جمع‌سپاری پروژه‌های معماری: راه‌حل مشترک صنعت آی تی و ساختمان جهت اشتغال جوانان فاطمه صادقی، مجموعه‌ی رستارک

در هر جامعه‌ اولین دغدغه‌ای که جوانان با آن مواجه می‌شوند، اشتغال است. اشتغال معضلی‌ است که جوانان از ابتدای ورود به جامعه با آن رو‌به‌رو هستند و از لحظه‌ی ورود به دانشگاه به فکر به دست آوردن شغلی پاره‌ وقت برای رسیدن به نیاز‌هایشان و کسب تجربه‌‌ می‌باشند. ایشان امیدوارند به این ترتیب پس از فارغ‌التحصیلی برای ورود به بازار کار، تجربه و آمادگی کافی را کسب نموده باشند و روند ساده‌تری را در پیش داشته باشند. با این حال درصد کمی از جوانان شانس این را داشته‌اند که در حیطه‌ی تحصیلی خود به اشتغال درآیند. درصد معماران و طراحانی که پس از فارغ‌التحصیلی به صورت تخصصی بر روی طراحی تمرکز ‌‌می‌نمایند عددی بسیار ناچیز است و اکثریت به علت عدم وجود نظام شایسته‌‌سالاری در زمینه‌ی معماری به اجبار و برای امرار معاش به مشاغلی روی‌‌ می‌آورند که کوچک‌ترین ارتباطی با رشته‌ی تحصیلی‌ای که برای آن، زمان و هزینه صرف کرده‌اند ندارد و اگر هم جذب بازار کار مربوط به رشته‌ی خود شوند نه به عنوان طراح بلکه صرفاً به واسطه‌ی تخصص در نرم‌افزار‌های مدل‌سازی و پرزانته‌ی معماری از جمله تری‌دی مکس، وی‌ری، راینو، رویت و … به ‌عنوان اپراتور در دفاتر و شرکت‌های معماری مشغول به کار خواهند شد. نتیجه‌ی این مشکلات روی‌گردان شدن جوانان با انگیزه و خلاق از این صنعت‌‌ می‌باشد. همچنین درصد چشم‌گیری از بانوان کشور پس از فارغ‌التحصیلی به علل متعدد از جمله ازدواج، فرزندآوری و یا مشکلات فرهنگی – اجتماعی موجود در برخی نقاط کشور، امکان حضور یکسان با آقایان در عرصه‌های اجتماعی را به‌ دست نمی‌آورند.
دفاتر معماری اخیراً از این آشفته بازار موجود در جامعه‌ی معماری به نفع خود استفاده کرده و شروع به جذب کار‌آموز رایگان با تسلط به حداکثر نرم‌افزار‌های مربوط به معماری‌‌ می‌نمایند و وعده‌های پوچ مبنی بر جذب نیرو پس از چهار الی شش ماه را به کارآموزان جوان‌‌ می‌دهند اما پس از مدت معین شده با وجود توانایی‌های کارآموز در زمینه‌ی پروژه‌های محول شده به وی، کارفرما کارآموز را جذب نکرده و به بهانه‌ی عدم توانایی کافی و یا عدم رضایت از عملکرد وی با او قطع همکاری نموده و آگهی جذب نیروی رایگان مسلط به نرم‌افزار‌های معماری را در روزنامه و وب‌سایت‌های کاریابی تمدید ‌‌می‌نماید.
در اوضاع کنونی کشور حتی اگر جوانان بتوانند با اندک سرمایه‌ی خود دفتر معماری‌ای راه‌اندازی نمایند ممکن است قادر به دستیابی به پروژه‌های مناسب نگردند و یا کارفرما علیرغم دریافت طرح از پرداخت دستمزد آن امتناع ورزد. از سویی دیگر امروزه در ایران تعدادی از معماران و طراحان به برند‌های طراحی تبدیل شده‌اند به صورتی که کارفرمایان ترجیح‌‌ می‌دهند خلاقیت و پشتکار را قربانی نام کنند، هرچند ممکن است معماران شناخته نشده خلاقیت و عملکرد بهتری نسبت به برخی طراحان شناخته شده در کشور داشته باشند.
حال ما در دنیای امروزی با رشد روز افزون اینترنت و شبکه‌های اجتماعی چه راه‌حلی ‌‌می‌توانیم برای مشکلات ذکر شده ارائه دهیم؟
سیستم جمع‌سپاری یا crowdsourcing راه‌ حلی نوین برای چنین مشکلاتی در جامعه‌ی امروزی است. در روش سنتی یک یا چند کارمند تمامی نیاز‌های یک شرکت را برطرف ‌‌می‌نمودند، اما از طریق این سیستم فرایند‌ها و فعالیت‌های داخلی یک کسب و کار به گروهی از افراد ناشناخته سپرده ‌‌می‌شود. یک شرکت برای پیشبرد فعالیت‌ها و استفاده‌ی بیشتر از خلاقیت، کار خود را به گروه‌های بزرگ و تعریف نشده‌ای از افراد ارجاع‌‌ می‌دهد؛ وظیفه‌ای که به صورت مرسوم توسط یک شخص انجام ‌‌می‌شد و در این تفکر به‌عنوان شغل دوم به فرد و یا افرادی خارج از سازمان مرکزی سپرده‌‌‌ می‌شود. سیستم جمع‌سپاری در زمینه‌ی معماری نیز ‌‌می‌تواند مثمر و پویا باشد به صورتی که طراحان نوپا و جوانانی که ارتباط‌های لازم را برای به دست آوردن پروژه‌های خود ندارند از طریق بستر اینترنت به پروژه‌های کارفرمایان دسترسی ‌‌می‌یابند و‌‌ می‌توانند در زمینه‌ای که تحصیل نموده‌اند به راحتی و بدون مشکل، به صورت آزادانه و پاره وقت، بدون محدودیت زمان فعالیت نمایند. در نهایت‌ نیز پروژه‌های اخذ شده توسط این سیستم برای طراحان رزومه‌ای خواهد شد تا بتوانند در سالیان آتی به صورت قوی‌تر در حرفه‌ی مورد نظر خود ظاهر شوند. همچنین این سیستم مناسب کسانی است که در حال حاضر شاغل هستند اما از درآمد خود رضایت کافی ندارند، این افراد‌‌ می‌توانند از این سیستم به‌ عنوان منبع درآمد دوم خود استفاده نمایند. این سیستم به افزایش قدرت نظام شایسته سالاری کمک شایانی می‌نماید.
در این راستا چندین دستاورد دیگر به وقوع ‌‌می‌پیوندد:
• اشتغال‌زایی برای بیش از سی هزار نفر از معماران
• برقراری عدالت در توزیع کار عادلانه
• افزایش رضایت‌مندی کارفرمایان
• کاهش هزینه‌های کارفرمایان
• هدفمند شدن خرید مصالح و مبلمان
هدف معنوی این پلتفرم (www.ArcLance.com) راه‌اندازی ارتباطی سالم ‌‌میان کارفرما و طراح است. در جامعه‌ی امروزی ارتباط سالم و هدفمند ‌‌میان طراح و کارفرما امری نادر است که در این‌‌ میان گاهی کارفرمایان و گاهی طراحان متضرر می‌شوند. این امر باعث ایجاد فضای بی‌اعتمادی بین دو قشر‌‌ و افزایش مانور سوءاستفاده‌گران شده است. با راه‌اندازی پلتفرم مذکور سعی ‌‌می‌شود تا این مشکلات از ‌‌میان راه کارفرما و طراح برداشته شود.
مسابقات از جمله روش‌های معرفی اندیشه‌های نو در معماری است. با توجه به پلتفرم جمع‌سپاری، معماران مستعد ولی کم سابقه این امکان را خواهند داشت تا با شرکت در مسابقات برگزار شده در پلتفرم توانایی‌های خود را جهت بالا بردن نیازهای کارفرما افزایش دهند. از این طریق اعتماد به ‌نفس جوانان جهت ورود به جامعه‌ی کار حرفه‌ای نیز افزایش می‌یابد. بسیاری از معماران و طراحان علاقه‌مند به طراحی انواع پروژه‌ها همچون مسکونی، اداری، تجاری و فرهنگی در سراسر ایران ‌‌می‌باشند اما به دلیل نداشتن ارتباطات لازم و شرایط بسته‌ی شهری که در آن ساکن هستند اگر هم مشغول به کار باشند، نهایتاً قادر خواهند بود پروژه‌های محدود پیرامون خود را جذب کنند. ایشان معمولاً در فضای محدود شهر خود باقی خواهند ماند اما با کمک این سیستم ‌‌می‌توانند در هر شهری با هر شرایطی بدون محدودیت، انواع پروژه‌ها را طراحی کنند. در این سیستم کارفرمایان نقش چرخ قطار را ایفا ‌‌می‌کنند. مطابق بررسی‌های انجام شده نیازهای کارفرما به سه دسته تقسیم ‌‌می‌شوند:
1. نیاز به صرفه‌جویی در زمان و هزینه
از نقطه‌نظر کارفرما، امروزه شاید به دلیل محدودیت ارتباطات با شرکت‌های طراحی و یا قیمت‌های بالای طراحان، کارفرمایان نمی‌توانند طرح مورد نظرشان را با قیمت مناسب و در زمان مناسب داشته باشند که این خود عاملی شده است تا بخشی از کارفرمایان برای پروژه‌های خود طراح انتخاب نکنند و یا از افراد فاقد صلاحیت بهره‌ گیرند که بخشی از آشفتگی در طراحی‌های ساختمان‌های شهری به این عامل باز‌‌ می‌گردد. در این بستر کارفرمایان ‌‌می‌توانند بدون محدودیت طرح‌هایی را از سراسر ایران دریافت نمایند و دیگر نیاز نیست به طرح طراحان بومی اکتفا کنند و همچنین به جای دریافت یک طرح از معماران و صرف زمان زیاد برای این پروسه‌‌ می‌توانند در مدت زمانی مشخص تعداد زیادی طرح را از طراحان سراسر ایران دریافت نمایند.
2. نیاز به تنوع طرح جهت تصمیم‌گیری و همچنین بهره‌گیری از نظر متخصصین برای انتخاب بهتر
نکته‌ی دیگر این است که کارفرما ‌‌می‌تواند پروژه‌ی نهایی را با نظر مستقیم خود و یا از طریق همفکری با شرکاء و یا خانواده‌ی خود انتخاب نماید. همچنین سیستم این امکان را برای کارفرما فراهم آورده است تا بتواند برای انتخاب پروژه‌ی خود از رأی و نظر بیش از سی‌ هزار نفر از صاحب‌نظران این رشته که بر روی پروژه‌های ارسالی رأی ‌‌می‌دهند استفاده نمایند تا بتوانند بهترین طرح را برای پروژه خود انتخاب نمایند. این عامل به خودی خود به ارتقاء سطح طراحی‌ها در شهر‌ها کمک خواهد نمود و ‌‌می‌تواند مدلی جذاب برای اصلاح سلیقه‌ی کارفرمایان باشد.
3. در دسترس بودن مصالح استفاده شده در طراحی
مشکلی که اغلب کارفرمایان با آن مواجه‌‌ می‌شوند این است که بعد از اتمام طراحی و در حین شروع اجرای کار به این فکر‌‌ می‌افتند که مصالح و مبلمان پروژه‌ی خود را چگونه تأمین نماید. ایشان اغلب با سؤال‌هایی همچون «آجری که در طراحی استفاده شده را از کجا‌‌ می‌توانم تهیه کنم؟»، «مبلمانی که در طراحی استفاده شده است در بازار ایران یافت ‌‌می‌شود یا خیر؟» یا «اجناسی که در طرح‌های سه‌بعدی جذاب و چشم‌نوازند با بودجه‌ی ما تطابق خواهند داشت یا خیر؟» دست و پنجه نرم می‌کنند. در این بستر کارفرمایان در هنگام تعریف پروژه مصالح و مبلمان و دیگر دغدغه‌های خود را متناسب با بودجه و سلیقه‌شان می‌باشد را اعلام می‌نمایند. بدین ترتیب ایشان به طراحان تأکید می‌کنند که آثار از برندهای سفارش شده‌‌ باشند. از طرفی محصولات برندهای تائید شده به صورت آبجکت‌های سه‌بعدی در اختیار طراحان قرار خواهد گرفت تا بتوانند در سه‌‌بعدی‌سازی‌ها «دقیقاً» از همان محصولات استفاده نمایند که کارفرما بتواند این محصولات را در آن فضا درک کند. لازم به ذکر است ساخت این آبجکت‌ها‌‌ می‌تواند هم از طریق خود صاحبین مشاغل انجام شود و هم ‌‌از طریق مدلسازانی که معرفی ‌‌می‌شوند.
این سیستم به ما امکانی را ‌‌می‌دهد تا بانک اطلاعاتی قوی و مناسبی با رتبه‌بندی به لحاظ طراحی و کیفیت که برگرفته از نظر کارفرمایان و طراحان است را جمع‌آوری نماییم تا بدین ترتیب کارفرمایان و طراحان خریدهای هدفمند‌تری داشته باشند. همچنین یکی از زشتی‌های معماری ما آن است که امروزه صاحبان شرکت‌های طراحی کسانی هستند که لزوماً خلاقیت کافی ندارند، اما به دلیل امکانات رابطه‌ای و مالی، موفق به کسب پروژه‌ می‌شوند. از طریق این بستر نوین کارفرمایان‌‌ می‌توانند از طرح‌های معماران جوان، خلاق و با انگیزه با قیمتی مناسب‌تر بهره‌مند شوند و به مرور زمان رانت‌گرایی حذف شود.
این یک معامله‌ی دو سر برد است و نتیجه‌ی این همکاری افزایش بهره‌وری، رونق اقتصادی، کارآفرینی، تحقق امر تخصص‌گرایی، اشتغال‌زایی، کاهش رفت ‌و ‌آمد‌های شهری و غیره است. همچنین بستر این امکان را ایجاد خواهد کرد که افراد دارای معلولیت نیز بتوانند با پروژه‌های معماری درگیر شوند. مجموعه‌ی رستارک در تلاش است با فعالیت‌های مستمر و برنامه‌ریزی شده، اهداف فوق الذکر را محقق نماید. شایسته است اکنون که صحبت از افراد دارای معلولیت به ‌‌میان آمد، یادآوری نمود که از طریق این سیستم می‌توان افرادی که در زمینه‌ی صنعت ساختمان توانایی‌ها و علاقه‌مندی‌هایی دارند را شناسایی نمود و آینده‌ی روشنی را به کمک خودشان برای ایشان رقم زد. ما به این موضوع ایمان داریم که نخبه‌هایی در بین عزیزان کم‌توان وجود دارد که با به کارگیری ایشان و کمک به آموزش آنها‌‌ می‌توانند یاری‌گر صنعت ساختمان باشند.