باغ یادگیری، اثر حامدکامل‌نیا، ناصرمحسنی، مهندسین مشاور نقشان
رتبه نخست مشترک در دسته فرهنگی – آموزشی – مذهبی در هفتمین مسابقه طراحی داخلی ایران معاصر
دانشـکـده معمــاری و شهــرســازی
دانشـگـاه فــردوسـی مشهـد – 1384
تاریخچه
تلاش برای احیای معماری اسلامی سنتی- بومی ایران با تاكید بر به كارگیری تكنولوژی معاصر به همراه توجه به نیازهای جسمی و روحی انسان و به تبع آن كوشش در جهت رسیدن به شهری منطبق بر الگوهای ایرانی – اسلامی همراه از اهداف مهم مسئولان و متخصصان عرصه معماری و شهرسازی كشور بوده است. تحقق این هدف، به تربیت نیروهای متخصص و ماهر در رشته‌های معماری و شهرسازی نیاز دارد. از این رو، دانشگاه فردوسی، از یك سو به عنوان بزرگترین مركز دانشگاهی شرق كشور و از سوی دیگر، واقع شدن در بزرگترین كلان شهر جهان اسلام، این مهم را از سال‌ها پیش در اولویت برنامه خود قرار داده بود كه سرانجام در مهرماه سال 1384 دانشكده معماری و شهرسازی تاسیس گردید. ساختمان جدید دانشکده به عنوان بازسازی بخشی از دانشکده دامپزشکی که در سال 1373 توسط مشاور ماهر طراحی و شرکت تسیان ساخته شده بود در سال 1387 به دانشکده به همراه مشاور نقشان سپرده شد، طرح بازسازی در سال 1388 تهیه و تا 1389 ساخته و در سال 1390 بخش‌های اصلی طبقه همکف، حیاط داخلی و اول به بهره‌برداری رسید. بخشی از زیرزمین و کارگاه‌ها و بخش دفتر طرح جامع در سال بعد تکمیل شد. دانشكده معماری و شهرسازی در سال 1384 با پذیرش 71 دانشجوی دختر و پسر در دوره شبانه آغاز به كار كرد و در حال حاضر با داشتن بیش از 300 دانشجوی دختر و پسر در دوره‌های روزانه و شبانه در دو گروه معماری و شهرسازی به كار خود ادامه می‌دهد، در حال حاضر با داشتن بیش از 400 دانشجوی دختر و پسر در دوره‌های روزانه و شبانه در دو گروه معماری با تعداد 264 دانشجو و شهرسازی با تعداد 136 دانشجو به كار خود ادامه می‌دهد.
خلاصه بیانیه چشم‌انداز دانشکده
- برترین مرکز مطالعات، آموزش و پژوهش معماری و شهرسازی شرق کشور و آسیای میانه
- قطب مدیریت، سیاست‌گذاری و راهبری سیستم آموزشی، پژوهشی و حرفه‌ای دانشکده‌های معماری وشهرسازی شمال شرق کشور
بیانیه چشم‌انداز دانشکده معماری وشهرسازی
- قطب معماری و شهرسازی شمال شرق کشور
- قطب آموزشی- پژوهشی شرق کشور
- قطب آموزشی- پژوهشی در زمینه‌ی فناوری‌های نو در سطح ملی و منطقه‌ای با هدف ایجاد تحول و ارتقای جایگاه کشور در فناوری‌های نو به سطح جهانی
- تاثیرگذاری در شبكه‌ی پژوهشی معماری و شهرسازی كشور و منطقه آسیای میانه
- پیشگام در ارائه‌ی خدمات تخصصی
- تبدیل شدن به الگو در راهبری فعالیت‌های فرهنگی در حوزههای مرتبط در دانشگاه و استان
- ایجاد قطب آموزش با رویکرد منطقه‌ای و جذب دانشجویان خارجی
- قطب مطالعات معماری ایران در قلمرو جغرافیایی خراسان بزرگ و منطقه آسیای میانه
بیانیه‌ی ارزش‌های بنیادین:
دانشکده‌ی معماری و شهرسازی دانشگاه فردوسی مشهد بر اساس اسناد فرادستی نظام جمهوری اسلامی ایران، استان خراسان رضوی و دانشگاه فردوسی مشهد، اهم ارزش‌های بنیادین زیر را مبنای عمل خود قرار داده است:
- حفظ کرامت و منزلت اسلامی، تکریم علم، عالم و شاگردپروری
- احیای معماری و شهرسازی درخشان خراسان بزرگ در حریم رضوی متناسب با شرایط امروز
- اعتلای معماری و شهرسازی مبتنی بر فرهنگ اسلامی- ایرانی
- پاسخگویی به نیازهای معماری و شهرسازی در سطح ملی و شرق کشور
- علم و عالم محوری، خودباوری، نوآوری، رقابت‌پذیری و آزاداندیشی علمی
- آبادانی، توسعه و سازماندهی محیط پایدار شهری و زیست انسانی
___________________________________________________________________________________
مواجهه با پروژه‌هایی که در بخش‌های دولتی تعریف می‌شوند “به ویژه در حوزه آموزشی” همواره با چالش‌ها و محدودیت‌های فراوان همراه است؛ از کمبود فضا و امکانات گرفته تا محدودیت‌های اداری-سازمانی که در این حوزه وجود دارد. از این‌رو، معمولا در کشور ما کمتر فرصتی برای معماران، به ویژه در طراحی ساختمان‌های آموزشی، وجود دارد و نقشه‌ها و طرح‌های یکسان، مصالح نامرغوب و اجرای ضعیف نقش غالب را بازی می‌کنند. در سال 1388 هیات رئیسه وقت دانشگاه فردوسی مشهد، اسکلت و طبقات اجرا شده براییک نمونه طرح تیپ ساختمانی را (که تیغه چینی آن انجام شده بود) در اختیار دانشکده معماری و شهرسازی قرار داد تا بر اساس برآورد نیازهای آتی خود آن را بازسازی نماید؛ سازه اسکلتی در دو سطح و با الگوی فضایی Uشکل و یک فضای زیر زمین (با دسترسی از بیرون ساختمان) که مجموعا به مساحت 6000 متر مربع می‌رسید. با توجه به محدودیت‌های موجود، پروژه توسط مشاور همکار تبدیل به فضاهای آموزشی مورد نیاز گردید. کمبود فضاهای مورد نیاز از یکسو و کیفیت بخشی به محیط یادگیری از سویی دیگر منجر شد تا با ایجاد یک تغییر در سازمان فضایی ساختمان، حداکثر استفاده از فضاهای از دست رفته ساختمان موجود، انجام گیرد. این فضا که عنوان باغ یادگیری به خود گرفت، پیشتر به عنوان یک محوطه، بیرون از دانشکده و جزء محوطه‌ی پردیس بود. اما با این تغییر الگوی سازمان‌دهنده، اکنون به عنوان جزئی از ساختمان و با هدف ایجاد محیطی با نشاط برای یادگیری (موضوعی که کمتر در فضاهای آموزشی کشور ما وجود دارد) با استفاده از عناصری از معماری ایرانی و متناسب برای یک دانشکده معماری و شهرسازی طراحی شد. در فرآیند طراحی پروژه تجربه همکاری بخش دانشگاهی که شامل دفتر فنی دانشکده معماری و یک شرکت مهندسین مشاور بود باعث شد تا تعدادی از دانشجویان که خود کاربر فضا بودند در مسیر انجام پروژه مشارکت کنند و در طول دوره دانشجویی خود بتوانند تجربه همکاری در یک طرح اجرایی را نیز داشته باشند. در طول زمان ساخت طرح که حدود چهار سال به طول انجامید، دانشجویان طی بازدیدهای مکرر می‌توانستند روند شکل‌گیری یک طرح را ببینند و این موضوع خود یک کلاس درس برای آن‌ها بود. عمده توجه طراحی ما در بازسازی این پروژه برای استفاده از حداقل‌ها و احیاء فضاهای مرده و گمشده در طرح قبلی و انطباق آن با نیازهای رفتاری دانشجویان بود. از دیگر تغییرات عمده‌ای که در این طرح به دلیل کمبود فضا و نیازهای موجود انجام گرفت اتصال فضای زیرزمین از طریق ایجاد یک پله-فضا و پویاکردن فضای زیرین به عنوان یک بخش عملکردی در دانشکده برای زنده‌سازی یک فضای از دست رفته دیگر بود. با این تغییر از یکسو فضایی برای گردهمایی‌های دانشجویان، فرصت خلوت و یا گفتگوهای گروه‌های اجتماعی کوچک‌تر بوجود آمده و از سویی دیگر فضای زیرزمین با ایجاد یک گودال باغچه در ضلع شمالی و در ضلع ورودی ساختمان نیز به محوطه متصل گردید تا یک مسیر گالری مانند از ورودی تا حیاط داخلی و باغ یادگیری شکل گیرد. برخی از ویژگی‌های مورد توجه ما در این طرح شامل مواردی بود مانند: توجه به الگوهای رفتاری کاربران فضا: باغ یادگیری دانشکده فرصت برگزاری کلاس درس و سمینار، برپایی جشن نوروز و نمایشگاه و … را در اختیار کاربر قرار می‌دهد. همچنین پله-فضای باغ یادگیری محلی است برای ایجاد خلوت یادگیری و تشکیل گروه‌های کوچک اجتماعی. رنگ در محیط یادگیری: محیط‌های آموزشی ما، از مدرسه گرفته تا دانشگاه عمدتاً فاقد رنگ و به مثابه تصاویر سیاه و سفید در ذهن ما جای گرفته‌اند. شاید عادت فرهنگی معماری گذشته ما هم اینگونه بوده که بیرون ساده و در درون رنگ و پویایی باشد. به هر روی در بازسازی صورت گرفته فضای داخلی دانشکده با رنگ و تنوع و پویایی توأم گردید تا بتواند محیط خاطره‌انگیزی را فراهم کند. کاربست عناصر معماری ایرانی در فضا: ایجاد قاب‌های فضایی متداخل، شفافیت، انعکاس، تجلی حس حضور در باغ ایرانی، استفاده از عناصری مانند: آب، نور، شیشه‌های رنگی، رواق، پل، پله، ستون (خاطرات) از موارد مورد توجه در این پروژه می‌باشند. ایجاد خرد اقلیم: فضای آتریوم، از یکسو در زمستان به مثابه‌ی یک باغ زمستانی عمل می‌کند که بدون نیاز به تاسیسات گرمایشی فضای مطلوبی فراهم می‌کند و از سویی دیگر از بار حرارتی دیگر بخش‌ها می‌کاهد. در تابستان نیز باز کردن دریچه‌های شمالی و شرقی، عملکردی شبیه یک بادگیر را برای ایجاد یک محیط سرداب مانند در پائین بوجود می‌آورد.
کتاب سال معماری معاصر ایران، 1398
____________________________
عملکرد: طراحی داخلی، آموزشی تحقیقاتی، فرهنگی، هنری، مذهبی، ورزشی
___________________________________________________
نام پروژه: باغ یادگیری (بازسازی فضای داخلی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه فردوسی مشهد)
عملکرد: آموزشی
معماران اصلی: حامدکامل‌نیا، ناصرمحسنی
کارفرما: دانشگاه فردوسی مشهد
تهیه نقشه‌های فاز 2: مهندسین مشاور نقشان
آدرس پروژه: دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده معماری و شهرسازی
مساحت/زیربنا: 1200مترمربع
طراحی و دکوراسیون: داخلی حامدکامل نیا
اجرای پروژه: شرکت تسیان
طراحی سازه: مهندسین مشاور نقشان
اجرای سازه: شرکت تسیان
نوع سازه: بتنی
نوع تأسیسات: موتورخانه مرکزی
نظارت پروژه: مهندسین مشاور نقشان
تاریخ شروع ساخت: 1388
تاریخ پایان ساخت: 1390
عکاسی پروژه: پرهام تقی‌اف
بودجه‌ی کل: 40،000،000،000 ریال
LEARNING GARDEN, Hamed Kamelnia
Project’s Name ـ Function: Learning Garden, Educational
Office ـ Company: Faculty Architecture and Urbanism,
Naghshan Co
Lead Architect: Hamed Kamelnia
Design Team: Naser Mohseni (naghshan co)
Interior Design: Hamed Kamelnia
Mechanical Structure ـ Structure: Central Heating, Concrete structure
Location: Ferdowsi University Of Mashhad, Mashhad
Area Of Construction: 400 m2
Client: Ferdowsi University Of Mashhad
Date: 2010 - 2013
Photographer: Parham Taghiof
Website: www.faru.tech.um.ac.ir
In Iran, there are usually fewer opportunities for architects to design educational buildings. In 2011, a typical building was granted to the Faculty of Architecture to rebuild it according to their future needs. It was a skeletal building structure in two floors with a U-shaped space and an underground space. A central space was then created, as a vital environment for learning. The learning garden was designed with the elements of Iranian architecture corresponding to a school of Architecture. Throughout the construction phase, students could observe the formation process of a plan during their repeated visits, which acted as a classroom for them. Our major focus in reconstruction and restoration of the project was to revive the dead and missing spaces. A further substantial change made, was connecting the underground floor to the garden with a staircase to revive and restore the underneath spaces as a functional part in the faculty. This change, created an opportunity for student’s gatherings and also connected the underground floor to the landscape by means of a sunken courtyard. Some noteworthy features in this project are: Attending to the users’ Patterns of behavior Color in learning spaces Applying features of Iranian architecture in the spaces: overlapping frames, transparency, reflection, sense of presence in Persian garden, and using elements such as water, light, colored glass, porches, bridges, stairs, and columns (memories). Creating a microclimate: Atrium space, serves as a winter garden in winters. Opening the valves in summers, creates wind-catcher-effect in engendering a cellar-like environment downstairs.
مدارک فنی
مطالب مرتبط
