خانهی رفیعــــی اثر جلیل موسوی
رتبهی دوم بخش ویلایـــی، پنجمین دو سالانهی ملی معماری و شهرسازی ایران، 1401


بافت شهری همدان بیش از پنج دهه است تحت حاکمیت طرحهای جامع، به گونهی میانبافتی -In Fill- تغییر شکل پیدا کرده است. نتیجهی آن ایجاد رابطهی خاصی از توده و فضا در راستای نورگیری از جنوب و شکلگیری زمینهای به اصطلاح شمالی-جنوبی است. در این میان خانههای شمالی به دلیل اشرافیت و نورگیری از یک جهت، از اقبال کمتری در ساخت و خرید و فروش برخوردارند. در خانههای شمالی نورگیری از سطح نمای حیاط و نیز فضای خالی انتها صورت میگیرد که غالبا نوری نامناسب را به فضاهای پشتی میرساند.
مالک این خانه هم که سالها در همین مکان زندگی کرده بود و یکبار نیز اقدام به بازسازی آن نموده بود، در ابتدا به فروش زمین خود به همان دلیل و خرید قطعه زمینی جنوبی با ابعاد بزرگتر (زمین پروژه به متراژ 200 مترمربع، تنها امکان نورگیری از یک دهانهی 10 متری را دارد.) ابراز تمایل میکرد چرا که حضور نور طبیعی در تمامی فضاهای خانه به شکلی موثر را مهمترین خواستهی خانوادهی خود دانسته و در کنار آن علاقهی خود را به فضای باز و پرورش گیاهان عنوان مینمود. از دیگر موضوعاتی که باید به آن توجه میشد هزینهی محدود کارفرما برای ساخت بود. مسئلهی اصلی پروژه دستمایهی جوابگویی به دغدغهی اصلی کارفرما قرار گرفت: چگونه میتوان نور طبیعی را به گونهای مستقیم و موثر به داخل فضاهای زندگی این خانهها کشاند؟
با تغییر مکان فضای خالی عمودی نورگیر به مرکز خانه و اتصال آن به خالی افقی دیگری که همچون ایوان در خانههای سنتی یک طرفهی همدان -مانند خانههای غضنفری و شریفی- به عنوان فضای نیمهباز، نور را به قلب خانه میرساند، پرسش اصلی پاسخ داده شد: جهتگیری تمامی فضاهای اصلی به سوی این خالی میانی در قلب ساختمان و ایجاد فضایی درونی به سوی بیرون و گرفتن حداکثر نور طبیعی.
آنچه به دست آمد با بازخوانی رابطهی درون و برون: کدر شدن مفهوم قطعی برون در فضای نیمهمحصور قلب پروژه و از میان رفتن تمایز قطعی درون و برون خانه و بدل شدن آن به دیالکتیکی مبهم.
معماری معاصر ایران: ویلایی
_______________________________________
نام پروژه: خانهی رفیعی
عملکرد: مسکونی
شرکت: دفتر طراحی موسوی و همکاران (MA)
معمار: سیدجلیل موسوی
همکاران طراحی: سپهر عدالتی مرفه، سیدآکام کاتورانی، علیرضا مرادیمشکین
طراحی و معماری داخلی: دفتر طراحی موسوی و همکاران (MA)
کارفرما: اردلان رفیعی
مجری: دفتر طراحی موسوی و همکاران (MA)
مهندس تاسیسات مکانیکی: محمد میرزایی
مهندس تاسیسات الکتریکی: رضا ایرانپور
نوع تاسیسات: پکیج حرارتی
مهندس سازه: محمدعلی اوسط، سید هاشم بطحایی، علیرضا یزداندوست
نوع سازه: بتنی
آدرس پروژه: همدان، متخصصین، کوچهی طاووس
مساحت زمین: 200 مترمربع / زیربنا: 470 مترمربع
تاریخ شروع و تاریخ پایان ساخت: 1400-1397
عکاس: محمدحسن اتفاق
وبسایت: www.mousaviarchitects.com
ایمیل: Architects.mousavi@gmail.com
اینستاگرام: mousavi_Architects