کومـــــه اثر پدرام شایگان
رتبه‌ی نخست بخش ویلایی، پنجمین دو سالانه‌ی ملی معماری و شهرسازی ایران، 1401

معماری بومی مازندران در منطقه‌ی شمال ایران تحت تاثیر شرایط اقلیمی، در طول زمان شکل گرفته است. معماری بومی ریشه در بخش روستایی‌نشین استان مازندران دارد و به لحاظ ساختار کاملا وابسته به طبیعت بوده است بطوریکه در ساخت یک بنا تمام عناصر تشکیل‌دهنده‌ی معماری به صورت بومی از طبیعت منطقه تهیه می‏شده است.
خواسته‌ی کارفرما ایجاد فضایی در راستای معماری بومی منطقه ضمن داشتن دید و تجربه‌ی جدید از فضا بوده است. بنا شد پروژه در سایتی در نزدیکی زمین‌های کشاورزی احداث شود که پس از بررسی سایت، مکانی مشرف به آب‌بند و منظره‌ی اطراف برای این منظور شناسایی گردید. جهت همنشینی مناسب با زمینه و حس فضای موجود، پوشش نهایی کومه را با کاهگل و گالی (نوعی الیاف گیاهی که برای پوشش سقف خانه‌های روستایی به کار می‌رود)، در نظر گرفتیم تا با خانه‌های روستایی به جا مانده از گذشته هماهنگی داشته باشد. در فرم کومه نیز از شیروانی بلند استفاده کردیم تا به تیپولوژی خانه‌های روستایی نزدیک باشد.
استفاده از ستون، ایوان و بلند بودن سقف کومه همگی نکاتی هستند که به برقراری بهتر جریان هوا کمک فراوانی می‌کنند. سقف شیبدار تا زمین ادامه یافته تا به مهار هرچه بهتر بادهای فصل سرما و دفع آب باران و محافظت کلی از بنا کمک کند.
دیوار ضخیم از جنس گل، خشت و چوب سبب حفظ هرچه بهتر گرما در مواقع مورد نیاز خواهد شد. به علاوه برای ایمن ماندن از جریان احتمالی آب و بارش‌های سنگین، کف طبقه‌ی همکف باید از سطح زمین بالاتر باشد، این مورد علاوه بر حفاظت خانه از رطوبت ذاتی زمین‌های مرطوب شمال، در فصل گرما نیز باعث جریان هوای آزاد می‌شود. در سازه‌ی کومه برای ماندگاری بیشتر بنا و نیاز کمتر به بازسازی، از سازه‌ی فلزی استفاده شده است. همچنین در ساخت کومه از عایق آلومینیومی در زیر پوسته‌ی چوبی و روی سازه فلزی، که حباب‌های هوا در بین آن وجود دارد، بهره گرفته شد، تا علاوه بر موارد ذکر شده به حفظ دمای داخلی کومه کمک کند.

معماری معاصر ایران: ویلایی

_______________________________________