کوشک دانشجویی، مرهمی است بر احوال معماری سنتی ایران. معماری که سالهاست در بناهای خاص خلاصه و در فرهنگ ما به دست فراموشی سپرده شده است. چرا که این سبک برای معماران نوپا کسل کننده به نظر می‌رسد و از این رو تمایلی به درک بیشتر و استفاده جز در موارد المانی ندارند. در حالیکه معدودی از پژوهشگران چنان شیفته‌ی این معماری می‌شوند که آن را باشکوه، سرزنده، محرک و اصولمند می‌دانند.

معماری سنتی ایران در جامعه‌ی امروز به دلیل عدم دانش و شناخت دانشجویان و دانش پژوهانی که ساده از کنارش می‌گذرند رفته رفته رو به وخامت می‌رود. در این شرایط چه کسی یا چه کاری می‌تواند رهایی‌بخش باشد؟ شاید ایجاد نیاز در تفکر و بالندگی جامعه‌ی معماری آینده (دانشجویان و دانش‌پژوهان) موثرترین روش تلقی شود.

پاویون تحقیقاتی کوشک به منظور شناسایی تکنیک‌های سنتی خاورمیانه و بروز کردن آن با تکنولوژی و فناوری جدید در مکانی ساخته شده است که در بین ساختمان‌های مدرن، متفاوت نمایان شود.

این طرح را می‌توان از جنبه‌های جنس، بافت و رنگ پوسته بررسی نمود. لایه یا پوسته بیرونی که از جنسی بدون هندسه و ساختار مشخص با بافتی زبر و رنگی خنثی (خاکستری) تشکیل شده و لایه‌ی درونی که از جنس آجر، بیانگر معماری پیشین، است. در خصوص لایه‌ی درونی هندسه را مثلثی انتخاب کردیم چرا که مثلث نمادی از تفکر و روشنایی بوده و قاعده‌مندترین هندسه بین اشکال دیگر است. از طرفی اجرای فرم‌های پیچیده با هندسه مثلثی  ضمن تطبیق‌پذیری کمترین میزان پرتی را به مجریان می‌دهد. گره‌چینی این مثلث‌ها با فرمی شش ضلعی ایجاد شد، شش ضلعی نشانگر فرم و توسعه‌پذیری است، و این را به صورت واضح در فرم نشان دادیم. رنگ و بافت این آجرها، رنگی سرزنده و با نشاط با بافتی نرم و صیقلی انتخاب شده تا نماینگر حداکثر به کارگیری معماری ایرانی در پوسته خود چه به صورت اجرایی چه به صورت نمادی باشد.

تلفیق معماری سنتی و مدرن در دید این فرم نیز در نظر گرفته شده و با حرکت در مسیرهای مجاور ضمن پوسته بیرونی با فرم آزاد، رنگ و بافت مخصوص به خود، لایه درونی با رنگی جذاب و هندسه‌ای خاص و قاعده‌مند در کنار هم دیده می‌شوند.

این پروژه پس از انجام حدود دو سال مطالعات میدانی، نظری، انجام و دریافت مکاتبات و مشورت‌های علمی از دانشگاه‌های فلورانس ایتالیا و ورسای فرانسه آغاز شد. مطالعات صورت پذیرفته بین‌رشته‌ای بوده و طراحی و ساخت قالب با روش مسلح‌سازی خاک و با به ‌کارگیری آموزش‌های مؤسسه  ABITA  اروپا و دانشگاه جنوای ایتالیا انجام شده و برای اجرا آن از تحقیقات و مطالعات دانشگاه MIT آمریکا و ETH زوریخ سوئیس و موسسه ICD انگلستان که پیش‌تر توانسته بودند روشی جدید در سازه‌های فرم آزاد در فضاهای باز ایجاد کند، بهره گرفته شده است.

پاویون تحقیقاتی کوشک به منظور شناسایی تکنیک‌های سنتی خاورمیانه و بروز کردن آن با تکنولوژی و فناوری جدید ساخته شده است تا فرایندهای طراحی و ساخت به روش کامپیوتری برای معماران امروز حاصل شود.

بدین منظور مطالعاتی میدانی و نظری بین رشته‌ای انجام گرفت که شامل اصول مورفولوژیکی، بوم شناختی، تکنیک‌های معماری سنتی ایران و خاورمیانه و ادغام آن با فناوری اطلاعات سازه‌های پوسته‌ای (غشایی) می‌باشد. لذا در این فرایند به تکنیکی دست پیدا کردیم که می‌توان به کمک معماری خاک، قالب‌هایی با فرم آزاد بدون هیچ محدودیت هندسی و شکلی ایجاد کنیم.

ما در این پروژه برای نشان دادن قابلیت‌های قالب در اجرای فرم‌های آزاد و پیچیده از این مدل استفاده کردیم. از مهمترین اتفاقات مربوط به این پروژه، استفاده از خاک به عنوان سازه موقت و قالب در هیچ نمونه مشابه در گذشته است. در ابتدا آزمايشات مقدماتی دانه‌بندی، هيدرومتری، حدود اتربرگ، وزن مخصوص و چگالی نسبی دانه‌ها روی ماسه انجام گرفت و سپس خاك به روش يونيفايد و آشتو طبقه‌بندی گرديد.

این پروژه از یک سازه خاکی که به آن قالب می‌گوییم استفاده شده است. این قالب از 180 تن خاک (ماسه سیلتی) محصور شده توسط گونی‌هایی که با همین خاک پر شده‌اند شکل گرفته است. این گونی‌ها نقش “عنصر”هایی را بازی می‌کنند که برای چیدمان و طراحی هر نوع طرح پیچیده‌ای به عنوان قالب مناسب‌اند.

اجرای آجر روی قالب و در حین پروژه نسبت به اجرای آن در انتهای کار و پس از خارج کردن قالب مزیت‌های بیشتری داشت:

• زیاد نشدن ضخامت بتن پوسته به دلیل عدم چسباندن آجر و تقریبا 25% صرفه‌جویی در مصرف مصالح
• اسکوپ شدن و اجرای بتن به طور همزمان و 40٪ صرفه‌جویی در نیروی کار
• درگیری و چسبیدن بهتر آجر به بتن و افزایش ضریب استحکام و ایمنی سازه

معماری معاصر ایران: آموزشی و تحقیقاتی

_____________________________________________________________________________________

نام پروژه/ عملکرد: پروژه تحقیقاتی دانشجویی، کوشک، سازه‌های خاکی جهت ایجاد الگوهای فرم آزاد و پیچیده
معمار اصلی: حسین مرادی
مدیر اداری و پشتیبانی: حسین محسنی
دستیار ساخت: ملیحه رضائی
تیم پژوهشگران ساخت: مسعود شمس، مریم لطفی، نفیسه شریفی، علی افتاده، محمد لموچی‌، مرضیه حق‌شناس، محمدجواد شاه ولایتی
مشاور سازه: علی پزشکی
مشاور تحقیقات خاک: اسماعیل معصومی
مشاورین : رضا ابراهیمی، شیرین طغیانی، سید علی کجابی، امیرحسین شبانی، زهرا فنایی، محسن عباسی، سجاد مؤذن، مطهر رادی
نوع سازه: قالب:سازه مسلح خاک / پوسته: سازه تمام فشاری فرم آزاد
آدرس پروژه: دانشگاه آزاد واحد نجف آباد
 مساحت/ زیربنا: 230 مترمربع / مساحت پوسته: 98 مترمربع
 کارفرما: دانشگاه آزاد واحد نجف آباد، گروه کارخانجات آجر نماچین
 تاریخ شروع و پایان ساخت: دی 1397-خرداد 1398
 عکاسی پروژه: میلاد حسین‌زاده، کمند جوادپور