.
مرکز ورزشی آزادی (آریامهر)

استادیوم یکصد هزار نفری

اثر عبدالعزیز فرمانفرماییان

مجموعه ورزشی آریامهر در ۱۴ کیلومتری اتوبان تهران-کرج در زمینی به مساحت ۴،۰۰۰،۰۰۰ متر مربع بنا شده است. این مجموعه در دو مرحله اجرا گردیده است مرحله اول استادیوم یکصد هزار نفری، دریاچه، پارکینگ که با جاده های شرقی و غربی مربوط می‌شوند. مرحله دوم بقیه مجموعه که عبارت است از سالن ورزشها، سالن ،استخر، پیست دوچرخه سواری ساختمان اداری و مرکز مطبوعات ساختمانهای تیراندازی زمینهای تمرین برای ورزشهای مختلف ساختمان های ضمیمه مربوط به هر قسمت.

این مجموعه با رعایت هدف های زیر طرح شده است. 

الف ) هماهنگی بین عوامل مختلف مجموعه از جهات زیر:

– روحیه و سبك ساختمانی

-احجام و فضاهای اشغال شده بوسیله آنها

– مواد و مصالح ساختمانی

ب) نگهداری و نگهبانی

ج) آمد ورفت در مجموعه

موقعیت و ارتباطات مجموعه

این مجموعه در جلگه اطراف رودخانه کن زیر کوههای شمال قرار دارد استادیوم یکصدهزار نفری آریامهر در خرگوش دره که دره ایست نسبتاً پهناور و کم عمق احداث گردیده محل استادیوم بعد از مطالعه از لحاظ فاصله با شهر تهران و ارتباطات و توسعه آینده شهر مناسبترین محل تشخیص داده شده است مجموعه با سه رشته راه اصلی به شهر تهران وصل میشود.

-رشته اول اتوبان تهران کرج میباشد که با دو انشعاب شرقی و غربی به جاده ای شرقی و غربی متصل میشود.

– رشته اصلی جاده تهران کرج میباشد که با دو انشعاب به جاده های شرقی و غربی استادیوم منتهی میگردد. رشته سوم جاده شمالی است که از آریامهر ادامه پیدا کرده و پس از عبور از روی رودخانه کن از شمال به حلقه کمربندی مجموعه ورزشی دهکده متصل میشود.

البته با توسعه جاده ارتباطی مابین جاده قدیم تهران کرج و جاده مخصوص میتوان جاده قدیم کرج را چهارمین رشته راه مابین مجموعه و جنوب تهران دانست.

دو جاده شرقی و غربی مجموعه که خط کمربندی محسوب میشود از شمال به دهکده بازیها منتهی میگردد این دو راه بوسیله انشعابات لازم در فواصل معین به پارکینگهای ماشینهای سواری و ایستگاه های اتوبوس متصل میگردد.

پارکینگ

موقعیت پارکینگ ها و ایستگاههای وسائط نقلیه نسبت به استادیوم یکصد هزار نفری و دیگر قسمتهای مجموعه و ارتباط آنها طوری پیش بینی شده اند تا مردم در دسته های کوچک بتناوب به پارکینگها و ایستگاههای اتوبوس برسند و همچنین ارتباط پارکینگ ها با راهها بطریقی در نظر گرفته شده اند تا وسائط نقلیه بتناوب و با فواصل زمانی کافی از مجموعه به جاده ها وارد گردند و بدین ترتیب از تراکم شدید ترافیک در جاده ها و بالاخره در شهر تهران جلوگیری شود.

پارکینگ ها در دو قسمت شرق و غرب مجموعه قرار دارند در رحله اول برای ۱۰/۰۰۰ ماشین سواری و ۲۰۰ اتوبوس گنجایش داشت که این ارقام در مرحله دوم به ۱۳۰۰ ماشین سواری و ۶۵۰ اتوبوس توسعه داده شد.

رفت و آمد در مجموعه

رفت و آمد در مجموعه مبنی بر اصول زیر طرح شده است: اصل ۱- در موقع آمدن به مجموعه بعلت آنکه مردم بتدریج خواهند آمد احتمال تراکم راهها بسیار کم خواهد بود. اصل ۲- در موقع سرکشی از مجموعه نظر باینکه مردم یکباره می خواهند خارج گردند ظرفیتهای ارتباطات تکافوی جمعیت های زیاد را نخواهند داشت.

لذا همانطور که ذکر شد موقعیت پارکینگ ها طوری در نظر گرفته شده اند تا در فواصل زمانی کافی مردم به پارکینگ ها برسند. در داخل مجموعه يك خط کمربندی دیگری در نظر گرفته شده است که به رفت و آمد مردم در مجموعه كمك خواهد کرد. در این جاده از وسیله های عمومی برای رفت و آمد مردم در داخل مجموعه استفاده خواهد شد و همچنین در مواقع ضروری میتوان از آن برای ارتباط جاده های اصلی که در شرق و غرب مجموعه قرار دارند استفاده نمود. از ورودی اصلی تا استادیوم یکصد هزار نفری يك جاده عریض تشریفاتی قرار دارد که در دو طرف آن دو جاده عریض پیاده رو با فضاهای باز بین ساختمانهای مختلف در نظر گرفته شده است. تا مردم بتوانند به راحتی رفت و آمد کنند این جاه اصلی تشریفاتی با دو جاده پیاده رو اطراف که به استادیوم یکصد هزار نفری منتهی شده بمنزله ستون فقرات مجموعه است و جاده های پیاده روی مثل يك حلقه به دور آن میچرخد. این جاده ها و طبقه ها مردم را به پارکینگ های وسائط نقلیه شرق و غرب مربوط می سازند. به رفت و آمد مردم در مجموعه اهمیت زیادی داده شده است. قسمت اعظم مجموعه بانوان پارک و فضای سبز مورد استفاده مردم قرار خواهد گرفت اطراف دریاچه دو خط کمربندی پیاده، اولی هم سطح دریاچه و دومی در سطح بالاتر در جوار جاده ماشین رو کمر بندی دریاچه در نظر گرفته شده است و بعلاوه سه رستوران و بوفه در اطراف دریاچه ساخته شده است.

مشخصات سایت پلان

استادیوم یکصد هزار نفری آریامهر پس از مطالعات مفصلی از لحاظ موقعیت جهت یابی دید تماشاچی، نرم‌های بین المللی پیش بینی آینده طرح شده است. استادیوم آریامهر كه يك استادیوم خاکی است در محل خرگوش دره قرار گرفته و بدین ترتیب تعادلی بین عملیات خاکبرداری و خاکریزی بدست آمده است محور بزرگ استادیوم با شمال و جنوب زاویه ای ۱۵ درجه بطرف غرب میسازد.
طرح استادیوم بر اساس دید کامل برای همه تماشاچیان در نظر گرفته شده است بطوریکه حداکثر تماشاچی از مرکز زمین در شمال و جنوب ۱۳۶ متر و در شرق و غرب ۱۳۶ متر است که برای هر گونه فعالیت ورزشی دو میدانی و فوتبال دید کامل و صحیح و راحت برای تماشاچی دارد. زمین بازی استادیوم از چمن طبیعی و مطابق با آخرین نرم‌های بین المللی است اطراف چمن یك پیست دو و میدانی در ۸ (ردیف) از جنس تارتان (TARTAN) قرار دارد. تارتان آخرین پدیده بین المللی برای زمین‌های دومیدانی و پرش از محصولات پتروشیمی است و حالت ارتجاعی (حالت) (الاستیکی آن در سرعت و پرش بازیکن تاثیر مطلوبی می‌گذارد.
پیست پرش طول و ارتفاع سه گام و با نیزه و محل‌های مختلف برای پرتاب ديسک وزنه و نیزه وجود دارد. يک حلقه رفت آمد عریضی استادیوم را از خارج احاطه کرده است که بین تمام قسمت‌های مختلف آن رابطه ایجاد می‌کند. از این حلقه چهار سطح شیب دارد (رامپ) عریض در شمال و جنوب در حدود ۵۵ هزار نفر تماشاچی را بدو سطح افقی که در حدود یازده متر بالاتر از سطح حلقه رفت و آمد خارجی واقع شده‌اند می‌رساند در این دو سطح بلیط ها کنترل می‌شوند از هريك از این دو سطح افقی دورامپ دیگر به بالاترین نقطه استادیوم واقع در شرق و غرب استادیوم منتهی می‌گردند و بالاخره تماشاچیان از ورودی‌های مستقل که در طول این رامپ‌ها پیش‌بینی شده اند به ۳۶ جایگاه مختلف سرازیر می‌شوند – سرویس‌های مختلف این عده از تماشاچیان توالت‌ها بوفه‌ها و کمک‌های اولیه در دو سطح مختلف در اطراف رامپ‌ها در شرق و غرب و در سطح دیگری (سطح B) زیر جایگاه قرار دارند که این سطح B خود يک حلقه جداگانه‌ای را تشکیل میدهد بر روی حلقه رفت و آمد خارجی هفت تونل ورودی و يك ورودی تشریفاتی در فواصل زمین قرار دارد که در حدود ۴۵هزا تماشاچی را به يك حلقه رفت و آمد داخل هدایت میکند (سطح (A) که از زمین بازی ۱۰/۶۰ متر ارتفاع دارد از این حلقه مردم توسط راهروها به ۳۶ جایگاه مختلف وارد می‌شوند.
عرض هر کدام از این تونل‌ها ۹/۵ متر هستند که مطابق بهترین استانداردها پیش بینی شده اند و می توانند در عرض ۱۰ دقیقه به راحتی ۷۵۰۰ نفر تماشاچی را به بیرون هدایت کنند.
در اطراف سطح A سرویس‌های مختلف برای این دسته از تماشاچیان تعبیه شده است – سطح B در بالای سطح A قرار دارد و قسمتی از جایگاه تماشاچیان را تامین میکند. قسمت جلو آمده این سقف قسمتی از جایگاه تماشاچی پایین (سطح (A را سرپوشیده میسازد در حدود ۱۳ هزار نفر در حدود ۸ هزار صندلی فایبر گلاس در شرق و غرب استادیوم برای تماشاچیان گذاشته شده و بقیه جایگاه ها صندلی های بتونی پیش ساخته می‌باشند.
در قسمت شمال استادیوم و در انتهای رامپ‌ها تابلوی اعلام نتایج قرار دارد سیستم اعلام نتایج مدرنترین نوع آن در دنیاست به طوری که میتوان فیلم در روی تابلو نمایش داد – نتایج به دوزبان فارسی و لاتین به اندازه های مختلف و به رنگ‌های سفید و سیاه متحرك يا ثابت نمایان می گردند. در قسمت غرب در بالاترین سطح استادیوم قسمت جایگاه مخصوص مخبرین رادیو و تلویزیون و دستگاه‌های کنترل مربوط به صفحه اعلام نتایج و دستگاه فتوفینیشی قرار دارد در بالاترین سطح طرف شرق استادیوم جایگاه مشعل بازی‌ها در نظر گرفته شده كه يک پله مستقیم ولی موقت در مواقع لزوم ارتباط زمین بازی را به محل مشعل برقرار می‌کند ورودی تشریفاتی در قسمت غرب استادیوم در سطح حلقه رفت آمد خارجی قرار دارد که دارای یك ایوان بزرگ تشریفاتی است که محور آن بر محور كوچك استادیوم منطبق می‌باشد و در وسط این میدان مجسمه برنزی اعلیحضرت آریامهر قرار دارد از ورودی سلطنتی، مدعوین رسمی و مخبرین رادیو و تلویزیون نیز استفاده میکنند. سطح دیگری سطح (C در حدود ۲ متر پایین تر از میدان بازی پیش بینی شده است در این سطح سرویس‌های مختلف برای ورزشکاران و مربیان فدراسیون‌های مختلف مرکز ،طبی انبارهای مختلف نگهبانی و تاسیسات مختلف و غیره پیش بینی شده است. سرویس‌ها و تجهیزات مربوط به ورزشکاران برای دو گروه کلی ۸۰ نفری که هر گروه بنوبه خود به دو دسته ۴۰ نفری تقسیم می شوند پیش بینی شده اند برای هر گروه ۴۰ نفری يك ،سونا، اتاق ماساژ محل ،استراحت رختکن دوشها و توالت و دستشوئی‌های لازم و نیز برای هر گروه ۸۰ نفرى يك سالن كنفرانس وجود دارد. برای مربیان و ناظرین مخصوص بیست و چهار دفتر با سرویس‌های بهداشتی و محل اجتماع و برای فدراسیون‌ها بیست دفتر کار با سرویس های بهداشتی در نظر گرفته شده است.
در قسمت كلينيک اتاق‌های معاینه طبی و تجهیزات مربوط به و سرویس‌های لازم پیش بینی شده است انبارهای مختلف برای نگهداری وسایل ورزش و نگهداری وسایل باغبانی و قرارگاههای مخصوص نگهبانی و پلیس با دفترها و سرویسهای مخصوص خود همگی در سطح C قرار دارند.
ارتباط این سطح با خارج استادیوم بوسیله گذرگاهی است به عرض ۹/۵ متر و ارتفاع ۷ متر که در جنوب استادیوم قرار دارد این گذرگاه ارتباط رژه روندگان و ورزشکاران را به خارج استادیوم تامین مینماید.
مطابق نرم‌های بین المللی زمان تخلیه استادیوم ها نسبت به کوچکی و بزرگی آنها بین ۸ الی ۱۵ دقیقه تعیین می‌شود. با وجود بزرگی استادیوم آریامهر پس از بررسی عواملی که در زمان تخلیه تاثیر دارند زمان تخلیه ۱۱ دقیقه محاسبه شده است.
تونل ها و راهروهای استادیوم طوری پیش بینی شده اند که وسائط نقلیه از قبیل آتش نشانی نظافت و همچنین کامیون‌های مخصوص تلویزیون میتوانند در مواقع لزوم تا نزدیک جایگاه ها بیایند در بالای رامپ‌ها در چهار جهت شمال غربی شمال شرقی، جنوب غربی جنوب شرقی چهار برج بزرگ نور قرار گرفته اند طرح روشنائی استادیوم بر مبنای فیلمبرداری جهت تلویزیون رنگی طراحی شده است و چراغانی که به این منظور بکار برده شده اند مخلوطی از چراغ‌های گازی مرکوری و تانگستن هالوژن میباشند. سطح نور در زمین بازی در حدود ۱۶۵۰ لوکس میباشد که ضریب اختلاف شدت نور در نقاط مختلف ۱۰۱/۵ میباشد سیستم پخش صوت در استادیوم آریامهر بطور غیر مرکزی می‌باشد یعنی برای جایگاه‌های مختلف تماشاچی بلندگوهای متعددی در سطوح مختلف قرار گرفته اند که تمام بینندگان بطور یکنواخت بتوانند استفاده کنند.
علاوه بر مرکز کنترل صوت که گویندگان برای تماشاچیان صحبت میکنند در نقاطی چون جایگاه سلطنتی و زمین بازی نیز میتوان توسط میکروفن های متعدد برنامه های مختلف پخش نمود.

تصاویر

مدارک فنی