مجتمع تجاری المـاس شـرق
مشهد، ایران، دفتر مهندسی خلیل سهرابیان و همکاران، 2005-2001

Almas Sharq commercial complex
Mashhad, Iran, Khalil Sohrabian and Associates Engineering Office, 2001-2005

در طیّ دو دهه‌­ی اخیر طرّاحی و ساخت مجتمع‌های تجاری بزرگ با کاربری‌های چندگانه شامل مراکز تفریحی، تجاری، خدماتی و غیره، در سطح کشور و بخصوص در کلانشهرها رونق یافته است. با رشد جمعیت و کاهش ساعات فراغت مردم، ایجاد مراکز تجاری که ضمن امکان خرید روزانه (یا هفتگی) افراد خانواده بتوانند در آن به تفریح، استراحت و صرف ناهار و شام در کنار هم بپردازند ایجاب نمود که مراکز تجاری بزرگ شامل مرکز تفریحی متعدّد ساخته شود. از طرف دیگر به علّت ازدیاد وسائط نقلیه و ترافیک سنگین شهرها این امر به شکل حاشیه­‌ای در کنار کلان شهرها نتایج بهتری عاید سرمایه‌­گذاران می­‌گرداند؛ لذا با این دید پروژه الماس شرق در جهت رفاه اهالی شهر مشهد و همچنین افزایش ساعات اقامت زوّار حضرت امام رضا (ع) طرّاحی و اجرا شد.
مجتمع تجاری الماس شرق با زیر بنایی حدود 106,000 متر مربّع و در زمینی به وسعت 25,000 متر مربّع در راستای دلایل فوق‌­الذّکر و پاسخ به نیازهای شهروندان در مهمترین مرکز زیارتی و گردشگری ایران، یعنی شهر مشهد، ساخته شده است، که بی­‌شک ساخت چنین مجموعه­‌ای جبران­‌کننده‌­ی گوشه‌­ای از کمبودهای موجود در این زمینه می‌­باشد.
مشخصات عمومی پروژه
مجتمع مشتمل است بر 1104 باب مغازه، یک کافی شاپ، یک رستوران فست فود، به همراه تراس مشرف به آب­نما، شهر بازی، سالن اجتماعات، نمازخانه با سرویس‌های مربوطه و همچنین مجموعه‌­ی اداری. نوع سازه این بنا ترکیبی از بتُن و فلز می‌­باشد. ورودی‌های مستحکم و باشکوه مجموعه، پذیرا و جذّاب هستند و افراد را برای ورود به آن ترغیب می­‌کنند.
طرّاحی داخلی:
بازارهای ایرانی در شکل ابتدایی خود حاصل یک روند خطّی بین ربض و شارستان در شهرها می‌­باشند و سیر تکاملی و تدریجی آن در معماری ایرانی در سبک اصفهان به بهترین شکل آن در می‌­آید. در حال حاضر و به‌­خصوص درباره‌­ی الماس شرق نیز می­توان گفت که محدودیت زمین و تمایل به تراکم و استفاده از ارتفاع قابلیت ایجاد چنین فُرمی را از طرّاح گرفته ولی با این وجود خلاقیت اندیشه‌­ی طراح و فنّاوری مدرن سازه منجر به آفرینش رمپی شد با شیب %3 تا با الهام از فُرم خطّی بازارهای سنّتی ایران همان حس در مخاطب ایجاد شود و بتواند بدون تغییر مسیر و در یک راستا در تمامی طبقات حرکت کند. به‌­جرأت می­توان این کانسپت را الهام از فُرم و نه تقلید از آن دانست. وُید مرکزی کانون اصلی تمامی دیدها، محلّ اصلی تقاطع تمامی مسیرها و به نوعی شکل‌­دهنده‌­ی اصلی فضای داخلی مجموعه می­‌باشد.
از دیگر نکات بارز این طرح می‌­توان به استفاده از مواد و مصالح باکیفیت اشـاره کرد. استفـاده از سنگ‌هـای گرانیت درجه­یک در بدنه‌­سـازی واحدهای تجـاری و سرامیک در کف‌­سازی باعث شفّافیت فضـاییْ به­‌خصوص در شب شده و در القای حسّ جلال و شکوه به بازدیدکنندگان نقشی مؤثّر را ایفا می‌­کند.
عنصر شاخص دیگر به کار رفته در طرّاحی داخلی این مجموعه، آب­نمای مرکز مجتمع می‌­باشد که با استفاده از تأسیسات الکتریکی آب را تا بالاترین طبقه پرتاب کرده و در مجموع رقص آب در آن هر بازدیدکننده‌­ای را برای مدّتی به مکث و تماشا وا می‌­دارد.

نام پروژه: مجتمع تجاری المـاس شـرق
معمار: خلیل سهرابیان و همکاران
آدرس: ایران، مشهد
مدّت زمان ساخت: 2005-2001
مشاور و طرّاح معماری و سازه و تأسیسات: دفتر مهندسی خلیل سهرابیان و همکاران
کارفرما و مجری: شرکت سپاد خراسان
پیمانکاران: ماهدشت، آژیانه کارا
مساحت زمین: 25,000 متر مربّع
مساحت طبقات تجاری و تفریحی: 75,000 متر مربّع
مساحت پارکینگ طبقاتی: 31,000 متر مربّع
زیربنای کل: 106,000 متر مربّع