میدان شهرداری رشت
باز پس گرفتن میدان از اتومبــیل‌ها
محمدرضا قانعی، اشکان قانعی، مهندسین مشاور پلشیر

در هجوم مدرنیزاسیون ناقصی که طی یک قرن اخیر عرصه‌ی زیست پویا و سالم شهروندان شهرهای مختلف ایران را یکی پس از دیگری به تنگ آورده‌است؛ بافت کلان شهرهای ما مخصوصا در محدوده‌ی تاریخی و ارزشمند آن اسیر مداخلات بی‌رگ و ریشه و منفعت‌ طلبانه شده‌ و ضمن خدشه‌دار شدن فضا و کالبد شهری، هویت و ماهیت خود را که مبتنی بر حضور و تعامل شهروندان بوده به فراموشی سپرده‌است. میدان شهرداری رشت از دیرباز قلب تپنده‌ی شهر و بستر مشترکی برای فعالیت‌ها و مراسم آیینی شهروندان بوده‌است. وجود ساختمان‌های اداری، حکومتی و فرهنگی در این میدان، هم‌چنین همجواری سبزه‌ میدان و بازار سنتی شهر با آن، این میدان را به کانونی مرکزی و پیوند دهنده‌ی شهر و شهروندان تبدیل کرده‌است. این میدان طی سالیان اخیر، با رشد روز افزون جمعیت و هم‌چنین الگوی شهرسازی ناهمخوان با بستر خود به یک فلکه‌ی (نه میدان) پر ازدحام و پر ترافیک با انواع آلودگی‌های شهری و زیست‌محیطی تبدیل شده بود؛ تا جایی‌که حل این معضل خواسته‌ی اصلی شهرواندان بوده‌است. برای حل این معضل، شهر را به مانند پیکره‌ی انسانی می‌دیدیم که متشکل از گوشت، پوست، رگ و عصب است. در شرایط به‌وجود آمده ضرورت داشت تا با شناسایی نقاط محرک این پیکره و تحریک عصبی آن با طب سوزنی، نشاط و سرزندگی را به این جسم خسته و فرسوده بازگردانیم. پس از مطالعات جامع در مقیاس شهری، مهم‌ترین عامل تحریک عصبی برای دستیابی به اهداف عالیه‌ی بازآفرینی شهر را «احیا و ساماندهی میدان شهرداری شهر به مثابه‌ی یک پیاده‌راه گسترده» یافتیم. احیایی در جهت باز‌پس‌گیری حق حضور مردم در فضاهای شهری.
گروه برنامه‌ریزی و طراحی با توجه به شرایط خاص موجود، هدف اصلی را حذف اتومبیل و جایگزینی شهروند دانسته و سناریوی جدیدی بر اساس بازآفرینی حیات اجتماعی و سرزندگی حاصل از تعاملات اجتماعی، گفتگو، تبادلات فرهنگی، مکث و سکون نوشت، تعریف این زیست نو را به درک سایه‌های تاریخی دوران پهلوی اول پیوند زده و با ایجاد بستری یکدست و هماهنگ، زمینه‌ای ساده را برای نمایش هرچه بهتر ساختمان‌هایی نظیر شهرداری و ساختمان پست و عیان ساختن ارزش‌های آنان ایجاد نمود.
اگرچه این میدان با اقداماتی هم‌چون بازسازی حوض میانی و عناصر تاریخی با سایه‌های تاریخی خود پیوند خورده‌است؛ اما در برنامه‌ی جدید، میدانی بود برای اکنون و آینده.
ساختار کالبدی و فضایی موجود، میدان وسیعی را می‌طلبید که پیوندگاه بازار (عرصه‌ی اقتصادی)، ساختمان شهرداری (عرصه‌ی اداری و مدیریتی) و سازمان فرهنگی و تفریحی (عرصه‌ی فرهنگ) باشد. این امر با تقویت محور تجاری (خیابان امام) و محور فرهنگی (خیابان سعدی) میسر شد.
المان‌های روشنایی و مبلمان‌های قرمز رنگ میدان (برگرفته از رنگ شیروانی‌های بناهای شاخص این محدوده) در کنار پوشش گیاهی و بازی نور و سایه، منظره‌ای دلچسب و الهام‌بخش و اتمسفری دوستانه ایجاد کرده‌است. در نهایت بافت مرکزی شهر به پیاده‌راه خلاقانه‌ای تبدیل گشته که محل برپایی رویدادهای شهری است.
میدان شهرداری رشت به‌عنوان صحنه‌ی نمایش زندگی جمعی، به مجموعه‌ای نظام‌مند متشکل از ابنیه، مردم، المان‌ها و رویدادهایی در طول تاریخ مبدل گشته‌است. این مجموعه معنای خود را از سه عامل عینی، ذهنی و اجتماعی بدست آورده و به مکان حضور و حفظ ارزش‌های ملموس و ناملموس شهر رشت تبدیل شده‌است.

نام پروژه: میدان شهرداری رشت
عملکرد: شهرسازی و منظر
مهندسین مشاور: مهندسان مشاور پلشیر
معماران: محمدرضا قانعی، اشکان قانعی
همکاران طراحی: سعید حیدریان، فرنوش استادی، فروغ حداد، میلاد حمیدی، پویا میرزایی
طراحی مبلمان: پوریا رادمنش
مجری: معاونت عمران شهرداری رشت
کارفرما: دکتر محمدعلی ثابت قدم  شهرداری وقت رشت
سازه: محمد هادیان، مونا علیزاده
نورپردازی: شرکت صنایع روشنایی شید
افشین کسائیان، آذین شهریاری
آدرس پروژه: رشت، میدان شهرداری
مساحت زمین: 20,000 متر‌مربع
تاریخ شروع و پایان ساخت: 1395-1394
عکاس پروژه: محمد مژدهی
وبسایت: www.Polsheer.net
ایمیل: Polsheer_architects@yahoo.com
اینستاگرام: Polsheer_Architects