طراحی مجتمعهای اداری نوین

امروزه با وجود تخصصی تر شدن رشتههای علمی در مواردی بعدی شایسته را باید به عنوان مشاوران تخصصی در نظر همچون محیط زیست و شرایط اقلیمی مسائل روان شناسی نمیتوان مرزبندی قطعی و مشخصی در مورد حوزههای گرفت هر معمار جامع نگر باید نظریات ایشان را مطالعه و کارمندان و مراجعان مسائل تكنولوژيك و جز اینها و اثرات مختلف علم و تعلق يك مسئله به يك حيطهى علمى خاص بررسی نموده و در نهایت آنها را با هم درآمیزد آن بر طراحی فضاهای اداری بررسی خواهند شد. قائل شد به عنوان مثال معماری با محیط زیست و شرایط اقلیمی روان شناسی مدیریت جامعه شناسی، اقتصاد و… معماران تک بعدی اشخاصی هستند که در راه خلق يك اثر شرایط اقلیمی و زیست محیطی ارتباط متقابل داشته و بر هم تأثیرگذارند. معماری، جامع گرا فقط به يك جنبهی خاص اکتفا کرده و در این راه هر چیزی ایجاد مجموعههایی با نادیده گرفتن مسائل زیست محیطی و است و يك اثر موفق زمانی خلق میشود که در روند طراحی را فدای تامین آن جنبه میکنند مانند معماران نماساز که شرایط اقلیمی محیط منجر به شکل گیری آثاری به صورت ،آن گروه طراحی با دیدی جامع و کلینگر و با همکاری تیمهای فقط به جلوه ی بیرونی نما توجه داشته و از دیگر مسائل فنی توده های جدا از محیط و حتی آسیب رسان به آن شده است، متشکل از متخصصان علوم مرتبط با موضوع با در نظر گرفتن و فضایی ساختمان غافل میمانند استدلال برخی سازندگان در برخی شرایط مبنی بر ترجیح جنبههای متفاوت امر و بررسی از زوایای مختلف به دور از هرگونه تفکرات و اندیشههای تک بعدی اقدام نماید.
تأمین شرایط آسایش استفاده کنندگان بر مسائل اقلیمی، شاید در این مقاله سعی بر این است که ارتباط، تأثیرگذاری و پوششی باشد جهت پنهان کردن تفکرات ناصحیح غیراصولی تأثیر پذیری متقابل معماری با دیگر حیطه های علمی در غیرعلمی، مادی گرایانه و منفعت طلبانه ی خویش معماری به طور قطع و یقین نظامی فراگیر و چندساحتی راه خلق يك اثر مورد بررسی قرار گیرد. به عنوان نمونه (چندبعدی) است. به گفته ی آلوار آلتو معماری پدیده ای يك مجتمع اداری مد نظر قرار گرفته و در راستای طراحی معماری همساز با اقلیم با تطابق با شرایط اقلیمی محیط است مرکب که عملا تمام زمینههای فعالیت بشری را تحت آن فارغ از در نظر گرفتن استانداردها و مسائل مبتنی بر شرایط مطلوب آسایش انسانی از نظر درجه حرارت، میزان پوشش قرار میدهد از دیدگاه جامع نگری، معماران تك- سیستمهای عملکردی ،خاص اثرات متقابل مسائل مختلفی رطوبت و مانند اینها را در فضاهای داخلی با حداقل کاربرد

وسایل سرمایش، گرمایش و تنها با تمهیدات و تفكرات علمی معمارانه فراهم می کند، این نوع معماری از نظر اقتصادی نیز با كاهش قابل ملاحظهی میزان مصرف انرژی مؤثر است.
ایجاد فضاهای سبز
پیامدهای توسعهی شهری نامناسب و پیچیدگیمعضلات زیستمحیطی آنها، موجودیت فضای سبز و گسترش آن را برای همیشه اجتنابناپذیر كرده است. شهرها به عنوان
كانونهای تمركز فعالیت و زندگی انسانها برای اینكه بتوانند پایداری خود را تضمین كنند چارهای جز پذیرش ساختاری و كاركردی متأثر از سیستمهای طبیعی را ندارند. فضاهای سبز، شهرها را به عنوان محیط زیست و محیط عملكردی انسانها معنادار ساخته و با مقابله با اثرات سوء گسترش صنعت و كاربری نادرست تكنولوژی از طریق تعادلبخشی در سیستمهای اكولوژیك و ارتقاء سطح زیبایی بصری، باعث افزایش كیفیت زیستی شهرها میشوند. درمكانهای مختلف یك شهر، ایجاد فضاهای سبز تحت عنوان ساخت و احداث پاركها و فضاهای تفریحی شهری تبلور مییابد، اما باید توجه کرد این تنها راه موجود نیست و میتوان فضاهای طبیعی تفریحی را در محیطهای كاری افراد ساكن در شهر بهراحتی ایجاد نمود و با جانمایی مجموعهها و فضاهای اداری در دل آنها و ایجاد ارتباط منطقی و هماهنگ مابین آنها مجموعههایی پدید آورد که كارمندان و مراجعان در طول ساعات اداری و حین كار از آرامش و نشاط ناشی از شرایط خاص محیط برخوردار شده و در عین حال در طول روز و علاوه برآن پس از ساعات كار اداری، مجموعه به عنوان یك فضای شهری در خدمت مردم قرار گرفته و به مكانی برای عرضهی فعالیتهای تفریحی فرهنگی آموزشی اجتماعی و مانند اینها تبدیل شود و بتوان از آن به عنوان مكانی برای گردهمایی افراد جامعه و یا محلی برای آموزش عمومی استفاده کرد. مجموع هی شهر اینترنتی دُبی، مقر نمایندگی شرکتهای بزرگ فعال در زمینهی رایانه و ارتباطات و تكنولوژیهای مرتبط، در چنین بستری ایجاد شده است.
روانشناسی
انسان گرامیترین گوهر آفرینش و ناشناختهترین آن است. رفتار آدمی تابع اندیشهها، احساسات، انگیزهها، خواستهای درونی و عوامل فطری و پرورشی او است كه در موقعیتهای مختلف به صورتهای گوناگون ظاهر میشود. برای آشنایی با ابعاد مختلف وجود آدمی، آشنایی با روانشناسی و علوم رفتاری ضروری است. روا نشناسی علم تازهای است كه از اوایل قرن گذشته بهتدریج رو به پیشرفت گذاشته و اگر چه قبل از آن فلاسفه و حكماء مسائل روانی را به طرق گوناگون مطرح كردهاند، ولی جنبههای علمی و تجربی آن كاملاً تازگی دارد. پرداختن به روا نشناسی در حیطهی كار مدیریت، ظهور نهضت روابط انسانی، توجه به انگیزش و مسائل انگیزشی در سازمان و مانند اینها موضوعاتی است كه از سالهای دههی 1970 میلادی به بعد مطرح شده و امروزه كمتر مقالهای در زمینهی مدیریت میتوان یافت كه به یكی از ابعاد علوم رفتاری و روانشناسی در آن توجه نشده باشد. با توجه به طراحی و ساخت سازمانها و مجتمعهای ادارای توسط معماران، ضرورت آشنایی این افراد با مسائل روانی كاركنان و كارمندان پررنگتر میشود، زیرا فضای خلق شده توسط معماران بایستی مورد استفادهی كارمندان یك سازمان قرار گرفته و ماهیت فضا اثرات روانی خاصی را بر آنها ایجاد کند. در صورتی كه یك فضا و مجموعه از لحاظ اصول معماری، هنری و روا نشناسی به صورت منطقی و درست طراحی شود، علاوه بر ایجاد نشاط، شادابی و انگیزهی كافی در كاركنان میتواند با رعایت نكات خاص و سادهای در چیدمان فضاها و مبلمان داخلی، استرسهای ناشی از محیطهای كاری را نیز به حداقل برساند.

مهمترین منبع هر سازمان، نیروی انسانی شاغل در آن است و این نیروی انسانی در صورتی كه دارای انگیزه، رضایت و وجدان كاری باشد با بهكارگیری توان و تخصص خود موجب پیشرفت سازمان را میشود، و چون سازمان جزئی از مجموعهی كل یك كشور است با موفقیت سازمان، شاهد رشد، تعالی و موفقیت مجموعهی یك جامعه نیز خواهیم بود. بنابراین علاوه بر بررسی و رعایت استانداردها و نكات فنی لازم جهت طراحی و شناخت نیازها و اهداف یك مجموعهی اداری و تلاش درجهت تأمین آنها، مسائل روانی استفادهكنندگان، موارد مؤثر در ایجاد فضاهای آرامش بخش اداری، جنبههای میان افراد طراحی فضاهای كاری و غیره نیز در روند طراحی باید مورد توجه قرار گیرند تا حاصل كار، مجموعهای كارآ، در جهت تأمین اهداف و نیازهای فضایی و عملكردی و روانی استفادهكنندگان باشد.
فشارهای عصبی و روانی در سازمان (استرس)
« فشارهای روانی و عصبی كه به اصطلاح استرس نامیده میشود، در زندگی روزانهی » ما به طور فراوان مشاهده میشود، در دنیای صنعتی و فراصنعتی گرفتاریهای فراوانی به بار آورده است. نگرانی افراد نسبت به كار، خانواده، نگرانیهای مادران كارمند نسبت به وضع كودكان خود و احساس گناه از نرسیدن به فرزندان، مشكلات اجتماعی، وضع اقتصادی و نیازهای گوناگون، انتظارات و توقعات سازمان از كارمند، مشكلات مدیریت و توقعات كاركنان و … همگی سبب میشود كه فرد از بامداد تا شامگاه همواره دچار هیجانها، تنشها، نگرانیها، بیمها و امیدهای گوناگونی باشد كه گاه با ظرفیت بدنی، عصبی و روانی او متناسب است و گاه با آن سازگار نیست، مجموعهی چنین حالتها و فشارهای ناشی نامیده میشود. فشار روانی در ( استرس ) از آن در اصطلاح فرد باعث میشود كه بدن وظایفی را كه به طور عادی و به سادگی می تواند انجام دهد با دشواری بیشتر انجام دهد. در بدن فرد تغییراتی در هورمونها و مواد شیمیایی انجام گرفته كه در صورت تكرار در درازمدت میتواند پیشدرآمد بیماری باشد. طرحریزی و ایجاد فضاهایی با قابلیتهای استفاده از نور و تهویهی طبیعی، كاربرد مصالح، رنگها و مبلمان ایجادکننده حس شادابی و طراوت در محیطهای كار، پیشبینی فضاهایی جهت استراحت و نوشیدن چای و تمدد اعصاب، ایجاد فضاهایی برای ملاقاتهای تصادفی در حین كار روزانه و اموری از این قبیل از جمله مواردی هستند كه طراحان فضاهای اداری در این زمینه باید به آنها توجه داشته باشند.
تكنولوژی
امروزه طراحان محیطهای كار با توجه به شرایط جدید جامعهی امروزی در مقایسه با گذشته از لحاظ پیشرفتهای تكنولوژیك و تغییرات سلسلهمراتب مدیریتی در سازمانها و نیازهای امروزی كارمندان، دست به نوآوریهایی در زمینهی طراحی دفاتر كار زدهاند. عامل بنیادی و سب بساز این تغییر و تحول، انسان و روحیات او بوده است، اوضاع، شرایط و ویژگیهای زندگی امروزی انسانها در مقایسه با گذشته تفاوتهای زیادی کرده و شرایطِ متفاوت، نیازها و خواستههای متفاوتی را نیز به دنبال داشته است. ظهور رایانه و افزایش كاربریِ آن در تمامی شئون زندگ انسان، در طراحی فضاهای كاری و اداری جدید نیز تأثیرگذار بوده است. امروزه در هم هی دفاتر، بایگانی، محاسبات، آمارگیری، نامهنگاری، اطلاعرسانی و کارهایی از این دست برخلاف گذشته توسط رایانه انجام می گیرد، بنابراین دیگر نیازی به پیشبینی فضاهای وسیع و قفسههای حجیم برای

بایگانی اسناد و مدارك و محلهایی برای كارهای دستی بسیار وسیع نیست؛ درعوض، خلق فضا و مبلمان مناسب و قابل انعطاف برای بهترین كارآیی به هنگام كار با رایانه و سیستپمهای جدید عملكردی ادارات مد نظر طراحان قرار گرفته است، به این ترتیب دفاتر اداری امروز با به وجود آمدن یكسری زیرساختها و امكانات مثل شبكههای رایانهای، تغییر سیستمهای عملكردی، نیازها و داشتن شرایط متفاوت نسبت به گذشته و روند انجام برخی فعالیتها در آنها دگرگون و یا بهینه شدهاند. امروزه از طریق شبكههای رایانهای حجم وسیعی از اطلاعات ظرف كمتر از یك ثانیه بین قسمتهای مختلف یك اداره جاب هجا میشود.
ارگونومی
ارگونومی علمیست كه با تعامل فیزیكی و رفتاری انسان « و محیط كار، ابزار و شرایط كلی حاكم بر كار سروكار دارد و از طریق تطابق كار با انسان و توانمندیهای او به دنبال دستیابی به حداكثر سطح ایمنی، بازدهی و راحتی در محیط اگر یك شیء یا فضایی به منظور استفادهی انسان ». كاراست طراحی یا درنظرگرفته شده باشد، باید شكل ابعاد آن از شكل و ابعاد بدن انسان، ویژگیهای حواس انسانی و اطلاعات قابل تأیید تجربیات انسانی تبعیت كند. ارگونومی دانش جوانی است كه با كوشش برای ایجاد تناسب میان ابعاد و آرایش ساختمان، ابزار و تجهیزات و ماشینها و محیط كار با ویژگیها و ابعاد انسانها، به افزایش بهرهوری تولید و حفظ تندرستی جسمانی و روانی كاركنان کمکم یکند.
نتیجهگیری
یك ساختمان بدون ظاهرسازی دروغین، حجیم نبودن و با تواضع، آرامی و هماهنگی با محیط، در مردم احساس نوعی صمیمیت و همراهی میكند، مردم باید حس كنند كه یك تشكیلات اداری متعلق به آنان و برای خدمت به آنهاست. یك بنای متظاهرانه و ناهماهنگ با محیط نتیجهای جز احساس جدایی و عدم مشارکت مردم را در پی نخواهد داشت. بنا به تصور بسیاری از مردم، چه خواص و چه عوام، آثار خلاقهی معماری دارای تركیبهای غیرمعمول، بینظیر، شگفتانگیز و عجیب و غریب هستند. كارهایی كه هی چیك از این ویژگیها را دارا نباشند و شاید بهآرامی در هماهنگی با محیط خود هدفی را كه از آنها انتظار میرود انجام میدهند، ممكن است از سوی خیلیها به عنوان دستاوردهایی ارزنده مورد توجه قرار نگیرند. معمار به عنوان خالق فضا، دراین آفرینش باید به نیازها، شرایط، اهداف و خواستههای مصرفكنندگان توجه كافی داشته و تمامی آنها را در طراحی خود لحاظ كند. بهكارگیری تمامی استانداردها و نكات فنی در رابطه با هر نوع كاربری خاص فضایی امری ضروری است، اما حاصل كار طراحی زمانی موفق و كارآمد خوانده میشود كه علاوه بر تمامی موارد مذکور شرایط روحی، روانی، و فیزیكی استفادهكنندگان را نیز مد نظر قرار دهد، و کلیت مجموعه بتواند نیازهای عملكردی، فضایی، روانی استفادهكنندگان را به بهترین صورت برآورده کند.
