پروژه عمارت خورشید، اثر صادق توکلی، زهرا خوئینی
فینالیست، بخش مسکونی

پروژه پبش رو روندی از باز طراحی یک سازه بتنی موجود با رویکرد تجسم خانه ای در دوران اواخر قاجار برای زمان حال است. پروژه در مراحل اتمام اسکلت به ما ارجاع شد.

وضعیت نامطلوبی داشت و پیمانکار که از سازنده های محلی بود به دلیل اختلاف دیدگاه باکارفرما و عدم وجود شفافیت مالی عزل شده بود. این موضوع  و اینکه بنا را خارج از مسیر فکری خود می دیدند کار ما را در جلب اعتماد کارفرما سخت تر می کرد. سازه ساختمان بدون در نظر گرفتن شیب زمین طراحی شده بود و از سمت کوچه تا سه طبقه ارتفاع داشت. نقشه مشخصی از طرح معماری نهایی وجود نداشت و بنا به صورت طرح اولیه پیمانکار با دیدگاه و سبک بازاری مرسوم ساخته شده بود. ستون گذاری و تیرریزی نا منظم و گاها بی ربط در بخش هایی وجود داشت. راه پله ای زمخت و بتنی با دیوار برشی متصل به آن و با پاگرد شانه گیر در فضای مرکزی ویلا خود نمایی می کرد و ویو اصلی را از داخل به حیاط به کل نابود کرده بود . خاکبرداری وسیع در سایت صورت گرفته بود و لکه ساختمان پیشروی قابل توجهی در سایت داشت (باغ تحت الشعاع بنا قرار گرفته بود). از طرفی عدم دسترسی به فایل محاسبات کار را برای ما سخت تر می کرد. در نظر گرفتن پیلوت برای پارکینگ و فاصله قرار گیری پارکینگ از در ورودی در طرح اجرا شده حیاط شمالی را به کل نابود می کرد . به پیشنهاد ما مشاور سازه و تاسیسات به پروژه اضافه شدند تا بررسی دقیق تر و متناسب تری نسبت به وضعیت پروژه داشته باشیم.

خواسته کارفرما کاهش تاثیر لکه مرتفع بنا از سمت حیاط و خلق یک ایده صمیمی و به تعبیری خانه-گونه آرامش بخش و گرم مشابه خانه پدری به سبک معماری اواخر قاجاری برای فراغت آخر هفته و دورهمی های دوران بازنشستگی بود. زندگی ای که بیشتر در هال و نشیمن و اوروسی خانه و حوض خانه جریان داشت و گاه کنج هایی برای مفروش کردن. خواسته بعدی ایجاد فضایی برای فعالیت هنری سفال گری و یک گالری در قسمتی از فضای پیلوتی  و کاهش مساحت پارکینگ بود و در نهایت ایجاد فضایی در بام برای استفاده از ویو اطراف بود. با توجه به عدم وجود معیار مشخص از معماری مطلوب کارفرما ما تصمیم گرفتیم طی جلسات متعدد و تهیه مجموعه ای از تصاویر بنا های دوره قاجار خانه خیال کارفرما را بر روی سازه موجود مشق کنیم به عبارتی به شیوه ای که در ادبیات رواج دارد پیش برویم. یعنی  برای نوشتن یک انشای درست، اول باید متن های ادبی مختلف را در قالب فکری جدید مشق کنیم تا به متن ادبی با روایتی جدید و موزون بتوانیم برسیم. آلترناتیوهای متعدد برای سازه موجود مشق شد و تغییرات نهایی منتهی به طرح به شرح ذیل است:

1. در گام اول پیش آمدگی بام و دو ستون آن جهت کاهش تسلط بنا بر سایت و افزایش نفوذ نور به فضای مرکزی حذف شد تا فرم بنا به صورت ایوانی مشابه کوشک احمد شاهی گردد.

2. پله بتنی و دیواره بتنی نگهدارنده آن و به همراه پیش آمدگی و نیم هشت در نما به کل برچیده شد. پله و پیش آمدگی ها اصلاح و به صورت گشودگی مابین طبقه بالا و پایین به شکل نیم دایره ترمیم گشت تا هم نفوذ نور و ارتباط بصری بیشتری در فضا ایجاد گردد و هم چهار طاقی دور تا دور گشودگی تعبیه شده و در عمل طاق ها مشابه گشودگی های اتاق های گوشواره به فضای اصلی عمل کند. اوروسی تمام کننده کار در قسمت تخت نیم دایره و منتهی الیه ایوان، مشابه خانه های قاجاری در محور اصلی تقارن ایوان قرار گرفت تا شاکله اصلی نمای پروژه ایجاد گردد.

3. کف حیاط تا تراز مناسبی که نورگیری فضای همکف را مختل نکند بالا آورده شد (با کمک مسطح کردن شیب سایت روبرو و خاک ریزی) تا ارتفاع محسوس از سمت حیاط کمتر شده و از تسلط بنا بر باغ بکاهد و همچنین نمود پله ها از ایوان به حیاط کم شود.

4.ستون های جلوی پیش آمدگی سقف تا تراز طبقه اول تخریب شد و طاق کرسی چین آجری با پله دوطرف در پشت آن و پله میانی منتهی به سوئیت مهمان و ورودی سرایداری در مرکز طاق  جایگزین گردید، که به کمک سازه الحاقی فیمابین دو ستون پایدار می گشت؛ این ایده مشابه پله های دو طرفه مرسوم در خانه های قاجاری و پله و طاق منتهی به سرداب است که رابط حیاط با ایوان و سرداب و گاها حوضخانه بوده است.

5. در طبقه همکف دیوارچینی ها تخریب و موتور خانه که در قلب بنا خود نمایی می کرد به سمت کوریدور غربی انتقال داده شد و پارکینگ به منتهی الیه بنا به سمت کوچه جابه جا شد و فضای موجود با حوضخانه ای که با حیاط شمالی گفت و گو می کرد جایگزین گردید. بخش مرکزی به گالری و ورکشاپ اختصاص داده شد که با حوض خانه مرتبط است و بخش جنوبی به اتاق استراحت ورکشاپ یا سوئیت -مهمان اختصاص داده شد که با پنجره قوسی به طاق نمای کرسی چین آجری در محور حیاط  دید دارد. ورودی اصلی و کفش کن در فضای راه پله همکف به گونه ای در نظر گرفته شد که فضای سبز تا زیر پله و چشم پله نفوذ کرده و با طاقی فضای کفش کن را شکل می دهد و همه اینها به نیم هشتی فضای آسانسور که گره ارتباطی فضاهاست مرتبط هستند.

معماری معاصر ایران: مسکونی

_______________________________________

نام پروژه: ساختمان مسکونی گلدان
عملکرد: مسکونی
شرکت-دفتر طراحی: استودیو معماری زیما
معماران اصلی: علیرضا جوانمرد
همکاران طراحی: امیر ابریشمی
گرافیست: احسان کازرونی
مجری: شرکت کنگره سازان، مهندس فکوری
سازه: مهندس غیوری
کارفرما: مهندس تدین , مهندس حبیبیان
نوع سازه: اسکلت فلزی
نوع تاسیسات: موتورخانه مرکزی چیلر
مساحت زمین: 4743 مترمربع
تاریخ شروع و پایان ساخت:  1394-1391
عکاس پروژه: پرهام تقی اف، امیر ابریشمی
ایمیل  zima.architecture.studio@gmail.com
اینستاگرام zima_studio_design