ترمینال خطوط هوایی TWA
فرودگاه بین‌المللی جان اِف کندی
معماری از اِرو سارینن
ترجمه‌ی الناز رحیمی
نیویورک، نیویورک، 1962-1956
Trans World Airlines Terminal
John F. Kennedy International Airport
Architecture by Eero Saarinen
New York, New York, 1956-1962
قاعد‌ه‌مندی و خشکیِ مدولارِ فضاها و شعرگونه‌گی اشکال ارگانیک دو عنصر متضادی هستند که طیف وسیع بیان معماری کارهای سارینن را تعریف میکنند. تنها یک سال قبل از اینکه سارینن قرار داد فرودگاه TWA را امضا کند، لوکُربوزیه کلیسای شاخصِ نوتردامِ رونشان را در پاریس تکمیل کرد. آنتونی گائودی، فیلیکس کاندلا، دوئاردو تروجا (Torroja) و پیر لوئیجی نروی تعدادی از مهندسان و معمارانی هستند که در جریانات فکری مشابهی تحت عنوان تندیس‌گرایی و ساخت فرم‌های مجسمه‌وار قرار داشتند. سارینن کاملاً به ایده‌ها و کارهایی که انجام میداد وقوف داشت وی در این مورد می‌گوید: چیزی که مرا در اینگونه ساختارها تحت تاثیر قرار می‌دهد و برایم اهمیت دارد زمان و مکانی است که از آنها استفاده می‌شود. با دقت در چنین روابط و ساختارهایی درمی‌یابیم که آنها الزاماً روابط ریاضی نیستند که همواره به روش‌های ثابت و مشخص انجام پذیرند و یا در صورت سرپیچی از این قوانینِ ثابت و از پیش تعیین شده مردود شمرده شوند. بلکه در صورت استفاده در زمان و مکان مناسب‌شان بسیار معقول و منطقی و زیبا بوده و به روش‌های مختلفی امکان‌پذیرخواهند بود. ترمینال TWA نماد و نشانه‌ای از پرواز در کالبدی از بتن مسلح است و این ساختارِ استعاری که برای القای حس نشاط و آرامشِ پرواز در مسافرین هوایی در دوران پس از جنگ طرّاحی شده است حس فضایی بیکران را القا میکند و گویی تا بی‌نهایت امتداد یافته است. سارینن از جمله معمارانی است که گامی محکم و تاثیرگذار در تاریخ معماری برداشته است. تکنیک طاق متقاطع(طاق چهاربخش) که هندسه‌ی آشنای ساختمان‌های با مصالح بنایی را تشکیل می‌داده است، در این پروژه با استفاده از تکنولوژی قرن بیستم اجرا شده و بدین‌ترتیب فضای وسیعی که اکثراً عملکردهای عمومی را در خود جای داده است به بهترین شکل و بدون استفاده از ستون‌های نگهدارنده پوشانده شده است. تقارنِ پلان‌ها و نماهای این ساختمان تایید مجدد عقاید یک معمار مدرن متعلق به اواسط قرن بیستم است. از آنجایی که سایت پروژه در مقابل و در خلاف جهت محور اصلی پلان جامع فرودگاه واقع شده بود، نیمرخ مشخص و قوی دیوارها و حریم ساختمان به نماد و شاخص‌های کلی در مجموعه تبدیل شده که این خط هوایی را در میان رقیبانش مجزا و قابل تشخیص نموده است. منجمد کردن حرکت در بتن هدفی خلاقانه و نیز جهشی است از طرّاحی مفهومی به جزئیات کوچک. جریان ممتد از یک ناحیه به ناحیه‌ی دیگر، فضایی را نتیجه می‌شود که هیچ مرز و محدودیتی نداشته و نمودی از یک معماری سیال است.
ستون‌ها، طاق‌ها و سایبان‌ها در قالبِ المانی واحد و یکپارچه با هم ترکیب شده‌اند و در یک دگردیسی همزمان کلیه‌ی فعالیت‌ها و تجهیزات عملکردی لازم را پوشش داده‌اند. مسافرین از طرف خیابان بسمت ساختمان ترمینال که در زیر یک آسمانه‌ی معلّق (سایبان) قرار گرفته است کشیده می‌شوند. این سایبان بخش جدایی‌ناپذیر سازه‌ای است که مسافرین از طریق آن وارد بنا می‌شوند. به محض وارد شدن به داخل ساختمان چشم‌اندازی از اشیا و حجم‌های بتنی و یا سفال مانند که گویی در دل ساختمان تراشیده شده‌اند مسافرین و بازدیدکنندگان را احاطه میکند. با حضور مردم در داخل بنا در یک نگاه می‌توان درک کلی از مقیاس ساختمان داشت. خدمات بلیط، مدیریت و تفکیک ترافیک مسافرین در طبقه‌ی اول انجام میگیرد. در طبقه‌ی بالایی یک کافی‌شاپ، یک رستوران، یک بار و چندین اتاق کنفرانس خصوصی، دو سکوی معلق را که با یک چتر بتنی پوشیده شده است اشغال کرده‌اند. پله‌ها نیز که به‌تدریج در طول میز پذیرش و اطلاعات بالا رفته‌اند، مسافرین را به طبقه‌ی بالا که فضاهای انتظار در آن واقع شده است هدایت میکنند. در طبقه‌ی همکف یک فضای استراحت و نشیمن که با عقب‌نشینیِ مطلوبی از جریان حرکتی و ترافیک عابرین پیاده جدا شده (محافظت شده)، به مکانی برای تماشای حرکت و جابجایی هواپیماها تبدیل شده است. دو راهرو نیز از سالن اصلی منشعب شده‌اند و به گیت‌های اختصاصی منتهی می‌شوند.راهروها بصورت طاقدار ساخته شده‌اند (خمیده است) تا ارتفاع بالاسری مسافرین تا حد ممکن افزایش یابد بنابرین این بخش با مقیاس بسیار بزرگتری نسبت به ابعاد حقیق‌یاش ساخته شده است که یادآور تکنیک‌های ساختمانی و پرسپکتیوهای اغلب بناهای باروک است. اما امروز، ترمینال و سرنوشت آن در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است. فرسایش ساختمان موجود و عدم قابلیت آن برای جانمایی عملکردهای جدید و نیازهای تکنولوژیکی روز سبب شده است که این ترمینال برای اهدافی غیر از آنچه که برایش طرّاحی شده است به‌کار رود و گاهاً به‌عنوان فضایی برای برگزاری نمایشگاه‌های موقتی مورد استفاده قرار بگیرد.
ترمینال خطوط هوایی TWA
فرودگاه بین‌المللی جان اِف کندی
معماری از اِرو سارینن
ترجمه‌ی الناز رحیمی
نیویورک، نیویورک، 1962-1956
مدارک فنی
مطالب مرتبط
