معماری انسان دوستانه، مدرسه آنامپا فرانسیسکو پرز اثر گروه معماران آرکیتکچر ‌فُر ‌هیومَنیتی

Francisco Perez Anampa School

ترجمه‌ی لادن مصطفی‌زاده

معماری انسان دوستانه، مدرسه آنامپا فرانسیسکو پرز اثر گروه معماران آرکیتکچر ‌فُر ‌هیومَنیتی(Architecture for Humanity)

مدرسه فرانسیسکو پرز آنامپا (Francisco Perez Anampa) با مساحت 557 متر مربع در سال 2010 توسط گروه معماران آرکیتکچر‌ فُر‌ هیومَنیتی (Architecture For Humanity) ساخته شده است. مدرسه فرانسیسکو پرز آنامپا، اولین پروژه‌ای است که گروه معماران آرکیتکچر فُر هیومَنیتی با ارائه خدمات طراحی و مدیریت ساخت در آن مشارکت داشته است. مدرسه فرانسیسکو پرز آنامپا در شهر تِیت (Tate)، شهر کوچکی در منطقه ایکا (Ica) در 300 کیلومتری جنوب لیما (Lima)، کشور پِرو (Peru) واقع شده است. بافت جغرافیایی در صحرای جنوبی پِرو بسیار کم آب و خشک است ولی شرایط آب و هوایی شدید نیست و می‌توان آسایش بچه‌های مدرسه را با یک ساختمان مناسب برطرف کرد. ساختمان مدرسه که تقریبا صد و شصت دانش‌آموز ابتدایی در آن حضور داشتند، در اثر زلزله 7.9 ریشتری در سال 2007، به شدت آسیب دید. نهاد ارزیابی‌کننده کیفیت ساختمان‌ها پس از زلزله، دیفِنسا سیویل (Defensa Civil) تایید کرد که این ساختمان، دیگر قابل استفاده نیست و مدرسه باید به مدت بیش از سه سال به یک مکان موقت منتقل شود. آن زمان‌ها، بسیار سخت به یاد می‌آیند، زیرا گرد و خاک زیاد و دسترسی محدود به آب و برق وجود داشت و کلاس‌های درس در زمستان، بسیار سرد و در تابستان، بسیار گرم بودند. بنابراین تصمیم گرفته شد که مدرسه بازسازی شود زیرا فعال بودن جامعه و ضرورت بزرگ برای ارائه یک محیط آموزشی موثر، ضروری بود. تسهیلات جدید شامل شش کلاس درس کاملا جدید، یک کتابخانه، یک آزمایشگاه کامپیوتری پیشرفته، دو دفتر اداری، یک اتاق جلسه، ارتقای سرویس‌های بهداشتی، یک حیاط و فضای بازی برای کودکان بود.

معماری برای بشریت (Architecture for Humanity) یک سازمان غیرانتفاعی است که در سال 1999 توسط کیسی کابررا و آلن سیورتاسیس شد. هدف اصلی این سازمان استفاده از معماری به عنوان ابزاری برای بهبود شرایط زندگی در جوامع آسیب‌دیده، محروم و در بحران‌های انسانی است. این سازمان پروژه‌هایی در زمینه طراحی و ساخت مدارس، بیمارستان‌ها، مسکن و فضاهای عمومی در مناطق فقیر، بلایای طبیعی و جنگ‌زده انجام می‌دهد.

اهداف اصلی معماری برای بشریت:

پاسخ به بحران‌ها: طراحی فضاهایی برای اسکان موقت، آموزش و بهداشت در مناطق آسیب‌دیده از بلایای طبیعی یا جنگ‌ها.
طراحی پایدار: استفاده از روش‌ها و مصالح پایدار برای کاهش تاثیرات زیست‌محیطی.
توانمندسازی جوامع محلی: مشارکت مردم محلی در فرآیند طراحی و ساخت پروژه‌ها.
دسترس‌پذیری به خدمات اجتماعی: ایجاد فضاهایی برای خدمات اجتماعی نظیر مدارس و مراکز بهداشتی.

این سازمان در پروژه‌های خود از طراحی‌های انعطاف‌پذیر، مواد بومی و روش‌های کم‌هزینه استفاده می‌کند. هدف آن، پاسخ به نیازهای فوری و بلندمدت جوامع آسیب‌دیده است، به طوری که آن‌ها بتوانند در آینده به خودکفایی دست یابند. پروژه‌های برجسته معماری برای بشریت شامل بازسازی پس از بلایای طبیعی، ساخت مدارس و خانه‌های مسکونی برای افراد بی‌خانمان و طراحی فضاهای عمومی است. این پروژه‌ها در سراسر دنیا و در کشورهایی مانند هائیتی، سومالی و پرو انجام شده است. اگرچه این سازمان با چالش‌هایی مانند محدودیت منابع مالی مواجه است، اما همچنان به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد و نشان می‌دهد که معماری می‌تواند ابزاری قوی برای تغییرات اجتماعی و بهبود شرایط زندگی در جوامع باشد.

مدرسه فرانسیسکو پرز آنامپا در منطقه‌ای دورافتاده و کم‌برخوردار واقع شده است. این منطقه به دلیل ویژگی‌های جغرافیایی خاص خود و همچنین دسترسی محدود به منابع و امکانات، نیازمند یک طراحی معماری خلاقانه و نوآورانه برای ایجاد فضای آموزشی مناسب بود. در این راستا، سازمان معماری برای بشریت که یکی از مهم‌ترین سازمان‌های غیرانتفاعی در عرصه معماری و طراحی به شمار می‌آید، مسئولیت طراحی و ساخت این مدرسه را بر عهده گرفت. هدف اصلی از ایجاد این پروژه، فراهم آوردن یک محیط آموزشی پایدار و مناسب برای کودکان منطقه بود که در آن‌ها فرصت‌های تحصیلی و اجتماعی بهبود یابد. از آنجا که مدرسه‌ای که قبلا در این منطقه وجود داشت، فرسوده و فاقد امکانات مناسب بود، نیاز به یک ساختار جدید و کارآمد احساس می‌شد. در این راستا، پروژه مدرسه فرانسیسکو پرز آنامپا به عنوان یک مدل از طراحی معماری انسان‌محور و با رویکردهای پایدار مطرح شد. طراحی این مدرسه بر اساس اصول طراحی معماری پایدار و بومی انجام شدو یکی از ویژگی‌های برجسته آن استفاده از مواد محلی و روش‌های ساخت سنتی در کنار فناوری‌های نوین است. این طراحی به گونه‌ای بود که با کمترین تاثیر منفی بر محیط زیست، بیشترین بهره‌برداری را از منابع طبیعی موجود در منطقه می‌برد. در طراحی این مدرسه استفاده از مواد ساختمانی بومی منطقه به چند دلیل اهمیت داشت. اولا، استفاده از مواد محلی به کاهش هزینه‌های حمل و نقل و در نتیجه هزینه ساخت کمک می‌کند. ثانیا، مواد بومی با شرایط اقلیمی منطقه همخوانی بیشتری دارند و باعث افزایش دوام و پایداری ساختمان می‌شوند. در این پروژه، از آجرهای خاکی، چوب و دیگر مواد طبیعی به طور گسترده استفاده شد.

منطقه‌ای که مدرسه در آن قرار دارد، دارای اقلیمی گرم و خشک است. بنابراین، طراحی مدرسه به گونه‌ای انجام شد که بتواند از منابع طبیعی موجود، به ویژه نور و تهویه مناسب، بهره‌برداری کند. پنجره‌ها و بازشوهای ساختمان به نحوی طراحی شدند که در طول روز، نور طبیعی به طور بهینه وارد فضاهای داخلی شود و در عین حال، تهویه مناسب برای مقابله با گرمای شدید فراهم گردد. استفاده از سایه‌بان‌ها و فضاهای بیرونی باز نیز از جمله روش‌هایی بود که در طراحی برای مقابله با گرما و حفظ راحتی کاربران مدرسه به کار گرفته شد. یکی از ویژگی‌های مهم طراحی این مدرسه ، انعطاف‌پذیری فضای داخلی بود. این مدرسه به گونه‌ای طراحی شد که می‌تواند به راحتی تغییرات نیازهای آموزشی و اجتماعی را در طول زمان پاسخ دهد. برای مثال، کلاس‌ها و فضاهای مشترک به صورت قابل تنظیم طراحی شدند تا بتوانند در مواقع مختلف به فعالیت‌های متفاوت آموزشی، فرهنگی و اجتماعی اختصاص یابند. این ویژگی، مدرسه را به مکانی پویا و همیشه در حال تغییر تبدیل کرده است. یکی از اهداف مهم در طراحی مدرسه، حفظ ارتباط با محیط زیست اطراف بود. این مدرسه به گونه‌ای طراحی شد که بخشی از هویت فرهنگی و طبیعی منطقه را در خود جای دهد. برای مثال، حیاط مدرسه به نحوی طراحی شده است که به فضایی برای بازی و فعالیت‌های ورزشی تبدیل شده و در عین حال، با مناظر طبیعی و کوه‌های اطراف ارتباط برقرار می‌کند. این ارتباط بصری و فیزیکی با طبیعت، به ایجاد فضایی آرامش‌بخش و الهام‌بخش برای دانش‌آموزان و معلمان کمک می‌کند. فرآیند ساخت مدرسه با همکاری و مشارکت جامعه محلی انجام شد. این امر نه تنها به کاهش هزینه‌ها کمک کرد، بلکه باعث ایجاد احساس مالکیت و مسئولیت در بین ساکنان منطقه نیز شد. بسیاری از اعضای جامعه محلی در مراحل مختلف ساخت مدرسه شرکت کردند، از جمله در فرآیند آماده‌سازی مواد ساختمانی، حمل و نقل مصالح و کمک‌های عملی در زمینه‌های مختلف. این مشارکت فعال، به رشد و تقویت همبستگی اجتماعی در منطقه کمک کرد و باعث شد که مردم محلی احساس کنند که بخشی از این پروژه بزرگ هستند.

ساخت مدرسه در شرایط خاص منطقه و با توجه به محدودیت‌های منابع و تجهیزات، چالش‌های زیادی را به همراه داشت. با این حال، با استفاده از روش‌های ساخت ساده و به‌کارگیری تکنیک‌های سنتی و بومی، این چالش‌ها به خوبی پشت سر گذاشته شد. استفاده از مصالح محلی، کاهش هزینه‌های حمل و نقل و ایجاد اشتغال برای مردم محلی از جمله نتایج مثبت این رویکرد بودند. این مدرسه تاثیرات زیادی بر جامعه محلی داشت. این پروژه نه تنها به ارتقا کیفیت آموزش در منطقه کمک کرد، بلکه به بهبود وضعیت اجتماعی و فرهنگی آن نیز منجر شد. از آنجا که در این منطقه دسترسی به امکانات آموزشی محدود بود، ایجاد این مدرسه به دانش‌آموزان این امکان را داد که از فرصت‌های آموزشی بهتری برخوردار شوند. این مدرسه به یکی از مراکز اجتماعی و فرهنگی منطقه تبدیل شد و نقش مهمی در رشد و توسعه جامعه ایفا کرد. مدرسه جدید امکانات و فضاهای آموزشی بهتری برای دانش‌آموزان فراهم کرده است. کلاس‌ها و فضاهای آموزشی این مدرسه مجهز به تکنولوژی‌های نوین و مواد آموزشی متناسب با نیازهای دانش‌آموزان هستند. علاوه بر این، طراحی فضاهای آموزشی به گونه‌ای است که می‌تواند به بهترین نحو از روش‌های تدریس نوین و مشارکتی پشتیبانی کند. این امر باعث بهبود کیفیت یادگیری در این منطقه شده و فرصت‌های آموزشی را برای کودکان فراهم کرده است. مشارکت جامعه در ساخت مدرسه تنها به فرآیند ساخت محدود نشد، بلکه این پروژه باعث شد که مردم محلی به طور فعال در فرآیندهای آموزشی و اجتماعی مدرسه نیز دخالت کنند که این امر به تقویت احساس مسئولیت اجتماعی و همبستگی در جامعه منجر شد. افراد محلی با احساس مالکیت نسبت به مدرسه، تلاش کردند تا آن را به بهترین شکل ممکن نگهداری و مدیریت کنند. این مدرسه نه تنها به عنوان یک مرکز آموزشی بلکه به عنوان یک نماد از فرهنگ و تاریخ محلی مورد احترام قرار گرفت. طراحی معماری آن به گونه‌ای است که عناصر سنتی و فرهنگی منطقه را در خود جای داده است.

مدرسه فرانسیسکو پرز آنامپا، یک پروژه موفق در زمینه طراحی و ساخت فضاهای آموزشی است که به خوبی نشان می‌دهد چگونه معماری می‌تواند نقش مهمی در بهبود شرایط اجتماعی و انسانی ایفا کند. این پروژه با بهره‌گیری از طراحی پایدار، استفاده از مصالح محلی، و مشارکت فعال جامعه، توانست نیازهای آموزشی و اجتماعی منطقه را به شیوه‌ای کارآمد و انسان‌محور پاسخ دهد. همچنین، این پروژه به عنوان یک الگوی موفق از معماری اجتماعی و انسانی می‌تواند در دیگر نقاط جهان نیز مورد توجه قرار گیرد و الهام‌بخش پروژه‌های مشابه باشد.

The Francisco Perez Anampa School/Architecture for Humanity

The Francisco Perez Anampa School is part of the: Happy Hearts Fund – ING school reconstruction program. The school is the first project in which Architecture for Humanity took part in by providing design services and construction administration.

The school

The Francisco Perez Anampa school is located in the community of Tate, a small town in the Ica Region 300 kms south of Lima, Peru. The geographical context is very arid and dry within the southern Peruvian desert, the weather conditions are not extreme, still the comfort of the school children can be addressed with a proper building. The school building attended by approximately 160 primary school students was heavily damaged by the 7.9 earthquake in 2007 that affected the Ica region in Peru. The entity assessing the quality of the buildings after the earthquake, Defensa Civil, confirmed that the building cannot be used any more, as a safety precaution. The school had to be moved to a temporary location for more than 3 years, in to improvised temporary school structures. Those times are remembered as very harsh as there was a lot of dust, limited water accessibility, no electricity, and the classrooms proved to be very cold in winter and extremely hot in summer.

The Project

Happy Hearts & ING decided to rebuild the school as the pro-activeness of the community and the big necessity to provide an effective educational environment was essential. The new facility will include six brand new classrooms, one library, a state-of-the-art computer lab, two administrative offices, a meeting room, upgrade of the toilets, a courtyard, and playing area for the children.

The Francisco Pérez Anampa School is a significant project by Architecture for Humanity, located in a remote part of the Peruvian Amazon in the Angaraes district of the Huancavelica region. The school was built to address the challenges of inadequate educational infrastructure in rural, underserved areas, particularly for the indigenous Asháninka community. This school is not just a building but a model of sustainable design, community engagement, and educational empowerment. The Asháninka people, who inhabit the central jungle of Peru, have faced various socio-economic challenges, including limited access to quality education. Prior to the construction of the Francisco Pérez Anampa School, many children had to travel long distances to reach the nearest school, often in difficult and unsafe conditions. Moreover, the existing schools lacked proper infrastructure, were overcrowded, and could not support modern teaching methods or technologies. In response to these issues, Architecture for Humanity, in collaboration with the Francisco Pérez Anampa Foundation, a local organization dedicated to improving the welfare of the Asháninka people, designed a school that would serve as both a learning space and a model for sustainable community development.

The primary goal was to create a safe and conducive environment for learning in a community that previously had limited educational resources. Given the location in the Amazon rainforest, the school was designed to be energy-efficient, using local, sustainable materials and eco-friendly building techniques. The design process emphasized active participation from the local community. This approach helped to ensure that the school met the specific needs of the people it served and fostered a sense of ownership. Beyond being an educational facility, the school was envisioned as a community center where people could gather for social, cultural, and other activities. The design of the Francisco Pérez Anampa School was informed by both the local culture and the natural environment. The building needed to withstand the challenges of the Amazon climate, including high humidity and heavy rainfall. Additionally, the project team was keen to integrate traditional Asháninka architectural techniques with modern, sustainable design practices. The school was constructed primarily from locally sourced materials like bamboo, wood, and thatch, which are well-suited to the climate and available in the region.

The school was equipped with a rainwater harvesting system to provide water for the facility, reducing its dependency on external water sources. Solar panels were installed to provide the school with renewable energy, helping to power lights, computers, and other devices. The building was designed to maximize airflow, minimizing the need for air conditioning and ensuring a comfortable environment in the hot, humid climate. Given the risk of flooding in the region, the school was elevated on stilts to protect it from seasonal rains and floods. The construction of the school was a collaborative effort between local builders, artisans, and professional architects. This partnership not only kept the costs down but also provided local workers with valuable skills in sustainable construction techniques. Workshops were conducted to train the community in eco-friendly building methods, creating a legacy of knowledge that would benefit future projects. The Francisco Pérez Anampa School has had a profound impact on the local Asháninka community:

The school has made it possible for more children to attend school regularly, with a safe, nearby facility. It has increased school attendance and provided the community with a better chance at educational advancement. The school created jobs for local workers during the construction phase and continues to provide employment for teachers and staff. Additionally, the local economy benefited from the demand for building materials and other supplies. The focus on sustainable design has raised awareness about environmental issues in the community. The use of renewable energy, rainwater harvesting, and eco-friendly materials has set an example for other local infrastructure projects. The school serves as a gathering place for the community, fostering social interaction and providing a space for cultural events and community activities. The Francisco Pérez Anampa School is a prime example of how architecture can address pressing social, educational, and environmental issues. By incorporating sustainable design, involving the local community, and focusing on educational needs, the project has created a lasting legacy for the Asháninka people. It stands as a model for future humanitarian architecture projects, demonstrating the power of design to improve lives and transform communities. Architecture for Humanity’s work in this remote part of Peru illustrates the critical role that architecture can play in shaping a better future for underserved communities around the world.