مسابقه معماری پروژه بازآفرینی شهری تبریز، شرکت گروه سرمایهگذاری مسکن

شرکت گروه سرمایهگذاری مسکن از بزرگترین فعالان صنعت ساختمان و انبوهسازی در کشور است که در ششم اردیبهشت ماه سال 1369 تأسیس شد. فعالیتهای شرکت در زمینههایی چون ساخت مجتمعهای مسکونی، تجاری، اداری و آموزشی و آمادهسازی زمین متمرکز شده است. از ابتدای تأسیس تاکنون عملیات اجرایی حدود 65,000 واحد مسکونی در قالب حدود 394 پروژه آغاز شده که حدود 58,000 واحد آن به بهرهبرداری رسیده است.
گروه سرمایهگذاری مسکن دارای 18 شرکت تابعه است که در 28 استان و 36 شهر کشور گسترده شدهاند. این شرکتها در حال حاضر بیش از 7,000 واحد مسکونی در دست ساخت و حدود 6,000 واحد مسکونی در مرحلهی طراحی، مطالعه و بررسی دارند که همگی در زمرهی شاخصترین پروژههای مناطق فعالیت این شرکتها قرار دارند. در دورهی فعالیت 28 ساله، افتخارات زیادی از قبیل چندین دوره انتخاب به عنوان انبوهساز برتر در استانهای مختلف و انتخاب پروژههای گروه به عنوان برترین پروژههای کشوری و استانی توسط مجامع علمی و تخصصی نصیب گروه سرمایهگذاری مسکن شده است و این افتخارآفرینی همچنان با تعریف پروژههای باکیفیت و در شأن مردم ایران ادامه دارد.
شرکت در سال 82 با نماد «ثمسکن» وارد بورس تهران شد و طی چند سال اخیر، سهام 6 زیرمجموعهی شرکت نیز در بازار سرمایهی ایران پذیرفته شدهاند. آخرین سرمایهی ثبت شدهی شرکت 5,500 میلیارد ریال است و «شرکت گروه مالی بانک مسکن» سهامدار اصلی شرکت به شمار میآید. گروه سرمایهگذاری مسکن با پایبندی به شعار «مسکن خوب، زندگی را زیباتر میکند»، همواره تلاش نموده است با طراحیهای چشمنواز و زیبا، مجتمعهای مسکونی خود را تبدیل به فضایی آرامشبخش نموده و آسایش را برای ساکنان این مجتمعها به ارمغان بیاورد. تبلور این رویکرد در بسیاری از پروژههای شاخص شرکت از قبیل آسمان تبریز، بام چالوس، سعیدیهی همدان، کسری کرمانشاه، زیتون اصفهان، کوهسنگی مشهد و پروژههای متعدد دیگری در اقصی نقاط کشور قابل مشاهده است و گروه همچنان در این مسیر در حال برداشتن گامهای بیشتر برای تحقق مأموریتهای بنیادین خود میباشد.
همچنین گروه فعالیتهای گستردهای را در حوزهی بازآفرینی شهری در سالهای گذشته انجام داده است که این فعالیتها در شهرهای مشهد، همدان، اصفهان، کرمانشاه، تبریز، کاشان و تهران به انجام رسیدهاند. هماکنون نیز چند پروژهی جدید در این حوزه در شهرهای اردبیل، تبریز، مشهد و چند شهر دیگر در مراحل مختلف مطالعه، ارزیابی و طراحی قرار دارد.
محلات جمشیدآباد و جعفری در شمالغرب تبریز محل سکونت اقشار متوسط است. حد فاصل این محلات و بلوار شهیدان ذاکر، قطعه زمینی است با مساحت بالغ بر شش هکتار که غالب آن زمینهای زراعی درونشهری است و اختصاص به کاشت سبزیجات و صیفیجات داشته و گروهی از مردم در این زمینها به کار مشغولند.کاربری اصلی این محدوده در طرح جامع و تفصیلی شهر تبریز مسکونی میباشد. شرکت سرمایهگذاری مسکن شمالغرب بخش عمدهای از این زمین را تملک کرده و در یک مطالعهی اقتصادیـ اجتماعی جامع و گسترده، گروه سرمایهگذاری مسکن تصمیم گرفت علیرغم توان فنی اجرایی شرکت سرمایهگذاری شمالغرب، مبنی بر ساخت یک مجموعهی چندعملکردی، به منظور دریافت ایدههای نو در شکلگیری الگوهای سکونتی، این پروژه را به مسابقه بگذارد.
پس از شکل گیری ایده ی برگزاری مسابقه و تشکیل کارگروه ویژه ی آن در معاونت فناوری و مدیریت ساخت گروه سرمایه گذاری مسکن، در آبان 1396 از حمیدرضا سپهری به عنوان مدیر مسابقه برای پیشبرد و انجام مسابقه ای درخور دعوت به همکاری شد. بررسی ایدهی اولیهی پروژه حاکی از این بود که با توجه به ویژگی شهر تبریز و ضرورت رونق بخشیدن به بخش غربی شهر، کاربری پروژه از صرفاً مسکونی و فشرده به مجموعهای چندعملکردی تبدیل شود. تعیین مدیر برگزاری مسابقه و تشکیل گروه داوری اقدام بعدی این روند بود. در بررسی مسابقات انجام گرفته و مشورت با اهالی حرفه نشید نبیان، ایرج کلانتری، سید رضا هاشمی، سید جواد میر حسینی، سید محسن حبیبی برای داوری دعوت شدند و مدیریت برگزاری به حمیدرضا سپهری محول شد.
انجام چنین مسابقهای، راهاندازی چند اقدام را ضروری میدانست:
• آگاهسازی مخاطبان از طریق برگزاری نشست خبری با اصحاب رسانه در تبریز
• گردآوری اطلاعات محلی گسترده
• تشکیل اتاق فکر برای هرچه بهتر برگزاری این مسابقه
رعایت ضوابط برگزاری مسابقات مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ایجاب میکرد که هیئت داوران و مدیر برگزاری مسابقه به دبیرخانهی مسابقات معرفی شوند. با راهاندازی دبیرخانهی مسابقه در دفتر مرکزی شرکت گروه سرمایهگذاری مسکن نیز سعی شد روند انجام مسابقهای قابل قبول صورت پذیرد. راهاندازی این دبیرخانه ضمناً این امکان را نیز فراهم نمود تا شرکت از نزدیک با روند چنین مسابقاتی آشنا شده و در جهت نهادینه کردن آنها در شرکت گام مهمی بردارد. یکی از مهم ترین درخواستهای کارفرما، که از همان ابتدا مطرح شد، طراحی به صورت فازبندی شده، بازده اقتصادی معقول و احداث مسکن مناسب برای قشر متوسط شهر بود. در جلسات متعدد که با حضور داوران و کمیته ی برگزاری مسابقه در گروه سرمایه گذاری مسکن تشکیل شد، برنامهی مسابقه بررسی و تهیه گردید. اهم موضوعاتی که در این جلسات مورد بررسی قرار گرفت و در برنامهی مسابقه عنوان شد عبارتند از:
• توجه به میراث طبیعی
• همپیوندی با محیط
• صرفهی اقتصادی معقول با توجه به ویژگیهای محیطی
• ساخت مسکن برای اقشار با درامد متوسط
• محرک توسعهی بافت ناکارامد
• نگهداری آسان
• استفاده از تکنولوژیهای نوین با رعایت صنعت ملی
• ایجاد اشتغال طبقهی کم درامد به ویژه ساکنان محلی
همچنین پانزده معیار ذیل در قالب «خواستههای طرح از دیدگاه برگزارکننده» باید مدنظر قرار گیرد:
1. سکونت، اصلیترین عملکرد موضوع طراحی خواهد بود و مفهوم ایجاد و یا شکلگیری محیط مسکونی، هدف اصلی مسابقه است.
2. مشخصات طرح، منطبق بر نیازهای سکونتی طبقهی متوسط شهرستان تبریز و جمعیت ساکن در منطقه و افزایش کیفیت زندگی آنان خواهد بود.
3. طرح پیشنهادی، ارائه کنندهی الگوهای سکونت معاصر باشد.
4. با در نظر گرفتن قیمتها در بازار مسکن منطقه و قدرت خرید قشر هدف (طبقهی متوسط شهر تبریز)، بازده اقتصادی و دورهی برگشت سرمایه در بررسی و تصمیمگیری به عنوان شرط، لازم خواهد بود. در صورت ارائهی طرح پیشنهادی متفاوت با مشخصات تصریح شده در مطالعات امکانسنجی، نتایج مطالعات ارزیابی اقتصادی در قالب جداول قابل ارزیابی در دفترچهی مدارک تحویلی مرحلهی اول مسابقه ضروری است.
5. طرح پیشنهادی میبایست در حفظ و تقویت اقتصاد و فرهنگ جاری و ساری محیط شهری سایت مؤثر باشد.
6. بستر متناسب با اشتغال ساکنان با رویکرد فعالیت های محلی و منطقه ای در چشمانداز طرح مورد توجه است.
7. طرح پیشنهادی میبایست محرک توسعهی پایدار محله ای و منطقهی بافت پیرامون باشد.
8. سناریوی محصور یا غیرمحصور بودن میبایست به لحاظ مالکیتی و بهرهبرداری به دقت تبیین گردد.
9. ساختار فیزیکی شریانهای عمومی ترافیکی جهت ارتباط پروژه با شهر به صورت مناسب ارائه شود.
10. بهره گیری از فناوری های نوین صنعت ساختمان (مانند سیستم های صنعتی و مدولار) اعم از ساختمانی و تأسیساتی در چارچوب اقتصاد پروژه در جهت افزایش سرعت و کیفیت ساخت و بهینهسازی هزینههای مربوطه از اهمیت بسزایی در انتخاب طرح ها برخوردار است.
11. به تغییر و تحول نیازهای فضایی سکونت طیف خانوارهای ساکن و ترکیب سنی آنها در طی زمان توجه شود.
12. طراحی کارامد با قابلیت ساخت تدریجی (فاز به فاز و مرحله به مرحله) در عین حفظ یکپارچگی و وحدت مجموعه با دیدگاه برنامهریزی در ساخت و سیاستگذاری فروش ضروری است.
13. کالبد طرح پیشنهادی از نقطهنظر دید و منظر با محیط پیرامونی سازگاری داشته باشد و منظر شهری متناسبی را ارائه دهد.
14. رعایت ضوابط و استانداردهای طراحی و مقررات ملی ساختمان همراه با ملاحظات حاکم بر محدودههای احیای بافت ناکارامد شهری و ضوابط معماری و شهرسازی شهرداری تبریز الزامی است.
15. نامگذاری پیشنهادی پروژه بر مبنای خواستههای ذیل نیز مدنظر است:
• نام برگزیده مؤجز باشد.
• تکراری نبوده و یا همپوشانی با سایر پروژههای مشابه نداشته باشد.
• همهفهم، روان و حتی الامکان موزون باشد.
• برگرفته از شاخصه های بومی و منطقهای با تکیه بر پیشینهی محل اجرای پروژه باشد.
جایگاه شهری این زمین در شمالغرب شهر تبریز و توجه به سابقهی تاریخیـاجتماعی آن از مهمترین و تأثیرگذارترین عوامل است. چنانچه این زمین در بخش دیگری از شهر تبریز قرار داشت، هم در نظام عرضهی مسکن و بهرهبرداران آن و هم در مقام نقش شهری آن تفاوتهای عمدهای پیش رو قرار میگرفت. با عنایت به توجهات محیطی شهری و بحثهای صورت گرفته در اتاق فکر، سرانجام مقرر شد مسابقه به صورت محدود و در دو مرحله انجام گیرد. در مرحلهی اول، مقرر گردید مبلغ یکصدوپنجاه میلیون ریال به عنوان کمک هزینه در اختیار هر شرکت کننده قرار گیرد. مدارک مرحلهی اول مسابقه، شامل ارائهی سه تابلو در قطع A0 بر روی فوم برد به ضخامت ۱۰ میلیمتر و یک گزارش توجیهی A3 به صورت افقی و لوح فشردهی طرح بود. در مرحلهی اول، درخواست از شرکت کنندگان ارائهی چند استراتژی بدین شرح بود:
1. استراتژی کلان طراحی
2. استراتژی کالبدی
3. استراتژی اقتصادی
4. استراتژی برنامهی فیزیکی
5. استراتژی کلانشهری
6. الگوهای پایهی سکونتی
7. مستندات تشریحی نظام کالبدی پیشنهادی (مستر پلان)
لازم به تأکید است که مرحلهی دوم مسابقه به ارائهی راه حلهای معمارانه اختصاص یافت. همچنین جدول زمان بندی مسابقه تنظیم شد و تاریخ برگزاری رویداد برپایی نمایشگاه آثار و معرفی برگزیدگان پانزدهم اردیبهشت 1397 اعلام گردید و مقرر شد چاپ کتاب آثار به اطلاع شرکت کنندگان برسد. از میان معماران واجد شرایط، ۲۰ نفر انتخاب شدند و از آنان دعوت به عمل آمد. چهار نفر از دعوتشدگان عذرخواهی کردند و دیگران با مراجعه به شرکت سرمایهگذاری مسکن و دریافت برنامهی مسابقه و جدول زمانبندی تعهدات لازم را امضا کردند و از تاریخ ۱۸ بهمن 1396 رسماً فرایند مسابقه آغاز شد. پس از این مرحله نیز دو نفر از دعوتشدگان ضمن عذرخواهی، عدم شرکت خود را در مسابقه به اطلاع دبیرخانه رساندند. در تاریخ دهم اردیبهشت 1397 طبق جدول زمان بندی از سوی شرکت کنندگان مدارک لازم مسابقه به دبیرخانه تحویل شد. در تاریخ ۱۲ اردیبهشت 1397 داوری کارها انجام شد و بیانیهی داوری که در ادامه آورده شده است به امضای داوران محترم رسید.
در نمایشگاهی که بدین منظور در تاریخ پانزدهم اردیبهشت 1397 در مجتمع پردیس فرمانیه ی بانک مسکن برپا شده بود، سه نفر برگزیدگان مرحله ی اول مسابقه به نامهای آقایان آرش مظفری، هومن بالازاده و محمدرضا قدوسی معرفی شدند. در این نمایشگاه آقای دکتر عباس آخوندی، وزیر محترم راه و شهرسازی و آقای دکتر رحیمی انارکی، مدیرعامل محترم بانک مسکن و هیئتهای همراه از تکتک طرح ها دیدن کردند و ضمن طرح سؤالات از طراحان، در جریان جزئیات هریک از طرح ها قرار گرفتند. در پایان مراسم، لوح تقدیر شرکتکنندگان به آنان تقدیم شد. در تاریخ 05/03/1397 هریک از برگزیدگان طرح خود را برای مدیران و اعضای کمیته ی برگزاری مسابقه ارائه دادند و در تاریخ 08/03/1397 در جلسهای که با شرکت داوران و برگزارکننده در شرکت سرمایهگذاری مسکن برگزار شد، خواستههای طرح در مرحلهی دوم، پس از بحث و بررسی مورد تصویب قرار گرفت و به اطلاع برگزیدگان رسید.
در نهایت پس از طی روال حرفه ای و داوری های صورت گرفته در مرحله ی دوم، که در تاریخ ۲۰ تیر ۱۳۹۷ صورت گرفت، طرح هومن بالازاده به عنوان طرح منتخب نهایی جهت اجرا برگزیده شد.
نـظـراتـی پـیـرامـــون مــســـابـــــقــــــــــــــــــه

مــحــمـــدســـعــیــد ایـــزدی (معاونت راه و شهرسازی)
من مهمان این برنامهی اعلام برندگان بودم. در کل، برگزاری مسابقات بسیار خوب است، یک امتیاز است، کار را از حالت خشک اداری خارج میکند. یکی از اتفاقات خوب اخیر این است که اصلاً همین دستگاهها مثل شرکت سرمایهگذاری بانک مسکن روی آورده به مسابقات، درحالیکه خودش هم دفتر فنی دارد، هم مشاور دارد هم نفر و نیرو دارد. من اعتقاد دارم حرفهمندان ما هنوز در این راه کمتجربه هستند و ما باید با کار بیشتر آمادهی مسابقات جهانی شویم. یک نقد هم به خود مسابقه دارم که خُب طرح، طرح بزرگی است. اما حقیقتاً در جهان، دوران این طرحها به سرآمده است. اینگونه مداخلات به اسم محرک اقتصادی و منطقه بعید است دیگر موفق باشند.

سـیـــروس مـهــرانــدیــش (آژندشهر)
خود مسابقه استاندارد بود، اما برخی جنبههای آن بدون مشکل هم نبود، مثلاً مطالعات زیربنایی که برگزارکننده به ما داده بود اصلاً کافی نبودند. ما در ادامه فهمیدیم ایشان حتی توجیه اقتصادی هم نداشتند. ما از یک مقطعی به بعد تلاش کردیم واقعاً مشاور باشیم و خواستههای کارفرما را بهینهسازی کنیم. از طرفی، زمان مسابقه خیلی کم بود. من فکر میکنم اگر این مسابقه عمومی بود استقبال کمی از آن میشد. یک نکتهی دیگر این است که برخلاف انتظار، عموماً در مسابقات ایدههای خوبی بیرون نمیآیند، زیرا مشاوران و معماران تحت استرس هستند. شما اگر 40 سال اخیر مسابقات را بررسی کنید، متوجه خواهید شد که هیچگاه ایدهی خوبی بیرون نیامده است.

آرش پــــور اســمــاعــیــــل (فرایند بنیان)
اواخر زمستان از ما برای حضور در این مسابقه دعوت شد. با توجه به اینکه مسابقه دعوتی بود، هزینههایی باید پرداخت میشد که در این زمینه خوشبختانه منظم بودند. حسن اصلی مسابقات دعوتی این است که خیلی از مشاورین دعوت میشوند، اما بههرحال به دلیل محدود بودن خیلی از حرفهایها از رقابت جا میمانند.

افشین فرزین (گروه معماری واو)
اشتیاق طراحان معمار برای شرکت در مسابقات و اقبال کارفرمایان به مسابقات نشان از جذابیت این امر در جامعهی حرفهای کشور دارد. برگزاری مسابقات که در دهههای پیش معمولاً تنها در موارد پروژههای ملی و عمومی مرسوم بود، چندی است به عرصهی پروژههای خصوصی نیز کشیده شده است. دامنهی تأثیر مسابقات مهم ملی و بینالمللی میتواند از طریق شکلدهی گفتمان انتقادی به گسترش مرزهای نظری و حرفهای معماری کمک کند. به مسابقه گذاشتن الگوی سکونتی در مجاورت بافتی ناکارامد در تبریز توسط شرکت سرمایهگذاری مسکن، به ویژه از آن نظر که امکان ایدهپردازی را به صورت فرصتی جمعی در اختیار معماران قرار میدهد، شایان تقدیر است. میتوان امید داشت از یکسو، رقابت میان ایدهها متضمن شکلگیری باکیفیتتر و کارامدتر پروژههای معماری و بافتهای شهری گردد و این امر نقشی بسزا در ارتقای کیفیت فضاهای شهری و تعامل بین معماری و روابط روزمرهی زندگی شهروندان بازی نماید و از دیگر سو، مجموعهای از رویکردها و ایدههای خلاق به عنوان الگوهایی برای مواجهه با بافتهای فرسوده و ناکارامد شهری فراهم آورد. به همین دلیل، مسابقاتی از این دست، فرصتی جهت ارتقای کیفی محصولات معماری، فضاهای شهری و گفتمان حرفهای خواهند بود. هرچند در این میان نباید از نظر دور داشت که خیل تجربههای ناموفق و بیسرانجام مسابقات، لزوم آسیبشناسی روند مسابقات را مطرح میسازد. تحقق اهداف مسابقات مستلزم نقد تجربیات گذشته، برنامهریزی صحیح مسابقه از طریق تعریف دقیق پروژه و تعامل میان کارفرما و هیئت داوری و مدیریت شفاف روندی است که باید از آغاز مسابقه تا پایان ساخت طی شود.

فـریـبـرز جــبــارنــیــــــا
من سالها بود در مسابقات شرکت نمیکردم. به نظر من سطح مسابقات در این سالها افت کرده است. برای مشاورین، چه به لحاظ حیثیتی و چه به لحاظ مالی مسابقات جذاب نیستند. عامل اصلی عدم حضور مشاوران بزرگ در مسابقات ترس از باختن است، اما این مسابقه به دلیل دیسیپلین و حضور حرفهایها قابل احترام بود.

امــیــد شــفـیـعــی (شرکت مهندسین مشاور سرمایه گذاری مسکن)
یک مسابقهی منطقی بود. یک فضای چندعملکردی خواسته بودند که باعث میشد خواستههای متفاوتی همزمان مطرح بشود؛ تیم داوری هم بد نبود. محدود بودن مسابقه از نظر من بد نبود.

آرش مظفری (شاخهی تجربی معماری کلانشهر)
مسابقه ی مجموعه مسکونی تبریز، بسیار پروژه ی پر هیجان و پر چالشی بود. محدودیت ها و ظرفیت های اشاره شده در برنامه ی مسابقه، تنوع ترکیبی قابل انتظاری در طرح های رسیده از طراحان به وجود آورده بود. برای ما رسیدن به بهترین راه حل ممکن با توجه به برنامه ی پروژه و پتانسیل های فیزیکی سایت، تجربه ی بسیار جالبی بود. در نهایت، کیفیت برگزاری مسابقه هم بسیار بالا بود.
برندگان و شرکت کنندگان

طرح اول منتخب هیئت داوران
هومن بالازاده


طرح دوم منتخب هیئت داوران
آرش مظفری


طرح سوم منتخب هیئت داوران
محمدرضا قدوسی


آرش پوراسماعیل، جعفر بزاز و کمال یوسف پور


فریبرز جبارنیا


احسان حسینی و الهام گرامی زاده نایینی


کورش رفیعی


امید شفیعی


هومن طالبی و امیر بدیعی


افشین فرزین و علی اندجی گرمارودی


مهدی کامبوزیا


شهرام گل امینی


سیروس مهر اندیش


حمید ناصرخاکی و بنفشه درویش دماوندی

نــــــقــــــدی بــــــر مــــســـابــــــــقـــــــــــه
تحریریه ی هنرمعماری
واضح است که ما نیز به عنوان یک رسانهی کنشگر و حساس به مسائل پیرامونی با عینک خود به موضوعات و جریانات کشور، خصوصاً در حوزهی معماری، شهرسازی و طراحی داخلی مینگریم. در این بین نیز زیباییها و زشتیهایی را ناظر هستیم بیآنکه خود از آنها مسرور یا سرخورده شویم و میکوشیم این عناصر را به مجلس قضاوت مخاطبان خود بکشانیم. ما میکوشیم این فرصت را به مخاطبان خود بدهیم تا با برخورداری از نگرش تحلیلی، وقایع را بهتر ببینند و درک کنند تا در ادامه شاهد رشد بیشتر معماری کشور عزیزمان باشیم.
بیش از هر چیز باید از حمیدرضا سپهری تشکر نمود. او برای برگزای این مسابقه بیشترین تلاش و مذاکره را داشته است. تصمیم بزرگ مجموعه ی مدیران گروه سرمایه گذاری مسکن و شرکت سرمایه گذاری مسکن شمال غرب، در انتخاب روش مسابقه علی رغم برخورداری از تمامی امکانات و تعهد به برنامه ی اعلام شده در تمامی مراحل در کنار تلاش های اعضای کمیته ی برگزاری مسابقه، که فرصت بروز استعدادهای جوان در کنار معماران باتجربه را فراهم نمودند، درخور تحسین است.
در اینجا به ذکر پیشنهاداتی که به نظرمان مفید میآیند، برای برگزارکنندهی محترم یا سایر برگزارکنندگان در جهت ارتقای سطح مسابقات که همانا ارتقای کیفیت معماری کشور و ایجاد انگیزه است، میپردازیم:
1. انتخاب داوران براساس تخصص، به صورت کاملاً منطبق بر موضوع خواسته شده در مسابقه: در رقابتی که داوران باید یک اثر را در چارچوب خواستههای کارفرما انتخاب نمایند، اتخاذ سیاست انتخاب داوران متنوع و دارای نگاههای مختلف به معماری موضوعیت ندارد. تنوع سلیقهی داوران در رقابتی معنا دارد که قرار است از بین تعدادی اثر اجرا شده، بهترین اثر انتخاب گردد. اینجا باید تنوعی وجود داشته باشد تا انواع آثار به حد کافی و عادلانه مورد توجه باشند و هیچ اثری به اسم زمینهگرا بودن و یا … حذف زودهنگام و ناعادلانه نشود. اما در مسابقاتی مثل بازآفرینی شهری تبریز که در آن صورت مسئله مشخص است و طراحان باید به بهترین شکل به آن مسئله پاسخ دهند، انتخاب داوران دارای تنوع از نظر نگاه به معماری، می تواند اولویت نباشد.
2. وضعیت حادتر در موقعیتی که پیشتر ذکر شد، انتخاب داوری است که اساساً با موضوع مسابقه در تعارض و بهطورکلی مبحث و موضوع مسابقه ــ که به عنوان مثال در این مسابقه زمینهگرایی بوده ــ را اصلاً قبول ندارد و یا در این زمینه کار نکرده است؛ یعنی اساساً این داور در کسوت معمار، با خطوطی کاملاً مخالف وضعیت خواسته شده در مسابقات معروف شده است و این سؤال را در ذهن مخاطب ایجاد میکند که اصولاً چرا باید چنین داوری در تیم قضاوت باشد؟
3. موضوع بعدی دربارهی تیم داوری، حضور فرد یا افرادی است که نباید مسئولیت داوری این رقابت را قبول میکردند. اساتید فرهیخته ای که خود عضو دبیرخانهی دائمی مسابقات معماری هستند که مسئولیت رسیدگی به شکایات از مسابقات را برعهده دارند و ایشان، خود، جزو اعضای قضاوت پروندهها هستند. از این رو، ایشان نباید در مسابقات داور باشند، زیرا اگر در آن مسابقه بحرانی متولد و بروز کند و کسی از ارکان مسابقه بخواهد به دبیرخانه شکایت ببرد، نتیجه در پردهای از ابهام خواهد شود. به نظر ما، بهتر است اگر فرد یا کسانی تمایل دارند به عنوان داور در فضای معماری کشور حاضر باشند، حتیالامکان سمتهای نظارتی خود در نهادهای مسابقهای را تحویل دهند، زیرا حضور در دبیرخانه رسیدگی به شکایات و هم داوری حداقل در چهار مسابقهی اخیر کشوری، حرفهای به نظر نمیرسد.
4. تیم داوران میبایست بیانیهای کاملاً شفاف در باب چرایی انتخاب آثار خود نگارش و منتشر مینمودند ــ بیانیهی فعلی کفایت نمیکند. استفاده از عباراتی همچون «معماری شفاف»، برای انتخاب برگزیدگان، قانع کننده نیست. آیا اساساً شفافیت جزء خواستههای کارفرما و برگزارکننده بوده است؟ در قالب معیارهای مسابقه، شفافیت به شرکتکنندگان ابلاغ و اطلاع رسانی شده بود؟ بیانیهی داوران، میزان انطباق و چرایی و چگونگی سازگاری معیارها و اهداف برگزارکننده، مسابقه و طرحهای برنده را نمایان میسازد. در واقع، این بیانیه، سایر شرکتکنندگان را آموزش میدهد که چگونه در رقابتهای بعدی، معیارهای مسابقه و ایدههای خود را همسان نمایند. آیا هدف از مسابقات معماری، اعتلای کیفیت نبود؛ آیا آموزش عمومی و تبدیل اشتباهات فردی به فرصتهای یادگیری جمعی، بخشی از این فرایند ارتقای کیفی معماری در ایران نیست؟
5. اینکه برگزارکننده برندگان را حداقل در دو مجلهی تخصصی معماری کشور چاپ مینماید نشان از دغدغهمندی و اعتقاد ایشان به پیشرفت دارد و قابل تحسین است اما متأسفانه به دلیل حضور غیرحرفهایها در فضای رسانهای کشور، برخی که هیچ تخصصی در این زمینه ندارند دست به کارهایی خودسرانه و بعضاً مبتکرانهای میزنند که جز آشفتگی و سردرگمی مخاطبان و معماران عزیز چیزی را در پی ندارد. ضمن اینکه این کارها عواقب ناخوشایندی دارد که به هیچ عنوان در محاسبات آن افراد دخیل و مبتکر بروز نمییابد. به عنوان مثال، برخی بدون توجه به اینکه حقوق نشر آثار ارسال شده به یک مسابقه، متعلق به برگزارکننده است و تا او نخواهد کسی حق نشر آثار را ــ چه در فضای چاپی و چه فضای مجازی ــ ندارد، حتی خود معمار اثر، اقدام به انتشار آثار در وبسایتهای معماریای میکنند که اغلب واژهی «خبری» را نیز یدک میکشند. این حرکت خودسرانه اغلب با ارتباطگیری با برندگان مسابقات و به اسم اطلاعرسانی رویداد انجام میشود، اما همانگونه که در بالا تشریح شد، این عملاً جرم است. جالب آنکه حتی ایشان اینچنین عنوان میکنند که دیگر شرکتکنندگان، همراه برندگان نیز میتوانند آثار خود را ارسال نمایند تا در وبسایت درج شود تا مگر به این حقه یک «نمایشگاه آنلاین» برگزار شود، اما دوستان عزیز، این نمایشگاه بدون کسب اجازه از برگزارکننده، جرم است.
6. برگزاری جشن، نمایشگاه و انتشار آثار جهت ثبت و مستند سازی از اقدامات بسیار مهم هر مسابقه ی معماری است . این چاپ است که آثار را ماندگار و فرصت تحلیلی و نقد مسابقه را به آیندگان میدهد. خوشبختانه در رقابت مذکور، با مدیریت بسیار خوب و قدرتمند مهندس حمید سپهری و سایر هیئت برگزار کننده اتفاقات مثبت بسیار خوبی در عرصه ی برگزاری مسابقات معماری در کشور رخ داد و از این جهت بسیار قابل تقدیر است. امیدواریم در آینده نیز همچنان شاهد اینچنین مسابقات حرفه ای و شرکت کنندگان باشیم .