درنگی بر موزهی موسگارد (Moesgaard Museum) اثر هنینگ لارسن در دانمارک،
نفیسه ستایشفر، عاطفه مستأجران

هنینگ لارسن در سال 2019 برندهی جایزهی معماری از اتحادیهی اروپا شد که یکی از معتبرترین جوایز معماری این قارهی سبز میباشد. این جایزه از سال 2010 به بعد بصورت سالانه به معمارانی که آثارشان تجسم بینش، تعهد و احترام عمیق برای بشریت و محیط اجتماعی و انسانی است اهدا میگردد. کمیتهی اعطای جایزه، تعهد دفتر هنینگ لارسن را به پایداری و زنده نگه داشتن هنر در عرصهی معماری ارج نهادند و از او تشکر و قدردانی نمودند. از زمان تأسیس دفتر معماری، شرکت در بسیاری از موارد مرزهای طراحی برای ایجاد ساختمانهای پایدارتر و قابل سکونت و همچنین رونق شهرها برای عموم مردم را کشف نموده است. پس از مرگ هنینگ لارسن در سال 2013، شرکت توسط یک تیم معماری به سرپرستی لوئیس بکر اداره میشود. آنها با پشتکار خویش، مقام هنینگ لارسن را به شهرت جهانی ارتقاء دادهاند.
موزهی موسگارد که در این یادداشت بر آن تمرکز شده است را میتوان در چندین سطوح مورد بحث قرار داد. این موزه – نمایشگاه حفاریهای باستانشناسی را به نمایش میگذارد، که به تدریج از لایههای تاریخ برآمده است. با این حال کوشش میشود که همه چیز در اینجا نو و جدید باشد. تپههای باستانی و مناطق شهری، صورتها و زندگی مردم بازسازی شدهاند و یک موزهی جدید ساخته شده است. جدیدترین تکنولوژی برای آموزش کودکان مورد استفاده قرار گرفته است. بازدیدکنندگان میتوانند از مسیرهای شفاف و تاریک نمایشگاه در زمان و مکان سفر کنند. این منطقهی تفریحی در طول تابستان یک زیست بوم برای پیکنیک، باربیکیو، سخنرانیها و آتش سنتی نیمه تابستان نیز تشکیل داده است. مهمترین بخش پروژه، نه در درون بلکه بر روی بام بنا است. جایی که تاریخ آینده رقم زده خواهد شد. در ایام بهاران سرسبز و منظرگاه است و با خرد معمارانه، جهت آن مطابق پیشبینی جهت بارش برف در زمستان است. بدین ترتیب بهترین تفرجگاه برای ورزش مورد علاقهی مردم منطقه، سورتمه سواری میباشد.
این موزه با مساحت 16.000 مترمربع به طور بسیار زیبایی در مناظر تپهی skade درجنوب آرهوس قرار دارد. با پشت بامهای سراشیبی سرسبز، پر از خزه و گل با رنگهایی دلنواز، ساختمان این موزه مانند یک نشان بصری حتی از دریا هم قابل تشخیص است. طرح مستطیل شکل سقف و سطح سبز این موزه به کاهش مصرف انرژی ساختمان کمک شایانی میکند. سقف نیاز به خنکسازی را به خاطر جذب کم گرما کاهش میدهد، بهعلاوه مقدار آب فاضلاب که در مجموعه زهکشی میشود کاهش مییابد. شیبهای سقف به سمت جنوب کشیده شده است و اشیاء درون موزه را در مقابل نور خورشید محافظت میکند. یک محیط شیشهای که به هر اتاق نمایش متصل است مانند اتاق استراحت عمل میکند و مکانی برای ورود بازدیدکنندگان است. نمایشگاه بزرگترین اتاق در موزه است، ارتفاع کف تا سقف 12 متر میباشد. در این فضاها بازدیدکنندگان میتوانند فضای روشنی داشته باشند و بعد از فضای تاریک نمایشگاه به دامان طبیعت و نور خورشید پناه ببرند.
در مرکز این ساختمان راهرویی قرار دارد که در آن فروش بلیط، فروشگاههای موزه و کافیشاپ قرار دارد. از اینجا میتوان از نمای آرهوس از طریق دیوارهای شیشهای لذت برد. افزون بر این، از این راهرو میتوان به سقف بالایی تراس و به خدمات فضای باز دست یافت. نمای داخلی ساختمان مانند یک تراس متنوع طراحی شده است، که تحت تأثیر حفاریهای باستانشناسی به ترتیب لایههای تاریخی را به نمایش میگذارد و شهرهای گم شده را نشان میدهد.
به نظر میرسد در معماری معاصر جهان، هر تصمیمی در معماری، خصوصاً در زمینهی تصمیماتی که به تغییرات فرمی دچار میشود، باید چند منظور فرا فرمی مدنظر طراحان باشد. برای مثال سقف این موزه کاملاً به نیات اقلیمی، سازهای، اجتماعی، عملکردی و زیبایی شناسی (همانگونه که ذکر شد) طراحی گردیده است.