مرکز ملّی بیماریهای سرطانی و تومورشناسی (NCT) هایدِلبرگ، آلمان/ شرکت معماری بِنیش، 2010
National Center for Tumor Diseases, 2010
در امتداد رودخانهی نِکار، که از قلب شهر قدیمی قرون وسطایی هایدلبرگ میگذرد، محققان و پژوهشگران سرطان و تومورشناسی در کنار بیماران در محیطی معاصر گردهم آمدهاند.
در آزمایشگاه ژنتیک نورگیر و مجهّز مرکز بیماریهای سرطانی و تومورشناسی (NCT) هایدلبرگ، دکتر کریستوف وان کاله و همکارانش در حال تحقیق و رازگشایی از مکانیزم پیدایش و درمان بیماریهای سرطانی هستند؛ این همان آینده است. پلکانی از فضای تراس جدا شده و در حالی که رو به پایین میرود، در ارتفاعی پایینتر از طبقه همکف، به دور گودالباغ و محوطهی سبز بیرونی میپیچد. مراجعان و بیماران امکان پیادهروی در درون پیادهراههای موجود در این باغ را دارند.
تسهیلاتی 42 میلیون دلاری در نزدیکی شهر قدیمی هایدِلبِرگ و یکی از پیشرفتهترین آزمایشگاهها که روشهای پژوهشی بنیادی و مراقبتی نوین را در زیر یک سقف جمع کرده، فراهم آورده شده است. با الهام از این روحیهی همکاری، شرکت معماری بِنیش با همکاری اِشتفان بِنیش، دیوید کوک و مارتین هاس، اقدام به طراحی و توسعهی این مرکز درمانی 13100 متر مربعی نمودند که در اکتبر سال 2010 بازگشایی شد.
این مرکز، که در 5 طبقه ساخته شده و دارای یک زیرزمین وسیع و یک گودالباغ است، از دو حجم اصلی تشکیل شده: یک مکعب مستطیل با ستونهای سنگی و نمای شیشهای سبزرنگ و همچنین یک حجم سفیدرنگ با پنجرههایی سوراخمانند با فواصل منظمی که بر روی حجم پایینی چرخیده و بر روی آن شناور است.
مراجعین از طریق این پنجرههای کاربردی، یک تراس و یک بالکن با فضای بیرونی در ارتباط هستند. در مرکز ساختمان، یک آتریوم مرکزی قرار دارد که همانند یک مفصل ارتباطی فضاهای داخلی پراکنده، آزمایشگاههای تحقیقاتی موجود در طبقات، درمانگاه و بخش اداری را به هم متصل میکند.
این فضای مفصلی برای پیوند بخشهای مختلف و تشویق کاربران به انجام تعاملات اجتماعیِ بیشتر در این ساختمان طراحی شده است. با ورود به لابی دیدگان در مقابل مجسمهی پزشک مشهور، میلترِید شیل قرار میگیرد. او پایهگذار مؤسسهی خیریهی آلمانی است که از طریق کمکهای مالی انساندوستانه، هزینههایNCT را تأمین میکند. این مؤسسه محصول همکاری دانشگاه پزشکی هایدلبرگ و مرکز پژوهش و تحقیقات ضدّسرطان انجمن آلمانی هِلمهُولتز است. با گذر از درِ ورودی، لابی بزرگی به مساحت 475 متر مربع، این مجسمه را در بر میگیرد، یک پلکان با طراحی آزاد و مستقل، مراجعین را به درون مؤسسه و طبقات بالا هدایت میکند.
معمار شرکت بِنیش، پیتر اِشلایِر میگوید: «کاری که ما در ارتباط با این آتریوم انجام دادیم، این بود که آن را در نهایت پیچیدگی طراحی کنیم.»
این پیچیدگی در فضای نوشیدن قهوه در کافهتریا و یا در گوشهها و خمیدگیهای ساختمان و یا در فضای زیرپله به چشم میآید. او میافزاید: «این فضا همانند یک شهر کوچک شامل خیابان، فضاهای نشستن و پیادهراه است. هر قسمت از آتریوم یک تجربهی فضایی متفاوت ارائه میدهد و تنوع آن، جالب به نظر میرسد.» بیماران، محققین و پزشکان در پیچشهای طبیعی این فضای متنوع که توسط طراحی زاویهدار آن ایجاد شده، در حال رفتوآمد و تعامل هستند.
سه طبقهی بالا، با این فضای مرکزی در ارتباط هستند. یک سمت ساختمان آزمایشگاههایی که بسیار مجهّز هستند را در خود جای داده است و در سمت دیگر ساختمان و در طبقات همکف و اول، درمانگاه، اتاقهای مشاوره، اتاق ورزش و یک سالن کنفرانس و مشاورهی تومورشناسی برای متخصصان قرار دارد. بخش مدیریت و اداری در تمامی محدودهی طبقات بالا به صورت پراکنده جانمایی شدهاند. طبقهی زیرزمینْ این مرکز را به ساختمانهای مجاور و گودالباغ موجود پیوند میدهد.
در عین حال، این مسیرهای زیرزمینیْ NCT را با محوطهی دانشکده پزشکی و ریاضیاتِ نویِنهایمِر فِلد، که خود در مجاورت این مرکز پزشکی همانند یک شهر کوچک است، پیوند میدهد. یک رودخانه این شهر کوچک را از شهر قدیمی هایدلبرگ جدا میکند. آنچه که بعد از جنگ در این منطقه حکمفرما شد، تنها معماری بود. بسیاری از ساختمانها از طریق گذرگاههای زیرزمینی با یکدیگر در ارتباط هستند. این مرکز به پژوهشهای سرطانی و درمانهای سرپایی اختصاص یافته و از طریق آسانسور بزرگ و فضای زیرزمینِ گستردهی خود میتواند فرصتی را برای فراغت از درمانهای سنگین ایزوتوپی و رادیولوژیک و لذتبردن از باغ زیبای خود و یا دسترسی به کلینیک کودکان در همان نزدیکی فراهم آورد.
طبقات زیرین اساس سیستم تهویهی ساختمان نیز هستند. لولههایی به قطر 78/0 سانتیمتر به صورت حلقههای بزرگ در صفحات بتونی کف کار شده و طبق گفتهی دیوید کوک، یکی از همکاران بِنیش، در هماهنگی کامل با سیستم بتونی تقویتشدهی سازه هستند. این لولهها در زیر سقف طبقات به صورت نمایان کار شدهاند که با وجود آنها، ساختمان بهشکل یک ذخیرهساز حرارتی عمل میکند. بسته به نوع وسایل گرمایش یا سرمایش و وضعیت حرارتی ساختمان، آب گرم و یا سرد در این لولهها در جریان است که با این شیوه، سازه به یک رادیاتور عظیم میماند. هوا از طریق تهویهی طبیعی و مصنوعی از طبقات پایین به طبقات بالا جریان مییابد. نزدیکی و مجاورت طبقهی زیرزمین به گودالباغ و محوطهی بیرونی که به طور طبیعی خنک و یا گرم میشود، به جریان یافتن هوای طبیعی کمک میکند؛ این جریان از طریق مکش طبیعی فضای دهلیزمانند آتریوم و نیز از طریق تبادلات حرارتی لولههای کار شده در جدارههای بتونی، رو به بالا و به سمت نورگیرهای موجود در سقف آتریوم که در نمای شمالی ساختمان قرار دارد، در حرکت است.
مهمترین مزیّت سازه، امکان گشودن پنجرههاست. این امر مخصوصاً برای بیمارانی که تحت درمانهای شیمیایی سنگین قرار میگیرند و نیز برای استشمام هوای تازه و نسیمی خنک، فارغ از فشارها و استرسهای پزشکی و درمانی، امری ضروریست. درمانگاهها و آزمایشگاهها دارای تجهیزات داخلی بیشتری، مثل پردههای کنترلی و کفپوشهای چوبی هستند. صندلیهای بخش تحقیق، با نزدیکی و اشراف به محوطهی بیرونی و فضای باز مجموعه طوری طراحی شدهاند که در زمان شلوغی اتاق استراحت، پاسخگوی نیاز مراجعان باشند. بیماران میتوانند در فضای تراس، بالکن و باغ، آزادانه گردش کنند.
به طور کلّی، NCT به عنوان مخزنی برای انواع راهکارها و آزمایشات بالینی طراحی شده است. سخنگوی این مرکز پژوهشی-درمانی، آلِنکا چیکا، در اینباره میگوید: «این مرکز فاصلهی بین کشف راهکارهای جدید در این زمینه تا تخت بیماران و درمان آنها را از بین برده است.»
در حالی که هر لحظه از تحقیق و کار در داخل آزمایشگاههای مجهّز میتواند بستر پیدایش یک ایده و راهکاری نوین باشد که بعدها به عنوان یک روش درمانی مهم برای بیماران عمل کند، این سازهی نو که با هزینهی 35 میلیون دلار ساخته شده، شانس بودن در کنار متخصصان و پژوهشگران، چه در زمان استراحت و حین نوشیدن یک فنجان قهوه و چه در زمان تحقیق و کار در داخل آزمایشگاهها را فراهم کرده است.
مدارک فنی