فریدون کسرایی (معمار داخلی)
Fereydoun Kasraei (Interior Architect)

فریدون کسرایی فارغالتّحصیل مدرسهی بوزار پاریس در رشتهی معماری و دانشکدهی هنرهای تزئینی پاریس (آردکو) در رشتهی معماری داخلی است. او همزمان با تحصیل به مدت سه سال نزد معمار فرانسوی لوپز به کارآموزی پرداخت. او با گروه فرهنگی ـ هنری که مرکب است از مهندسین فرانسوی، آمریکایی و ایرانی همکاری کرده و در دانشکدهی هنرهای تزئینی تهران نیز به مدت 8 سال تدریس نموده است. کسرایی علاوه بر معماری داخلی و معماری، به فعالیت در زمینهی نقّاشی، طراحی مبلمان، باغآرایی، طراحی لباس و طراحی پارچه و طراحی اتومبیل (خودرو) نیز پرداخته است. مهندس کسرایی در مورد معماری داخلی معتقدند:
ـ معمـاری داخلی آموزش هنر بهتر زیستن در فضای محدود است.
ـ معماری داخلی ورود جان زندگی به فضای معماری است.
ـ معماری داخلی شکلآفرین زندگی مناسب با فرهنگ مصرفکننده و مخاطبینش است.
ـ معماری داخلی کوششی است در اهلی نمودن فضای زندگی، بدین معنی که انسان خود را در فضایی آشنا و نزدیک به نیازهایش حس کند. احترام به سنن و اعتقاداتش در فضای زندگیاش لحاظ شده باشد.
ـ وظیفهی دیگر معماری، توانبخشی به فضاهای مردهی قدیمی و باستانی و احیای آنهاست.
از افتخارات کسرایی میتوان موارد زیر را بر شمرد:
1345 برندهی مدال طلای 33 غرفهی بانک اعتبارات صنعتی به مدیریت سازمان برنامه و بودجهی کشور در نمایشگاه بینالمللی
1346 برندهی جایزهی اوّل کنکور معماری داخلی، هتل داریوش واقع در تختجمشید، شیراز
1348 برندهی مدال طلای بهترین غرفه در اولین نمایشگاه بینالمللی تهران؛ طراحی معماری اوّلین کتابخانهی کودک در تهران، به سفارش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، واقع در ضلع جنوب غربی باغشاه سابق
1351 برندهی جایزهی بهترین نمایشگاه متحرک کنفرانس بین المللی کار (ILO)، به مدیریت وزارت کار و امور اجتماعی تهران؛ افتتاح مرکز طراحی اوتاگونو در تهران با هدف طراحی مبلمان و لوازم خانگی
1353-1351 معماری داخلی هتل واریان
1355-1353 معماری داخلی باشگاه ورزشی انقلاب
1354 معماری داخلی بیمارستان دکتر اقبال (مجتمع بیمارستان امام خمینی)
1371 معماری داخلی دفتر مرکزی شرکت میتسوبیشی در تهران
1382 موزهی ملّی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران
دوستان من، دوستان فصلنامهی ارجمند هنر معماری!
خوب میدانید که فعالیتهای فرهنگی شما را بهنیکی زیر نظر دارم، دنبال میکنم و با خوشحالی شاهد ارتقاء سطح هنری آن فصلنامه، که در هر شماره جامعتر و پربارتر از شمارهی قبلش است، میباشم. میدانستم که موازی با انتشار فصلنامه، کتابهای مفیدی را در مسیر حرفهی معماری و معماری داخلی انتشار دادهاید، اما با شگفتی، با تعدّد کتابهای منتشر شده توسط آن مؤسسهی محترم، که در حدود بیست عنوان بود، مواجه شدم و به خود بالیدم که دوستانی دارم که فرهنگ را هدف خود قرار داده و برایش گامهای ارزشمندی برمیدارند؛ و ارزش این فعّالیت، خصوصاً در شرایط سخت اقتصادی و چالشهای پیش روی انتشار کتاب ــ با هزینههای گزاف آن ــ دوچندان میشود. اضافه نمایم که در مسیر چاپ و انتشار فصلنامه و کتابهای هنری و کلاً فعالیتهای فرهنگی شما، آنچه حائز اهمیت و ذکر دست مریزاد میباشد، همانا ارتقاء سطح کیفی آنها چه از دیدگاه بصری و چه از نظر محتوا میباشد، و این روندْ مورد به مورد در شمارههای مجله و کتاب، از انتخاب کاغذ گرفته تا صفحهبندی و لیتوگرافی و بالأخره چاپ، در نهایت سلیقه لحاظ گردیده و کل این مهم به شهادت شمارههای فصلنامه و کتابهایی است که پیش رو دارم. البتّه با نازکبینیای که نزد دوست گرامی آقای خانیزاد سراغ دارم، جز این هم انتظار نمیرفت. از آنجا که خود درگیر مسائل چاپ و ترجمه و ویرایش میباشم، لازم دانستم به بهانهی وظیفهی دوستی و خصوصاً به دلیل دعوت به همکاری از من برای معرفی حرفهی معماری داخلی و ارائهی چند اثر از کارها و فعالیتهای خود در این شماره، نکتهای کوچک اما با اهمیت را به دوستان، تنها به دلیل یاری به بهینهشدن فصلنامه، ذکر نمایم.
شاید دوست گرامی، آقای خانیزاد، به یاد بیاورند، که به طور شفاهی دربارهی «معماری داخلی» ــ که در اکثر نشریات به اشتباه «طراحی داخلی» نوشته میشود ــ یادآوری کرده باشم. امّا حال که قرار همکاری با دوستانم را دارم، روی این مسئله تأکید میکنم و شرح کوچکی را به صورت جدّیتر بیان مینمایم.
در بحث ترجمهی کتاب و خصوصاً متون فرهنگی و هنری، نمیتوان به معانی و مفاهیمی که در دیکسیونرها، یا دائرةالمعارفها یافت میشود خیلی تکیه کرد، چراکه برخی مفاهیم غربی به دلیل ضعف در واژههای فارسی و حتّا عربی، و عدم حضور جایگزینهای دقیق به اضافهی کمحوصلگی مترجم، از اولین کلمهی مندرج در دائرةالمعارف به عنوان جایگزین استفاده میشود؛ مثال بارز آن هم کلمهی انگلیسی “design” میباشد که در این مقال مراد من برای نتیجهگیری است. در دائرةالمعارف، “design” را «طراحی» معنی کردهاند و همانگونه که عرض شد و مترجمین هم بدون توجه به مفهوم آن در زبان اصلی، با سادهانگاری، معادل «طراحی» را بر آن گذاشتهاند؛ که شاید نازلترین معادلی باشد که به آن نسبت داده میشود. در زبان انگلیسی “design” به مفهوم کلی یعنی ساختارگرایی، سامانبخشی، نظمآفرینی، شکلآفرینی اندیشه، برنامهریزی و غیره، که به صورت خاص، در حرفههای مختلف، معانی دقیقتری را دارا خواهد بود. حال آنچه مورد نظر ماست مربوط به واژهی “Interior design” میباشد که متأسفانه «طراحی داخلی» ترجمه میشود و در کلّیهی نشرهای فنی و هنری تسرّی دارد.
لازم به تأکید است که در این معنا، یگانه کلمهای که به صورت جامع و مانع پاسخگوی این مفهوم میباشد، «معماری» است و نه «طراحی». چراکه کلیهی مفاهیم ذکر شده در بالا، یعنی سامانبخشیدن، نظمآفرینی، برنامهریزی و غیره در مفهوم «معماری» است که مستتر است و نه کلمهی «طراحی»؛ و این معنی، یعنی معماری، قابل تسرّی به کلیهی رشتههای هنری غیر از معماری نیز میتواند باشد، مانند «معماری صنعتی» بهجای «طراحی صنعتی»، «معماری لباس» بهجای «طراحی مُد» و غیره. این بحث بسیار جالب، اما طولانی است و من به همین کم بسنده میکنم. اما شاهدی از غیب موجب یاری به درک این مقوله گردید: استاد فرشید مثقالی، گرافیست مشهور، در شمارهی 19 فصلنامهی حرفه:هنرمند، شمارهی بهار 86 ، از دیدگاه یاری رساندن در آموزش به نسلهای امروز، شرحی در نهایت کمال نوشتهاند و به این مهم به صورتی دقیق بسط دادهاند. من مطالعهی این مقاله را به کلیهی همکاران فصلنامه، خصوصاً عزیزان مترجم توصیه مینمایم. دیگر اینکه در اکثر کشورهای غربی ــ از جمله فرانسه، هلند، بلژیک و غیره ــ دانشگاههایی هست که رشتهی «معماری داخلی» را به همین نام بیش از پنجاه سال است که تدریس میکنند.
و به عنوان حُسن ختام عرایضم، ضمن تشکر و تحسین فعالیتهای چشمگیر فرهنگی و هنری شما عزیزان، که مداوماً در امر ارتقاء کیفی نسل امروز مؤثرید، جملهای را که اکثراً شاگردهایم و خصوصاً انسانهای کوشا در راه فرهنگ و هنر، از من شنیدهاند، برای شما عزیزان بازگو میکنم:
«دوستان عزیزم! کسانیکه برای ارتقاء دانش انسانها خدمت کرده و زحمت میکشند، بر روی جادهی حاصلخیزی گام برمیدارند، که این مهم خود بهترین شیوه برای نزدیکی به خداست؛ و شما از آن دست میباشید.»
چو غنچه گرچه فروبستگی است کار جهان تو همچو باد بهاری گرهگشا میباش [حافظ]
با مهربانی
فریدون کسرایی
24/6/1388