مُبـل راحــــتیِ LC2
اثر لوکوربوزیه
متن از علیرضــا صالح­راستین

واقعیّت این است که نبوغ لوکوربوزیه در طول حیاتش هرگز محدود به خلق آثار خارق­العادّه­ی معماری نبود و او هنر و استعداد خود را در زمینه­‌ی طرّاحی مبلمان نیز به معرض نمایش گذاشت و آثاری خلق کرد که باعث شد او را به همراه والتر گروپیوس و لودویگ میس وان در روهه به عنوان پیشگامان جنبش مدرن در زمینه­ی طرّاحی مبلمان نام نهند ــ از آنان آثار به یاد ماندنی و تأثیر­گذاری در بخش طرّاحی مبلمان در قرن بیستم به ثبت رسیده است. در سال 1925 لوکوربوزیه کتابی تحت عنوان L’Art décoratif d’aujourd’hui نوشت که در آن از مبلمان به‌­عنوان وسایلی یاد کرد که گویی «عضوی از اعضای بدن انسان» به شمار می­روند و خود را با حالتهای مختلف سایر اعضای بدن هماهنگ می­کنند. چند سال بعد از انتشار این کتاب، در سال 1928 لوکوربوزیه به پشتوانه‌­ی همین ایده، یکی از شاهکارهای طرّاحی مبلمان یعنیLC2 را طرّاحی نمود. طرّاحی این مبل نتیجه­ی تلاش گروهی از طرّاحان بود که لوکوربوزیه در رأس آنان قرار داشت و طرّاح داخلی شارلوت پریان و پی­یر ژانره پسرعموی لوکوربوزیه به او کمک کردند. مبل راحتی LC2 که جهت نشستن همزمان 2 نفر طرّاحی و ساخته شده بود، بعدها در مجموعه­ای بی­نظیر به نام LC2 Petit قرار گرفت که شامل مبل‌های یک­نفره و سه­‌نفره نیز می­شد. این مبلْ بسیار جمع­و­جور، سبُک و مینیمال طرّاحی شد و فاقد هرگونه عنصرِ تزئینی و زینتی مرسوم در آن زمان بود. خلق این اثر توسّط لوکوربوزیه که به­عنوان پیشرو در مدرنیسم شناخته شده بود، به‌­همراه ویژگی‌هایی از جمله استفاده از خطوط صاف و منظّم در کنار به‌ره­گیری از موادّی مثل کْرُم و چرم، و همچنین کارآمدبودن در عین سادگی، همگی باعث شد این مبل راحتی به عنوان نمادی از جنبش مدرن در طرّاحی مبلمان شناخته شود و به عنوان اثری ماندگار سالها جلوه­‌بخشِ اماکنِ مختلف باشد. حتّا در دوره­ی معاصرْ این مبل همچنان تر و تازه به نظر می­آید و جایگاه خاصّی در منازل و دفاتر کار لوکس و گران­قیمت دارد.
مبل راحتی LC2 و سایر اعضای این مجموعه، نخستین بار در سال 1929 در نمایشگاهی در پاریس مورد بازدید عموم قرار گرفت، تا اینکه در سال 1959 به موزه‌­ای در شهر زوریخ منتقل شد: مکانی که تا قبل از آن هم سایر آثار لوکوربوزیه در آن قرار گرفته بود. نمونه­ی نخست LC2 به­وسیله‌­ی دست و به­صورت غیرصنعتی ساخته شد؛ ولی در حال حاضر LC2 اصلی با کیفیّت بسیار بالا و تحت لیسانس بنیاد لوکوربوزیه توسّط شرکت معتبر ایتالیایی Cassina که عرضه‌­کننده­ی معروفترین صندلی‌ها و مبلهای طرّاحان مشهور است، تولید و با قیمتی در حدود 10,000 دلار ارائه می­گردد. اگرچه کمپانیهای گُمنام و کوچک دیگر هم با تولید و عرضه­ی این مبل محبوب و با قیمتی کمتر، سود خوبی به جیب می­زنند.
جالب توجّه‌­ترین بخش LC2 و آنچه در نگاه اوّل هر چشمی را مجذوب خود می­کند، اسکلت فلزّی آن است: بر خلاف سایر مبل‌ها که اسکلت و بدنه مستحکم مبل از نظرها پنهان است و در درون مبل جاسازی می­شود، در LC2 چارچوب فلزّی در قسمت خارجی آن قرار گرفته و قابل مشاهده است، به­طوری­که همانند یک سبد، کلّیه­‌ی تشک‌ها و پشتی‌ها را داخل خود جای می­دهد. لوکوربوزیه عقاید مُدرنیستی خود را با مخالفت با استانداردهای ساخت مبلمان تا آن زمان، ضمن حفظ زیبایی و کارآمدی، در این مبل راحتی بیان کرد و نشان داد هیچ نیازی به پنهان­کردن چارچوب و اسکلت مبل در زیر پوشش نمدی آن نیست.
اگرچه در نگاه نخست چارچوب فلزّی باریک و کم­دوام به نظر می­رسد، امّا ساختار کلّی که مجموع‌ه­ای از لوله­های استیل درجه­ی بالا و به­‌هم جوش‌­خورده می­باشد، بسیار مستحکم و پایدار است و مقاومت بسیار بالایی در مقابل فشار و سنگینی از خود نشان می­دهد. چارچوب فلزّی استیل با یک لایه از کْرُم پوشش داده شده تا ضمن ممانعت از زنگ­زدگیْ ظاهری تمیز و برّاق داشته باشد. مسند و پشتیهای مستطیل­شکل مبل LC2 به زیبایی در چارچوب مکعب‌ی­شکل فلزّی قرار گرفته­‌اند و خطوط صاف چارچوب، کاملاً با لبه‌­های صاف تشک‌ها و مسند هماهنگ می­باشد.
در مدلهای اوّلیه­ی کاناپه LC2 پشتیها و تشکِ مسند از اسفنجهای دو پوندی با فشردگیِ بالا استفاده شده است تا بیشترین میزان راحتی حاصل گردد و در برخی موارد از پُلی­اورتان یا سایر مواد پلیمری و یا حتّا از پَر استفاده می­شود. استفاده از این مواد باعث دوام هر چه بیشتر می­شود، به‌­طوری­که تُشک‌ها به­خوبی بر اساس فُرم بدن شکل­گرفته و به محض جدا شدن فرد از مبل، به­شکل اوّلیّه­ی خود باز می­گردند. در مُدل‌های ارزان­تر که توسّط تولیدکنندگان فرعی عرضه می­گردد، معمولاً از اسفنج‌های با فشردگیِ کم استفاده می­گردد و تشکها پس از مدّت کمی استحکام اوّلیه­‌ی خود را از دست می­دهند و در نتیجه از فرم منظّم و صاف خود که با چارچوب فلزّی هماهنگ است، خارج می­گردند.
روکش این تشک‌ها از چرم بسیار مرغوب ایتالیایی معروف به Top Grain استفاده می­گردد؛ این نوع چرم از بالاترین لایه‌­ی پوست حیوانات تهیه می­گردد، و در نتیجه انحناپذیرتر، و حتّا بادوام­تر می­گردد و لکّه­پذیری در آن کاسته می­شود، در این نوع چرم خُلل و فُرج بافت چرم تا حدِّ امکان کم است و بافت یکنواخت­تر از سایر انواع چرم است و سطح آن صیقلی­تر به نظر می­رسد. در مدل‌های ارزانتر به­‌جای استفاده از این چرم معمولاً از پی­وی­سی و یا چرم خوک و یا چرم مصنوعی استفاده می­گردد.