خانه‌ی تناولی
بازنگری تنها ویلای شخصی طراحی‌شده در ایران توسط کامران دیبا
تهران، 1347
خانه‌ی تناولی
بازنگری تنها ویلای شخصی طراحی‌شده در ایران توسط کامران دیبا
تهران، 1347
این خانه در سال 1347، یعنی در سال‌های ابتدایی ورود کامران دیبا به تهران طراحی و با نظارت وی ساخته شده است. کامران دیبا علاقه‌ای به ساختن ویلای شخصی نداشت و هدفش به قول خودش «معماری مردمی» بود؛ یعنی نوعی معماری که جنبه‌ی مصرف عمومی و شهری دارد و از محدوده‌ی تملک خصوصی به دور است. دوستی نزدیک با تناولی بود که دیبا را بر آن داشت این تعهد خود را شکسته و خانه‌ی شخصی جالب‌توجهی را طراحی کند. هنگامی که از او پرسیدند پس از گذشت سال‌ها در مورد این طراحی چه نظری دارد، پاسخ داد چون این تنها ویلایی است که او زمان کارش در ایران طراحی کرده است، از انجام آن بسیار خوشحال است؛ این یک کار کلیدی بود که بعدها برای طراحی دفتر مخصوص یا پژوهشگاه دانش‌های بنیادی IPM نیز راهگشا شد. بنای این پژوهشگاه در شمال فرهنگسرای نیاوران واقع شده است. دیبا اضافه می‌کند: «پرویز جز یک دوست دیرین من، یک هنرمند صاحب‌نظر نیز بود و در نگهداری و چیدمان آثار خود و مجموعه هنری‌اش در این منزل، همانند یک موزه‌دار، با سلیقه‌ی خاص و به بهترین وجه این خانه را به نمایش می‌گذاشت.»
در این طرح که همزمان با طرح و ساخت پارک شفق (1349-١٣46) است، حال و احوال و جزییات مشترکی به چشم می‌خورد، از جمله استفاده از بندکشی سفید، مصرف آجر سفید و زیرپنجره‌های شیب‌دار و غیره.
طرح این منزل در اطرافِ محورِ پلکان مرکزی تنظیم شده است. یکی از دغدغه‌های دیبا از زبان خودش، «مسئله‌ی پله و جدایی سطوح طبقات» است. برای حل این مشکل، هر پاگرد، طبقه‌ای را تشکیل می‌دهد؛ یعنی طبقات از هر نیم‌پلکان شروع می‌شوند. در نتیجه حضورِ پله در طرح کمرنگ می‌شود. دیبا در این باره می‌گوید: «در آن زمان من در پی معماری باز و ایجاد ارتباط بین طبقات منزل بودم که نتیجه‌اش می‌تواند رابطه‌ی حسی نزدیک میان ساکنان در طبقات مختلف باشد. منظورم باز کردن طبقات به یکدیگر و اجتناب از ایجاد دالانِ پلکان بین دو طبقه‌ی مجزا بود. هدف بعدی، باز کردن فضای داخلی و ایجاد رابطه‌ی حجمی میان طبقات بود.» این ایده و کانسپتِ معماری، به صورت بزرگ‌تر و روشن‌تری در ساختمان شمال فرهنگسرای نیاوران (۱۳۵۶) مطرح شد.
در این طرح توجه و هدف معمار، ایجاد فضاهای جالب داخلی بوده است؛ یعنی طرح درونگرا است و نمای آن صرفاً انعکاس خارجیِ این فضاهای درونی است.
مدارک فنی
مطالب مرتبط
