خانه باغ جِی، اثر امیر فرشاد غفار‌زاده
تفاوت فرایند «باز‌طراحی» نسبت به «طراحی» در این است که در پروژه‌های باز‌طراحی، نه تنها ساختار کالبدی پروژه شکل گرفته، بلکه ساختار ذهنی کارفرما نیز چه به لحاظ اقتصادی و چه به لحاظ برنامه‌ی پروژه شکل گرفته؛ بنابراین یافتن راه حل یا ایده‌ای که علاوه بر سازماندهی ساختار کالبدی پروژه بر مبنای تعریف جدید، توان همراه‌سازی ذهنی کارفرما را هم داشته باشد، در پروژه‌های باز‌طراحی بسیار حائز اهمیت است. وضع موجود پروژه از دو توده‌ی ساختمانی که عبارت بودند از اسکلت بنای اصلی در مرکز زمین و سوله‌ی انبار قدیمی در منتهی‌الیه شرق زمین تشکیل شده بود. اسکلت بنای اصلی، دارای هندسه‌ی بسیار نامنظم و تکه‌تکه بود که با چرخش ۴۵ درجه‌ی دستگاه پله در سمت ورودی (غرب) این ناهماهنگی تشدید شده بود. سوله‌ی انبار قدیمی، با توجه به اینکه توسط کارفرما برای استخر و ملحقات آن در نظر گرفته شده بود، هم از نظر سازه‌ای و هم از نظر ابعاد و ارتفاع، برای این کاربری مناسب نبود. بنابراین سؤال اصلی پروژه این بود: چگونه می‌‌توان دو توده‌ی جدا از هم با هندسه‌های نامنظم، نا‌همگون و عملکردهای متفاوت را در یک خانه به وحدت رساند؟ ایده‌ی ما استفاده از زمین پروژه جهت تعریف یک باغ و تبدیل «خانه» به «خانهـباغ» بود.
باغ، در معماری ایرانی پاسخ به نیاز است: نیاز به حرکت، سکون، وحدت، کثرت، معنا، طبیعت، هندسه و … . با ایجاد یک سطح زیرین پاسخ گفته می‌شود. این سطح زیرین با ایجاد همگرایی میان عناصر متفرق، آنها را نظام می‌دهد و در‌عین‌حال از نظام‌دهی آنها نیز تأثیر می‌پذیرد. بنابراین برای باز‌تعریف الگوی خانهـباغ در سایت مورد نظر، هر‌یک از سه عنصر خانه، استخر و باغ به صورت مجزا تجزیه تحلیل شدند و پس از تعریف الزامات درونی و عملکردی هر‌کدام، با تسری این نظامات در یکدیگر، سعی در ایجاد یک زبان واحد برای پروژه شد.
اسکلت خانه نیاز به تعریف یک هندسه‌ی منظم و همگن داشت که علاوه بر اینکه با ساختار عملکردهای درونی هماهنگ باشد، نیازهای اقلیمی را مرتفع سازد و با کنترل دید از پلاک‌های مجاور، برای بنا ایجاد محرمیت نماید. سوله‌ی قدیمی برای تبدیل شدن به استخر، نه تنها نیاز به برداشتن یک ردیف از ستون‌های سازه و گسترش ابعاد پلان داشت، بلکه به دلیل کمبود ارتفاع سقف، نیاز بود که سطح زمین آن حداقل 60 سانتی‌متر پایین برود. اما باغِ مجموعه به عنوان مهم‌ترین قسمت طراحی، به صورت یک بستر یکپارچه تعریف شد که از سمت غرب شروع شده و با افزایش ارتفاع تا ۴۵+ به سمت جنوب و سپس کاهش ارتفاع به 50- در منتهی‌الیه شرقی زمین در جوار استخر در‌عین تعریف یک توپوگرافی جدید برای باغ، اختلاف ارتفاع ۱۳۵ سانتی‌متری میان ساختمان مسکونی و سطح استخر را از بین می‌برد. از سویی دیگر، نظام‌دهی داخلی باغ در تعامل با هندسه‌ی ساختمان، به چهار قسمت مجزا تبدیل شد که با بازخوانی عناصر باغ ایرانی مانند کرت‌بندی‌ها، مسیرهای حرکت، فضاهای سبز و آبنما‌ها، هر‌کدام از این چهار قسمت به صورتی سازماندهی شدند که در‌عین داشتن ویژگی‌های مختص به خود، دارای وحدت با کلیت باغ و بنا هستند.
خطوط حاصل از کرت‌بندی باغ، از غرب شروع و با ادامه در جنوب در نهایت در شرق پروژه با نفوذ در درون استخر پایان می‌یابند.
حضور آب در ورودی اصلی مجموعه، مرکز و انتهای شرقی پروژه (استخر)، نحوه‌ی ارتباط استخر با باغ، به‌خصوص انعکاس باغ در استخر و همچنین نظم هندسی محوطه‌سازی روحیه‌ای بسیار ایرانی به پروژه بخشیده و باغ پروژه را به یکی از ارکان اصلی و وحدت‌بخش سایر عناصر با هم تبدیل کرد.
کتاب سال معماری معاصر ایران، 1397
_____________________________
عملکرد: مسکونی
___________________________________
نام پروژه/ عملکرد: خانه باغ جِی
شرکت/ دفتر طراحی: استودیو آینده
معمار اصلی: امیر فرشاد غفار‌زاده
همکار طراحی: امیر ثابت
ناظران معماری: حسین سوداوی، امیر فرشاد غفار‌زاده
نوع تأسیسات/ نوع سازه: چیلر جذبی و موتورخانه‌ی مرکزی، بتنی
آدرس پروژه: اصفهان، خیابان جِی، کوچه‌ی صاحب‌الزمان
مساحت/ زیر بنا: 900 متر‌مربع
کارفرما: حسینی
تاریخ شروع و پایان ساخت: 1392
عکاسی پروژه: فرشید نصر آبادی (گروه معماری آذر)
ایمیل: future.designstudio.2015@gmail.com
مطالب مرتبط
