آپارتمان بازیگوش، اثر اشکان قشقایی و سمانه متقی پیشه

داشته‌ها و خواسته‌ها: آپارتمان بازیگوش در طبقات میانی یک بلوک آپارتمانی بیست ساله واقع شده است. واحدی ۱۶۰ متر‌مربعی با چهار اتاق خواب و اسکلت فلزی، دارای دو تراس تأسیساتی و یک تراس کم عرض شمالی. واحدی کم نور، کهنه، با مصالحی از رده‌خارج و ساختار فضایی سفت‌و‌سخت که در پاسخگویی به نیاز‌های زندگی معاصر ناتوان بود. کارفرما درخواست خانه‌ای امروزی با نور مناسب و دارای حداکثر کمد را داشت، خانه‌ای که فضای داخل آن تمایز اساسی با مشاعات و سن ساختمان داشته باشد.
دست‌بستگی‌ها: واحد‌های آپارتمانی در طبقات میانی، جعبه‌هایی محصور با مرز‌های بیرونی پر‌رنگ هستند که مداخله و گشایش در کف و سقف سازه‌ای و دیوار‌های نما را عموماً ناممکن می‌کنند. این دست‌بستگی با حضور ستون‌ها، رایزرها و دودکش‌ها تشدید می‌شود. چگونه می‌توان فضای کرختِ یک جعبه زیستی که بر تکرار زندگی تأکید دارد را به فضایی شوخ‌طبع، دارای دید‌ها و مرز‌های ناگهان و غیرقابل پیش‌بینی تبدیل کرد که در آن مخاطب بده‌‌بستان بیشتری با محیط دارد، و امکان وقوع سناریو‌های مختلف را فراهم می‌کند.
دستکاری‌ها: تصمیم گرفتیم به نفع ایجاد فضا‌های یک‌دست، عمده دیوار‌های داخلی و کمد‌ها را حذف کنیم. درِ تراسِ پشت سرویس را به آشپزخانه انتقال دادیم تا روزنی با نور طبیعی به سرویس بگشاییم. با تغییرات تاسیساتی توانستیم این تراس‌ را به فضای پشتیبان آشپزخانه تبدیل کنیم. حذف دیوار‌های داخلی امکان باز توزیع فضایی را فراهم کرد. اتاق چهارم را به حمامی بی‌مرز با اتاق والدین تبدیل کردیم. پنجره‌ای از نشیمن به درختچه داخل حمام رخنه‌ای ایجاد کرده و نور را بین این دو فضا دست به دست می‌کند، همانطور که میان اتاق والدین و حمام و بین سرویس بهداشتی و تراس.
دستمایه‌ها: در پیکر‌بندی تازه فضا، نقش اصلی را به کمد‌ها– در جایگاه اشیا چندعملکردی- دادیم. در معماری مدرن کمد‌ها نقش پنهان‌کننده اشیا، اصلاح‌کننده هندسه، تعریف‌کننده مرز‌های ثابت،‌ نمایش‌دهنده اشیا و نظم‌دهنده را داشته‌اند. اینجا به کمد‌ها علاوه بر کارکرد همیشگی، نقش مرز‌های متحرک و ابژه‌هایی معلق را دادیم. رایزرها و ستون‌ها را با کمد-جعبه‌ها پنهان کردیم. آشپزخانه و فضای جمعی در عین پیوستگی به کمک کمد- میز‌های متحرک منقبض و منبسط می‌شوند تا با سناریو‌های مختلف زندگی هماهنگ شود. این سه کمد- میز، با جابه‌جایی در پیوستگی فضای جمعی به عنوان میز نهارخوری هم به کار می‌روند. یک کمد- ابژه معلق در عین ایجاد مرزی کمرنگ میان فضای ورودی و آشپزخانه با ایجاد مرکزیت، فضای اطراف خود را شکل می‌دهد و کمد معلق دیگری به جای پنهان کردن ستون میان فضا با آن همنشین شده است.
این پروژه با همه دست‌بستگی‌ها، سعی دارد به جای قطعیتِ عبوس ساختار آپارتمان‌های معمول، به ناگهانگی، غیرقابل پیش‌بینی بودن و مکانیسمی در تعامل با مخاطب دست پیدا کند. پروژه ‌تمرینی است برای ایجاد آزادی‌ و حق انتخاب‌هایی هرچند کوچک، تا کاربر امکان رهایی از ابعاد و احکام فضا را تجربه کند و بتواند بازیگوشانه با حاکمیت فضا تعامل کند.

نام پروژه: آپارتمان بازیگوش
دفتر معماری پایاپیرنگ
معماران: اشکان قشقایی،‌ سمانه متقی پیشه
گروه: بازسازی
کاربری: مسکونی
سال طراحی و اجرا: ۱۴۰۲
کارفرما: حسین مرادیان
همكاران: نیلوفر شمسی، رسول فتح الهی
نظارت كارگاه: رضا پاک
عكاس: محمد علمی
زیربنا: 160 متر‌مربع
محل اجرا: شیراز، معالی آباد، خیابان دوستان، آپارتمان آنجلس
ایمیل: Payapayrang@gmail.com
اینستاگرام: payapayrang / ashkan.qashqai