‌‌‌ی فراوان از سنت‌های فرهنگی منطقه‌‌‌ی کاناک، فرم و ساخت هر جزء از ساختمان از منطقی کاملاً امروزی برخوردار است. حاصل کار، بنایی است که احساسی بسیار عمیق را در ما برمی‌‌‌انگیزد: در همان حال که عصر مدرن صنعتی را ترک می‌‌‌گوییم، درمی‌‌‌یابیم که باید بیاموزیم نه فقط با زمین و محیط طبیعی، بلکه با فرهنگ‌های مختلفی نیز همزیستی پیدا کنیم که پس از مدت‌ها خاموشی و سرکوبی به وسیله‌‌‌ی دولت‌های ملی بزرگتر یا قدرت‌های استعماری (همانند استعمار کالدونیای جدید به وسیله‌‌‌ی فرانسه)، اینک خواستار آن هستند که به رسمیت شناخته شوند.