ایستگاه قطار شهری هاشمیه (شماره‌ی 14)
مهندسین مشاور مهرازان

همان‌طور که شرح داده شد، خطّ شماره‌ی یک قطار شهری مشهد به طول 5/18 کیلومتر دو انتهای شرق و غرب مشهد را به هم متّصل می‌کند. بخش شرقی آن به طول 5/8 کیلومتر به صورت زیرزمینی و بخش غربی آن به طول 10 کیلومتر در محور مرکزی بلوار وکیل‌آباد است که در اولویّت اوّلْ اجرا و به صورت هم‌سطح احداث و راه‌اندازی گردید.
بلوار وکیل‌آباد از محورهای ساختاری اصلی شهر مشهد با عرض 100 متر و طول 10 کیلومتر است که در موقعیت میانی این بلوار فضای سبز خطّی زیبایی به عرض 36 متر با چند ردیف درخت توت قرار دارد. این بلوار با توجّه به عرض زیاد، پیاده‌روهای عریض، محور خطّی سبز میانی و طول بسیار، گذشته از اینکه در شهر مشهد از ویژگی و اهمّیت زیادی برخوردار است، در کلِّ کشور نیز یکی از خیابانهای شاخص است که شاید در هر شهر بزرگ یک یا دو خیابان نظیر آن را بتوان یافت. طرح دو ایستگاه هاشمیه و دانشجو ضمن آنکه به لحاظ برخی ایده‌های اصلی مُنبعث از موقعیت مکانی و مبانی تخصّصی طرّاحی ایستگاه‌ها از مشابهت‌هایی برخوردار هستند، لیکن سعی شده که هرکدام هویّت خاص خود را نیز دارا باشند.
ایده‌ی طرح
بلوار وکیل‌آباد به‌عنوان یک باغ خطّیِ قابل ملاحظه در مقیاس شهری از اهمیت بسیاری در تدوین ایده‌ها و اصول طرّاحی برخوردار بوده است. در این باغ خطّی، دو عامل‌ْ تأثیر شگرفی بر بیننده می‌گذارد: اوّل فضای سبز بلوار، و دیگر گستردگی و وضوح کاملِ آسمان. تأثیر اُلگوی باستانیِ باغ در تدوین ایده‌های طرّاحی در دو ایستگاه به شرح زیر است:
ــ گودال باغچه (تراز 5- متر): ایده‌ی اصلی طرّاحی در گودال باغچه، تداوم باغ خطّی بلوار وکیل‌آباد به داخل گودال باغچه از طریق بازکردن بدنه‌های گودال توسّط پلّکانهای عریض و مستقیم به سمت سکّو، و یا ایجاد باغچه‌های پلّکانی به فضای همسطح بلوار می‌باشد.
ــ همچنین دیوارهای تکیه‌ی بتُنیِ دو بدنه‌ی شمالی و جنوبیِ گودال باغچه نیز که به منظور هماهنگی با پل بتُنی موجود، به‌صورت نمایان باقی مانده‌اند، ادامه‌ی آسمان بلوار را از طریق ترکیب سنگ در نمای بتُنی دیوارها به درون حیاط گودال باغچه وارد می‌کند. نحوه‌ی ترکیب این سنگها با بتُن و نظم قرارگیری آنها نمادی از ستاره‌ها در متن آسمان می‌باشند.
ــ سکّوی مسافران (همسطح بلوار): ایده‌ی اصلیِ طرّاحی در فضاهای مربوط به دسترسیِ پشت سکّو و سکّوی مسافران، که همسطح با بلوار است، حفظ درختان موجود در این محوّطه و همچنین حفظ وسعتِ دید به باغ خطّی موجود در بلوار است. بدین لحاظ، کلّیه‌ی سازه‌های موجود در این سطح، از شفّافیت و سبُکی کامل برخوردار بوده، و دارای کمترین عناصر سدکننده‌ی دید می‌باشند. در ضمن، عناصر مذکور نیز حضور خود را در مقیاس بلوار کاملاً نشان می‌دهند.
ــ پلّه‌های دسترسی از گودال باغچه به سکّو در ضمن آنکه با توجّه به مستقیم بودن و عرض قابلِ ملاحظه‌ی آن به لحاظ بصری ارتباط و انسجام این دو سطح را فراهم می آورد، با تداوم دیواره‌ی بتُنی گودال باغچه در بدنه‌ی پلّه‌ها، و از سوی دیگر سازه‌ی سبُک و شفّاف سرپوشیده‌ی این پلّه‌ها که در هماهنگی و ادامه با سازه‌های سبُک و شفّاف سرپوشیده سکّوها قرار می‌گیرند نیز به عنوان عاملی واسط انسجام لازم بین دو بخش ایستگاه را در دو تراز مختلف به‌لحاظ معماری ایجاد می‌کنند.
ایستگاه به‌مثابه یک فضای شهری چندعملکردی
در این پروژه ایستگاه به عنوان یک فضای شهری چندعملکردیْ شامل مسیر زیرگذر پیاده و گودال باغچه می‌باشد. گودال باغچه‌ها ضمن آنکه پیش‌ورودی لازم را برای مسافران جهت رفتن به سکّوها در تراز بلوار ایجاد می‌کنند، امکان عبور ایمن عابران پیاده را از یکسوی بلوار به سمت دیگر نیز فراهم می‌آورند. بدین ترتیب، مسیر زیرگذر پیاده و حیاط مذکور با ابعاد مناسب و قرارگیری چند واحد تجاری محدود و مرتبط در گودال باغچه، پیش‌بینی درختان و نیمکتهایی جهت استفاده‌ی شهروندان فضای مذکور را به عنوان محلّی مناسب با عملکردهای متعدّد و متنوّع تبدیل کرده است. پیش‌بینی و طرّاحی جزئیات نصب تابلوهای تبلیغاتی در بدنه‌ی دیوارهای اصلی گودال باغچه و مسیر زیرگذر پیاده به منظور حفظ کیفیت فضاهای شهری مذکور و ممانعت از ایجاد اغتشاشات بصری از اهمیت خاصّی برخوردار بوده است.

ایستگاه قطار شهری هاشمیه (شماره‌ی 14)

_______________________________________

محلّ اجرا: مشهد، تقاطع بلوار وکیل‌آباد و بلوار هاشمیه
نام کارفرما: شرکت قطار شهری مشهد، شهرداری مشهد
نام عامل چهارم: مهندسین مشاور ره طرح
مساحت کلّ ایستگاه و محوّطه‌های ورودی اطراف: 18,056 متر مربّع
مساحت زیربنا: ابنیه 635 متر مربّع، سرپوشیده و سکّوهای بتُنی 765 متر مربّع
هزینه‌ی ساخت:106*9000 ریال
طرّاح و مسئول پروژه: بهروز پاکدامن، مهندسین مشاور مهرازان
همکاران طرّاحی معماری: علی وجدانی، رضوان اشرف، راشین نفیسی، شهرزاد توکّلیان، کیوان مُنیری، فرهاد فریمان‌پور، جواهر شیری، نوشین ذوالقدری، امیرابراهیم پیروزفر، محمّدهادی فولادی، ساسان تولایی، فاطمه پیرهادی، رضا محمّدزاده
سازه: رسول میرقادری، اباذر اصغری
تأسیسات مکانیکی و برقی: علی جمشیدی (تأسیسات مکانیکی)؛ محمّدمهدی شهبازی (تأسیسات برقی)
عمران: محمد علی شادمانی
اجراکنندگان: شرکت ژکاژتوس (اجرای سازه‌های بتُنی دیوارهای تکّیه، پلّه‌های دسترسی)؛ شرکت بتُن سوله (اجرای کلّیه‌ی ابنیّه‌ی باقی‌مانده)؛ شرکت الماس کاران (اجرای کلّیه‌ی سازه‌های فلزّی)
شروع طرّاحی: 25/12/1379
شروع عملیات اجرایی: 20/8/1380
تحویل موقّت: 7/5/1383
گروه هماهنگی نظارت از دفتر مرکزی: بهروز پاکدامن، محمّدعلی شادمانی، علی وجدانی
گروه نظارت مقیم: غلامرضا اصغری (سرپرست نظارت)؛ سعیدرضا یزدانی (معاون سرپرست نظارت)؛ کیانوش کیامرز (کارشناس عمران ناظر)؛ بابک کریم‌پور (کارشناس عمران ناظر)؛ نوشین ذوالقدری (کارشناس معمار ناظر)؛ علیرضا علیزاده (کارشناس عمران ناظر)؛ محسن نادرخویی (کارشناس عمران ناظر)؛ مسعود فیروزی (کارشناس برق و تأسیسات ناظر)؛ علی ناظمی (کارشناس عمران ناظر)؛ بهمن بهار (کارشناس عمران ناظر)