معماری خانههای مدرن آمریکایی (بخش۲)
بقا از طریق طراحی 1929 – 1945
THE MODERN AMERICAN HOUSE (Part 2) Survival Through Design 1929 – 1945

خانهی مدرن آمریکایی به معنای لیبرال و آزاد، نخست در جنوب کالیفرنیا پدیدار شد یعنی جایی که گروهی از معماران پیشتاز همچون ایروینگ و ،کیل رودلف شیندلر و ریچارد نویترا (نیوترا) مشغول به کار شده بودند. معماری پس از تلاشهای مقدماتی در دهه ۱۹۳۰ به شهرت رسید ریچارد نویترا بود که دستاوردهای بزرگش طی این دهه حتما میباید مورد توجه ما واقع شود. در زمینه ی معماری خانگی نویترا چند پروژهی درخشان به انجام رساند که آغازشان با پژوهشگاه وی دی ال در سال ۱۹۳۹ رقم خورد تصویر (۱) این پژوهشگاه در منطقهی سیلور لیک لوس آنجلس، بنا شده و یکی از اربابان صنایع و از حامیان معماری سی ایچ فان درلوو هزینهی آن را تقبل کرده است. بنا از مواد و مصالح گوناگونی ساخته شده: پانلهای فلزی لاکی و کاشیهایی که برای پوشاندن کف به تختهی زیرساخت الصاق شده اند. بلوک اصلی ساختمان در دو طبقه شامل اتاق کار و مطالعهی، نویترا و تراسی مشرف به دریاچه و نمایی از کوهستانهای پشت سر است. حیاط خلوت یا پاسیوی خانه هم چشم انداز زیبایی دارد باغی که با درهای کشویی شیشهای بخشهای تحتانی و عقبی آپارتمان محدود و مشخص میشود.

خانهی تک طبقهی برد (Beard) در آلتا دنا (تصویر ۲) حتا از پژوهشگاه یاد شده هم پیشروتر است و از عناصر فلزی توخالی و سبک به عنوان مادهی اصلی ساختمانی استفاده کرده است. این به نوبهی خود خرپای فلزی سبک وزنی را حمل میکند که سقف ترکیبی و کاذب روی آن و روی اسلبهای کف قرار گرفته است. نویترا از این ساختمان کاذب به عنوان نظامی برای توزیع هوای گرم و سرد استفاده کرده است بسته به فصل به رغم وجود عناصر و اجزای پیش ساخته این خانه با پوستهی درخشانش اثری بسیار رمانتیک از کار درآمده است به طبیعت پیرامونش از طریق پاگرد و درهای کشویی متصل است کل مجموعه با پلکان فلزی که رسیدن به پشت بام را مقدور میسازد به طرز ظریفی انسجام یافته است. در دهه ۱۹۳۰ نویترا این زبان معماری فلزی را در خانههای متعددی که یکی پس از دیگری ساخت تکرار کرده است این خانهها را مشتریان خاص وی همچون گالکا شایر روانشناس مشهور و گریس لوییس میلر سفارش داده بودند طیف دیگر مشتریان وی تکنوکراتهایی همچون ویلیام برد بود که در دانشکدهی کل تک تدریس میکرد روشنفکران مهاجر هالیوود نیز نویترا را در دههی ۱۹۳۰ در کنف حمایت خود قرار دادند از طریق این ارتباطات، گسترده نویترا در سال ۱۹۳۶ در درهی سن فرناندو یک خانه مجلل برای یوزف فون شترنبرگ ساخت.
روایت نویترا از خانهای که این رند رمان نویس آمریکایی خریده (تصویر ۳) روایت زندهای است از محیطهای گوناگونی که او میتوانست در داخل یک فرم واحد تولید کند استخر زمین، تنیس باغ و فضای سبز در اطراف یک ساختمان در زمینی به وسعت دو هکتار واقع شدهاند دسترسی به ساختمان از جبههی غربی میسر است که با یک ردیف درخت اوکالیپتوس مرزبندی شده و در شمال و جنوب چشم انداز کوهستانی بسیار چشم- نواز است. دیوارهای پاسیو فولاد مس پوش، با روکشی از آلومینیوم هستند. در انتهای پاسیو یک ورودی مسقف قرار دارد. فضاها وسیع و در دو طبقه امتداد یافتهاند این فضا با انتهای مدور به پاسیو منتهی میشود پاسیو و فضاهای نشیمن یک تراس دارند. کل اسکلت و دیوارهای محیط بر آن از فولاد ساخته شدهاند اتاق موجود در انتهای فضاهای نشیمن با باران مصنوعی که به داخل پاسیو میریزد خنک نگاه داشته میشود اتاق خواب اصلی به یک حوضچهی سرپوشیده میرسد که ماهیهای مناطق گرمسیری در آن نگاهداری میشوند.
مدخل ورودی خانه در پایان مسیری واقع شده که یادآور ویلای ساووآی لوکوربوزیه (۱۹۲۹) است. اتومبیلها دقیقا روی بلوکهای سیمانی که به همین منظور تعبیه شدهاند پارک می.کنند نویترا برای یک خانوادهی اربابی در جزایر فیشر یک خانهی تکنوکراتیک به نام ویندشیلد طراحی کرده است نویترا در این خانه علاوه بر صفحات فلزی با روکش آلومینیوم از شیشههای مقاوم در برابر حرارت نیز استفاده کرده است. کل بخش حمام پیش ساخته و کار آر باک مینستر است نقره و آنتیموان به عنوان روکش صفحات مسی در آن به کار رفتهاند نورپردازی غیر مستقیم دارد و دری که با برق باز و بسته میشود.
آثار نویترا بر خلاف بسیاری از معماران درگیر در سبک بین المللی از حیث توجه به دکوراسیون داخلی هم برای طراحان داخلی جالب توجهاند خانههای او راحت و مجللاند و در اغلب آنها فضای عمدهی داخلی رو به باغهای زیبایی باز میشوند که در پس زمینهی آنها چشم اندازهای زیبایی هم جلب نظر میکند یکی از مشتریان نویترا در سال ۱۹۳۷ نوشته است:
وقتی خانهی مادرم را ساختیم قرار بود فقط سه ماه از سال را در آنجا زندگی کند. او از جمله کسانی بود که نظر بسیار نامساعدی به معماری مدرن داشت. وقتی خانه را دید اصلا حس نکرد دچار یکی از ایسمهای رایج در معماری شده است. به قیافهی خانه نگاه کرد و تصمیم گرفت نصف ایام سال را در آن سر کند. بعد از مدتی هم که درگیر کارهای خانه و حمام و اتاق خوابش شد آنجا را به عنوان مأوای دائم خود برگزید. دیگر از سفرهایی که به مدت مدید او را از خانهاش دور میکردند خوشش نمی آمد و شاید حتا از رفتن به تعطیلات هم احساس تنفر میکرد.
نویترا با تأثیری که از معماری شیندلر و سبک خانه های مدل گرمسیری جنوب کالیفرنیا، گرفت الگوی مشابهی در آپارتمانهای ستراذمور به کار گرفت تصویر (۴) که در منطقهی ؤست ؤود لوس آنجلس ساخته شده و از شش آپارتمان دو اتاق خوابه و چهار آپارتمان تک خوابه تشکیل شده بودند واحدها در قطعه زمین شیبداری واقع شدهاند و هرکدام گاراژ دارند. سطح بندی ظریفی که در ساخت آنها به کار رفته با باغ پلکانی زیبایی تزئین شده است در این مکان سابق بر این چند نفر از شخصیتهای هالیوود از جمله دولورس دل ریو، اورسون ولز لوئیس راینر کلیفورد اودتس و فریتس لانگ زندگی میکردند در سال ۱۹۵۰ جان انتنزا، سردبیر مجلهی تأثیرگذار هنر و معماری به این مکان اسباب کشید و مهم و بعد از چندی جای خود را به چارلز و ری ایمز داد.

بین خانهی مکینتاش ۱۹۳۷ با طرح چوب سرخدار معروف اش و خانهی آجری که نویترا در سال ۱۹۴۲ بر برنت وود برای جان، نزبیت تهیه کنندهی رادیویی شبکهی ان.بی.سی. ساخت، معماری را شاهد هستیم که همهی نحو و زبان فلزی سابق خود را کنار میگذارد و در گیر بیان طبیعی تری میشود که در طرح استادانهاش برای چنل هایتز در سن ،پدرو کالیفرنیا به بهترین وجه خود را نشان داده است .(تصویر۵) سقف کام و زبانهاش خانه ی نزبیت را به ترکیب بدیعی از پنجره بندی مینی مالیستی و آجرچینی نئوبروتالیستی بدل ساخته است.
چنانکه مواضع جغرافیایی هم نشان میدهد، این خانه حال و هوای یک خانه و باغ سنتی ژاپنی را برای بیننده القا می کند، اما جالب اینکه به کمترین میزان هم عناصر ژاپنی در ساخت آن به کار نرفته است. نویترا در این خانه بیش از هر کس دیگر به سبک آلوار آلتو نزدیک شده است. شیندلر هم مانند نویترا در دههی ۱۹۳۰ فعال بود، اما چنین سفارشهایی را نمیپذیرفت و به اندازهی نویترا هم در سطح بین المللی مطرح و شناخته شده نبود. این فراموشی غیر قابل توضیح در مورد این معمار بزرگ پس از حذف وی از نمایشگاه سبکهای بینالمللی هنر مدرن در سال ۱۹۳۲ آغاز شد. البته از سی و اندی خانه ای که او در حد فاصل خانهی ؤلف در جزیره کاتالینا تا هنگام مرگش در سن شصت و شش سالگی ساخته تعداد انگشت شماری قوام خانههای نویترا را در معرض دید قرار میدهند. خانههای شیندلر، اما صمیمی، گرم اصیل و حساساند و به جز خانه ی باک (۱۹۳۴) از نظر سبک هیچ نوع جزمیتی در آنها به کار نرفته است. البته هنری پلامر معتقد است که خانهی باک هم به طرز خیره کننده بغرنج و شاعرانه، است، اما چنانچه با دید دیگری نگریسته شود خانهی باک خانهای با سطوح و کنجها و گوشه های متضاد، فرم متناقض و بغرنجی را تشکیل داده است. مثل نقاشیهای ده ستایل (de stijl فرمهای، منفی حفرهها و شیارهای مادی اگر نگوییم حیاتی اما بسیار ضروریاند. با این فرمها غیبت به حضور بدل میشود صورتهای نامرئی در هیئت نورانی شان جلوه میکنند و لکههای رنگی طبیعی و شهر از خلال پنجرهها و روزنها به درون میآیند. سطوح و کنجهایی هم هستند که حرکت دیدهی ما را تضمین میکنند سطوح افقی از حجمی دوباره به حجم دیگر میجهند و سپس به مایهی همسایه مسلط میشوند.
باید خاطر نشان کرد که نویترا و شیندلر هر دو همانند دیگر روشنفکران و هنرمندان کالیفرنیایی هم نسلشان به آرمان سوسیالیستی اعتقاد داشتند، و به عنوان مثال پالین گیبلین، همسر شیندلر تا آخر عمر یک رادیکال سیاسی باقی ماند. جرج فرد کک و برادر جوانترش ویلیام کک از معمارانی بودند که در دههی ۱۹۳۰ معماری میدؤست را بسط و گسترش دادند و خانههای نمایشی چشمگیری در نمایشگاه قرن پیشرفت در شیکاگو ساختند (تصویر۶). نخستین خانه که خانهی فردا نام، داشت یک طرح دوازده وجهی داشت و از خانهی هشت ضلعی اورسون فاؤلر سال ۱۸۴۸ و نیز تا اندازهای از خانهی دیماکسیون باک مینستر فولر سال ۱۹۲۷ الهام گرفته بود اما در برابر خانهی دیماکسیون که حجم عمده اش را بخشهای خدمات مکانیکی تشکیل میداد هستهی اصلی آن یک پلکان مارپیچی بود که سه طبقهی آن را به یکدیگر وصل میکرد پی بنا بتونی بود و اسکلت فلزی داشت فضای داخلی خانهی فردا زرق و برق فراوان داشت و بیرون آن با صفحات بزرگ شیشهای پوشانده میشد.
جرج و ویلیام دومین خانهی نمایشیشان را به صورت یک مستطیل ساختند و نام آن را خانهی کریستال گذاشتند (تصویر). این خانهی سه طبقه یک اسکلت بیرونی داشت که مستقیما به سقفهای تقویت شده اتصال یافته بود. این دو برادر، معمار نخستین کاربرد اختراع ثبت شدهی میس وان درروهه در ایالات متحد آمریکا را به انجام رساندند (تصویر ۸). سهمی که این دو برادر در نمایشگاه قرن پیشرفت داشتند باعث شد آنها طرف توجه مشتریان ثروتمند قرار گیرند و سفارشهایی از آنها دریافت کنند به این ترتیب، طی بیست سال آینده خانههای مختلفی از جمله برای هربرت برانینگ در ایلینوی و خانهی کان در لیک فارست ساخته شدند که هر دو مربوط به سال ۱۹۳۶ هستند. از میان اینها به خصوص خانهی، برانینگ به دلیل ترکیب جامعی که از مواد و مصالح مدرن و روشهای پیشرفتهی کنترل آب و هوا ارائه داده خیره کننده است. این خانه از آنجا که جهت گیریهای عمدهی معماری این دو برادر را مشخص میکند حائز اهمیت بسیار است. از اواسط دههی ۱۹۳۰ برادران کک به پیشتازان کاربرد انرژی خورشیدی برای منازل مسکونی بدل شدند.
بعد از نمایشگاه هنر مدرن در سال ۱۹۳۲، معماری مدرن حائز چنان منزلتی در سطح اجتماع شد که آن را قادر ساخت در ساحل شرقی تا سال ۱۹۴۵ به عنوان معماری مسلط باقی بماند در دهه ۱۹۳۰ شاهد رشد و گسترش معماری مدرن در آمریکای شمالی، هستیم به خصوص در ساخت منازل مسکونی علاوه بر خانههای برادران کک جیمز و کثرین مارو فورد دست به انتشار گلچینی از خانههای مدرن آمریکایی زدند و مجموعه شان را در سال ۱۹۴۰ منتشر ساختند. در این مجموعه خانههایی از همیلتن هارول هریس، رافائل سوريانو و گرگوری این گنجانده شدهاند که هر سه در آغاز دستیار نویترا بودند. نخستین آثار دو معمار مهاجر از باؤهاؤس والتر گروپیوس و مارسل برویر؛ آثاری از معماران سنتی فیلیپ گودوین جرج هاؤ و ادوارد دارل ستون؛ و سرانجام معماری مناطق مسکونی کار مدرنیستهای مهاجر مثل ويليام لسكاز و آلبرت فرای همگی در مجموعه یاد شده گنجانده شده بودند. معمار سوییسی لسکاز نه فقط به خاطر خانهی فیلد که همراه هاؤ در نیو هارتفورد، ساخت بلکه به دلیل خانهی شخصی خودش در منهتن در سال ۱۹۳۴ میباید مورد توجه قرار گیرند.(تصویر(۹) او در این خانه دفتر معماری شخصیاش را در طبقهی همکف قرار داده و یک منزل مسکونی سه اشکوبه بالای آن بنا کرده است این خانه نمایی از شیشه دارد و یک ستون آزاد حمال سایبان بتونی بالای مدخل ورودی را تحمل میکند.
جانشینان نویترا و شیندلر که استر مک کوی آنها را نسل دوم مکتب معماری کالیفرنیا میخواند همگی در سال ۱۹۳۵ به عنوان معمار فعال بودند، این سه چهار خانه در دست ساختمان داشت هریس بعد از اینکه مدتی پا جای پای نویترا گذاشت به سیاق رایت روی آورد و حتا نشانههایی از تأثیر پذیری از برادران گرین را به نمایش گذاشت. سوریانو وفادارترین مرید نویترا باقی ماند اما او نیز سرانجام سبک و زبان شخصی خود را یافت و مشغول کارهای اصلی دوران فعالیت حرفه ای خود شد.


معمار واقعا عجیب در این نسل جی. آر. داویدزون آلمانی- الاصل بود که او نیز همانند نویترا به آمریکا مهاجرت کرده بود و در آغاز به مدت یک دهه در طراحی فضاهای داخلی و فروشگاههای، کوچک خود را نشان داد و سرانجام به عنوان معمار بناهای مسکونی دست به کار شد و در سال ۱۹۳۷ خانهای در سانتا مونیکا برای هربرت استات هارت ساخت که در آن هنگام تهیه کنندهی موسیقی در استودیوهای مترو گلدوین مه یر بود.
سبک موسوم به تجربه گرایی نوین که در اروپا و در ساحل شرقی آمریکا سر برآورد بیشتر از هرکس به آثار گروپیوس و برویر بستگی داشت و چنانچه بخواهیم دقیق تر بگوییم در خانه هایی که آنان برای خودشان و برای جیمز و کتلین مارو فورد در لینکلن، ماساچوستس ساختند. برویر عاشق کاربرد سنگهای محلی در دیوار بود و گاه از تکنیک کام و زبانه هم استفاده میکرد و به این ترتیب، سبک باؤهاؤس را به صورت بومی درآورد و به کار برد.
برویر بعد از جنگ به یکی از پرکارترین معماران آمریکا بدل شد و اغلب در ساحل شرقی مشغول بود. در حالی که خانه های او کاملاً، عملی، مبتکرانه و راحت هستند از نظر فرم به قطعیتی نرسیده.اند یک استثنای اصلی در این میان خانه ای است که برویر در نیو، کنان کانتیکات در سال ۱۹۴۵ برای خودش ساخته.
با اینکه فرانک لوید رایت عمداً از گلچین فورد حذف شد، هیچ خلاصهای از تاریخ معماری این دوران بدون نام بردن از خانهی یوسونین وی کامل نخواهد بود. اصول به کار رفته در ،اینجا خانهی ملکم وایلی اثر رایت در خارج از مینیاپولیس در سال ۱۹۳۲ بوده است. در حالی که بخش اصلی خانههای مسکونی رایت در دههی ۱۹۳۰ را میتوان تحت عنوان خانهی یوسونین طبقه بندی کرد اصول یوسونینی که برای نخستین بار در یک خانه به صورت منسجم به کار رفتند، در خانهی هربرت جيكبز (تصویر ۱۰) واقع در مدیسن، ویسکانسین مورد استفاده قرار گرفتند.
رایت ظرف سی سال آخر عمرش نزدیک به دویست نمونه از این خانههای یوسونین را ساخت توفیق این خانهها را باید در تناسب و امکان سازگاری آن با فضای درون شهری جست وجو کرد. این آخرین بار بود که یک معمار بزرگ آمریکایی توانست ایدهای قطعی برای سکونت آسوده در فضاهای برون شهری ارائه دهد مشخصات اصلی خانهی L شکل یوسونین را میباید در نکات زیر خلاصه کرد: ۱) یک فضای سبز، خصوصی که از دو سو توسط بخش نشیمن و خواب احاطه شده است (۲ کاهش فضای اتاق غذاخوری و گشودن فضای داخلی با استفاده از درهای مرتفعی که به سمت تراس باغ باز میشوند (۳) تمرکز اقتصادی همهی بخشهای سرویس بهداشتی خوراک پزی در یک نقطه (۴) استفاده از روش گرمایش از کف با استفاده از لولههای آب داغ که باعث میشود در هزینهی گرمایش منزل صرفه جویی بسیار صورت گیرد در تابستان خنک کردن خانه از طریق استفاده از آب سرد در این لوله ها میسر میشود؛ (۵) استانداردسازی فضای پیشروند افقی بر اساس یک شبکهی شطرنجی چهار فوت در دو ،فوت و فضای پیشروند عمودی براساس یک شبکهی شطرنجی یک فوت در یک فوت؛ ۶) استفاده از مصالح طبیعی در نمای بیرونی خانه و حذف گچ؛ ۷ استفاده از راهروهای دسترسی به صورت اتاقهای باریک و بلند با استفاده از دیوارهای داخلی در حالی که همین دیوارها اتاقهای خواب را از یکدیگر جدا میکنند؛ (۸) استفاده از نورپردازی از پشت و تهویه به عنوان وسیلهای برای کاهش ارتفاع کلی خانه (۹) استفاده از سایبان در خانه برای محافظت دیوارها از تابش شدید نور خورشید و بارش باران بدون ناودان (۱۰) برقراری نسبت و ارتباط میان خانه و محیط پیرامون در ادامهی بحث به چند نمونه از بهترین خانه های مدرن آمریکایی در دهه ی ۱۹۳۰ خواهیم پرداخت.


