خانه‌ی 8
طراحی از گروه معماری بیارکه اینگِلز (BIG)
کوپنهاگ، دانمارک، 2010

8 House
Designed by Bjarke Ingels Group (BIG)
Copenhagen, Denmark, 2010

معماری معاصر جهان: آپارتمانی

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

توصیف یک معمار که تا سن سی و شش سالگی، سه مجتمع آپارتمانی شگفت‌انگیز و مبتکرانه در کوپنهاگ طراحی کرده، پیشنهاد پردرآمدی درباره‌ی ساخت یک نمونه در نیویورک-سیتی به وی شده و از چهره‌‌های محبوب اکثر طراحان و معماران معاصر است، با صفاتی همچون متواضع و کم‌توقع، به‌جا نیست اما پِر هوفنِر دانمارکی که هماهنگی‌های ضروری بسته شدن قرارداد خانه‌ی 8 را به انجام رسانده بود، بیارکه اینگِلز، این معمار جوان دانمارکی و مؤسس گروه شش‌ساله‌ی گروه معماری بیارکه اینگِلز (BIG) را فردی متواضع و مستعد می‌نامد که در گوش کردن به درخواست‌های کارفرمایش مهارت دارد و در مورد هزینه‌ها و دستمزدش، حساس و دقیق است. اعضای این گروه هرگز اهداف بلندپروازانه‌ی خود را به دستمزد خود محدود نمی‌کنند و یا ایده‌ها را، به دلیل هزینه‌ها و زحمت زیادی که ممکن است در پی داشته باشند، سانسور نمی‌کنند. اینگِلز می‌گوید: «ما سعی می‌کنیم تا پروژه‌هایمان را با حداقل مخارج به اتمام برسانیم اما از طرفی هم مدام این سؤال را از خود می‌پرسیم که این کاری که در دست داریم، چه چیزی برای عرضه به بافت محلی و ساکنانش می‌تواند داشته باشد [ما خود را ملزوم به ارائه‌ی طرحی نو می‌دانیم، در غیر این صورت، تمام پروژه و مخارج، یک اسراف به‌تمام معنا و یک فرصتِ از دست رفته خواهد بود».
خانه‌ی 8 به عنوان آخرین و بزرگترین پروژه‌ی اینگِلز در کوپنهاگ، با 476 واحد مسکونی، بیش از 9300 متر مربع واحد تجاری و تسهیلات مشترک و هزینه‌ای در حدود 133 میلیون دلار طراحی و احداث شد. گرچه سایت، در وسط ناکجا آباد بود و حدود 11 کیلومتر از مرکز شهر فاصله داشت، اما هدف، ساخت یک جامعه‌ی کوچک و کامل در همین مکان بود؛ ضمن آنکه خط جدید متروی کوپنهاگ نیز از نزدیکی این منطقه عبور می‌کند. دو پروژه‌ی مسکونی اخیری که اینگلز انجام داده بود نیز در نزدیکی همین منطقه‌ی درحال توسعه ساخته شده‌اند؛ یکی خانه‌ی وی.اِم. با 221 واحد آپارتمانی که این نام به خاطر فرم ظاهری مجتمع از دیدِ بالا به آن اطلاق شد؛ و دیگری، خانه‌ی ماؤنتِین (به‌معنای کوه) که دارای 80 واحد آپارتمانی‌ست.
هافنر در همکاری با شرکت‌های نفت دانمارکی، هزینه‌های ساخت دو پروژه‌ی اول را متقبل شد اما در پروژه‌ی خانه‌ی 8 به مشارکت با شرکت سنت فرِدریکس‌لوند اقدام نمود اما پیش از اتمام کار، تمامی سهام خود در مورد پروژه را فروخت.
طراحی این مجتمع آپارتمانی که گفته می‌شود عظیم‌ترین پروژه‌ی توسعه‌ی خصوصی در دانمارک می‌باشد، از سال 2006 و پیش از انفجار حباب خانه‌سازی در کوپنهاگ (2007) آغاز شد. طراحان به منظور تعریف محدوده‌ی این سازه‌ی مسکونی، پلان خانه‌ی 8 را مطابق با تیپولوژی سایت بلوک اولیه طراحی نمودند و در قسمت میانی سایت‌پلان، فشردگی گره‌مانندی ایجاد کردند که طرح را همانند فرم 8 یا از جهتی دیگر، شبیه علامت بینهایت ریاضیاتی (∞) کرده و دو حیاط مرکزی در داخل این دو محدوده به‌وجود می‌آورد. در محل گره، پیاده‌راهی به عرض 9 متر ساخته شد که قسمت‌های شرقی و غربی سایت را به هم پیوند می‌زند و سپس سایر بخش‌ها و برنامه‌های کاربری‌ِ طرح، یکی یکی، مانند لایه‌های یک کیک بر روی یکدیگر قرار گرفتند. بخش تجاری، فروشگاه‌ها، کافه، درمانگاه و دفاتر، نزدیک به تراز کف هستند تا دسترسی به این قسمت‌ها از محدوده‌ی خیابان آسان باشد.
سـایر آپارتمان‌ها شـامل خـانه‌های ویلایی، آپارتمـانی و پنت‌هـاؤس‌ها در ارتفـاع بالاتـری طراحی و ساختـه شـده‌‌‌اند. گوشـه‌ی شمال‌شرقی ساختمان، دارای ده طبقه است که تدریجاً در رسیدن به کنج مخالف (جنوب‌غربی) در شیبی پایین‌رونده، به یک طبقه کاهش می‌یابد. دلیل این امر آن است که این بخش همچون سدّی بود که حالا، با کاهش ارتفاع آن، تعداد بیشتری از واحدهای مسکونی به صورت گسترده‌تری از نور آفتاب و چشم‌انداز زیبای پیشِ رو بهره‌مند خواهند شد. این کاهش تدریجی طبقات در مسیر قطری پلان، موجب تنوع در عناصر ساختاریِ بتون پیش‌ساخته‌ی ساختمان گردید. نامتعارف‌ترین بخش طراحی خانه‌ی 8، رمپ طویل و روبازی‌ست که همان‌طور که حول ساختمان می‌پیچد، به عنوان گزینه‌ی مضاعفی در کنار پلکان و آسانسورها، دسترسی به خانه‌های ویلایی و پنت‌هاؤس‌ها را میسر می‌سازد. رمپ از خیابان تا طبقه‌ی آخر بالا رفته و دوباره به سمت تراز کف نزول می‌کند و بیش از هر المان دیگری، تعامل و ارتباط بین انسان‌های ساکن در این فضای غول‌پیکر را تقویت می‌کند. اینگلز در این‌باره می‌گوید: «وجود این رمپ در چنین سازه‌ی بزرگی که تعامل و گفتگو بین کاربرانش را به محدوده‌های همکف و فضاهای جمعی همچون فروشگاه‌ها محدود می‌کند، عاملی‌ست برای رویاروییِ بیشتر افراد با یکدیگر در طول گذر از این مسیرِ شیبدار». آنها با این روش ساده، پویایی و نشاطی را به این سایت مسطح شهر کوپنهاگ بخشیدند که کمبودش را یک نقیصه می‌دانستند. می‌توان تأثیرات رِم کولهاؤس را در مقیاس بزرگ، گره‌ی ایجاد شده و پیچیدگی هندسی طرح به‌ وضوح مشاهده کرد. اجرای خلاقانه و سعی در عدم تکرار فرم‌های رایج در جزئیات سازه، مانند کابل‌های نگهدارنده‌ی پلکان در داخل آپارتمان‌های دوبلکس که به صورت زیگزاگ کشیده شده‌اند و الگوی سنگفرش رمپ‌های بیرونی که برای کمک به تردد ؤیلچر و افراد سالخورده، با شیبی بسیار ملایم ساخته شده است، از نکات مثبت و تحسین‌برانگیز طرح است. لازم به ذکر است که در پروژه‌ی خانه‌ی 8 جزئیات و ظرایف بسیاری نادیده گرفته شده است. این اِهمال در پرداخت و توجه به جزئیات در برخی قسمت‌های پوشش آلومینیومی نما و فضای خالی بین پنل‌های نما دیده می‌شود که این مورد اخیر، شبیه به بی‌دقتی در اتصال یا غیرحرفه‌ای بودن مجریان کار است. با این وجود، واحدهای مسکونی، با دارا بودن معیارها و استانداردهای طراحی و ساخت، محل مناسب و مطلوبی برای زندگی محسوب می­شوند.
اکثر این واحدها، دوبلکس بوده و زمینه‌ی باز و گسترده‌ای دارند و علاوه بر تراس یا باغ، کاشیکاری‌هایی که در حمام انجام شده و یا کفپوش‌های چوبی که در خانه‌ها نصب شده، نشان از ذوق و اهمیت طراح به ظرایف فضای مسکونی و پسند کاربر دارد و نظر مساعد کاربر و بیننده را برمی‌انگیزد. تقریباً بیش از نیمی از واحدهای این مجتمع به فروش رفت اما تغییر شرایط بازار املاک از آنچه که در دوران انفجار بوده، موجب شد تا روند فروش خانه‌ها بسیار کُند باشد، به ‌طوری که برجی مسکونی با 25 واحد آپارتمانی، همچنان خالی مانده و عاقبت نامشخصی دارد.
از طرف دیگر، پتانسیل‌ها و امکانات جانبی پروژه، عامل‌های مؤثری در جذب افراد به این محدوده هستند که می‌توانند ضعف‌ها را برطرف یا کمرنگ نمایند؛ در روزهای گرم و آفتابی، حتا بعد از ساعت شلوغی و نهار هم مشتریان زیادی در کافه‌ای که در گوشه‌ی جنوب‌غربی ساختمان قرار دارد، دیده می‌شوند که به‌ندرت مایل به ترک کافه و چشم‌انداز آن هستند. مبلمانی که در پاسیو تعبیه شده، فضای تراس و باغ‌های ورودی را به مکانی مفرح و دوست‌داشتنی برای افراد مختلف تبدیل کرده است. از اینجا می‌توان کارمندانی را که در فضای اداری مشغول کار هستند، دید. به‌علاوه، تعداد معماران و طراحانی که هرساله از این مجتمع بازدید می‌کنند آن‌قدر زیاد است که دفتر فروش ساختمان، یک صفحه از وب‌سایتش را به اعلام ضابطه‌های کسب مجوز برای تورِ داخل مجتمع اختصاص داده است. اینگِلز اظهار می‌کند که شهروندان زیادی از سایر نقاط شهر برای مشاهده‌ی سازه‌ی عظیم این مجتمع و تفریح در فضای تفرجگاهی آن، به این منطقه می‌آیند.

مدارک فنی