موزهی لوور
Musée du Louvre
ترجمهی اشکان جیهوری

به زبان فرانســه Musée du Louvre و به نام رسمی Grand Louvre، موزه و گالری هنر ملّی فرانسه، بخشی از یک قصر بزرگ در پاریس است که در سایتی در کنارهی شرقی یک قلعهی نظامی قرن دوازدهمی متعلق به فیلیپ آگوستوس بنا شد. در سال 1546، فرانسوای اول1، که خود کلکسیونر بزرگ آثار هنری بود، این قلعهی قدیمی را با خاک یکسان کرد و در همان مکان شروع به ساخت شاهنشین دیگری به نام لوور نمود که تقریباً تمامی شاهان فرانسوی بعد از او، بخشهایی بدان افزودند. در زمان حکومت فرانسوای اول، ساخت تنها بخش کوچکی از لوور فعلی، تحت سرپرستی پیر لِسکو، معمار، به پایان رسید. این سازهی اوّلیه، امروز به عنوان بخش جنوبغربی Cour Carrée شناخته میشود. مهمترین بخشهای الحاقی به مجتمع ساختمانی اصلی توسط لوئی سیزدهم و لوئی پانزدهم در قرن هفدهم میلادی بنا شدند. کاردینال ریشِلیو، صدر اعظم لوئی سیزدهم، آثار هنری با ارزشی برای شاه جمعآوری نمود و لوئی پانزدهم و وزیر اعظم او کاردینال مازارَن نیز آثار برجستهای شامل آنچه از چارلز اول پادشاه انگلستان دریافت شد را بدان افزودند. کمیتهای متشکل از معماران، کلود پِرو و لوئی لُو وا و نقاش و طراح داخلی، شارل لُو بْرَن طراحی بخشی از لوور که امروزه به نام «کولوناد» شناخته میشود را بر عهده گرفتند.
زمانی که لوئی پانزدهم دربار خود را به ورسای منتقل کرد، لوور دیگر به عنوان یک اقامتگاه سلطنتی مورد استفاده قرار نگرفت. ایدهی استفاده از لوور به عنوان یک موزهی عمومی به قرن هجدهم بازمیگردد. کُنت د،آنژیویه ضمن مشاوره و کمک به طراحی و ساخت گْران گالری، به جمعآوری آثار مهم هنری ادامه داد. در سال 1793، دولت انقلاب موزهی مرکزی هنر (Musée Central des Arts) را در گراند گالری به روی عموم گشود. در دوران ناپلئون، ساخت Cour Carrée و افزودن یک جناح به ضلع شمالی به موازات جادهی ریوُلی آغاز شد. در قرن نوزدهم، با ساخت دو جناح اصلی و گالریها و پاویونهای متعلّق به آنها، توسعهی سازهی موزه به سمت غرب به پایان رسید و ناپلئون سوم طی مراسمی آنها را افتتاح کرد. شکل نهایی لوور، مجتمعی بزرگ از ساختمانها است که دو چهاروجهی اصلی به انضمام دو حیاط بزرگ را شامل میشوند.
مجموعهی ساختمانهای لوور، با هدف دسترسی سادهتر و سازگاری بیشتر با بازدیدکنندگانش، در دهههای80 و90 میلادی مورد بازسازیهایی قرارگرفت. در همین راستا یک مجموعهی گستردهی زیرزمینی شامل دفاتر، مغازهها، فضاهای نمایشگاهی، انبارها، پارکینگ، و همچنین یک سالن کنفرانس، محل توقف اتوبوس برای گردشگران و یک کافه تریا در زیر حیاط مرکزی لوور، یعنی Cour Napoléon و Cour de Carrousel، ساخته شد. ورودی طبقهی همکف این مجموعه در مرکز Cour Napoléon قرار داده شد و هرم آهنوشیشهای مناقشهبرانگیز معمار آمریکایی آی.ام. پِی نیز بر تارِک آن نشست. مجموعهی زیرزمینیِ امکانات رفاهی و خدماتی در سال 1989 به بهرهبرداری رسید. در سال 1993 و همزمان با دویستمین سالگرد افتتاح موزه، جناح بازسازیشدهی ریشلیو، که پیش از این در اختیار وزارت دارایی فرانسه قرار داشت، گشایش یافت و برای نخستین بار لوور به طور کامل به موزه تبدیل شد. جناح جدید که مجدّداً توسط پِی طراحی شد، بیش از 21,368 مترمربع مساحت دارد و فضاهای نمایشگاهی، کلکسیونهای خانگی نقاشان اروپایی، هنرهای تزئینی و هنر اسلامی را در بر دارد. در سه محوطهی داخلیِ مسقف با شیشه نیز آثار مجسمهسازی فرانسوی و آثار هنری آشور باستان به نمایش درآمدهاند.
کلکسیون نقاشی موزهی لوور از غنیترینها در جهان به شمار میرود و تمامی دورههای هنر اروپایی تا امپرسیونیسم را در بر میگیرد. کلکسیون هنر نقاشی فرانسهی لوور بین قرون 15 و 19 میلادی در جهان بیهمتاست و در عین حال شاهکارهایی از نقاشان دورهی رنسانس ایتالیا و نقاشان هلندی و فلاندر2 دورهی باروک را شامل میشود.
در دپارتمان قرون وسطی، دورهی رنسانس و هنر مدرنْ اشیائی از گنجینههای شاهان فرانسه شامل برنزکاری، مینیاتور، سفالگری، گوبلن، جواهرات و مبلمان به نمایش درآمده است و در دپارتمان یونان و روم (که دورهی اتروسکی3 را نیز در بر میگیرد) آثار عتیقهای از هنر معماری، مجسمه سازی، موزائیک، برنزکاری، جواهرات و سفالگری را مشاهده میکنیم. دپارتمان آثار تاریخی مصر در سال 1826 به منظور سازماندهی مجموعهای از اشیا قدیمی و هنری که در جریان عملیات اشغال مصر در دوران ناپلئون بدست آمده بودند، راهاندازی شد. دپارتمان آثار تاریخی شرقی اهمیت خود را مدیون مجموعهی هنر بینالنهرین است و در سال 1954 بخش آثار عتیقهی مسیحی در چند زیر گروه شروع به کار کرد. این زیرگروهها به شرح زیرند: آثار دوران مسیحیت متقدّم، دورهی بیزانس، آثار مسیحیان قبطی شامل اشیاء ساختهشده از عاج، شیشه، سرامیک، پارچه و طلا و شمایلهای مذهبی روسی و یونانی.
1. فرانسوای اول (Francis I): (1547-1494) پادشاه فرانسه بین سالهای 1515 و 1547. اوّلین شاه از شاخه انگویم از خاندانهای اشرافی فرانسه. او از علاقهمندان و پشتیبانان هنر و علم دوران رنسانس بود.
2. فلاندر (Flemish): یکی از دو قوم ساکن کشور بلژیک کنونی به همراه فرانسوی تبارها که از لحاظ فرهنگی قرابتهایی با هلندیها دارند.
3. اتروسکها (Etruscans): ساکنین باستانی شمال و شمالغرب ایتالیا. دارای زبان، خط و فرهنگ اختصاصی با قرابتهایی با یونانیها و ایتالیاییهای هزارهی قبل از میلاد.
4. قِبطی (Coptic): گروهی از مسیحیان زیر شاخهی کلیسای شرقی که اصلاً از ساکنان مصر باستان هستند. اینان نیز از لحاظ زبان و خط و فرهنگ از گونهای استقلال در میان اقوام پیرامون خود در مصر برخوردار بودند و امروزه جزو اقلیتهای مذهبی در مصر به شمار میروند.
یئوه مینگ پِی (I.M. Pei (Ieoh Ming Pei: تولد 1917 در کانتون چین. در سال 1935 وارد ایالات متحد شد. در سال 1939 مدرک مهندسی معماری خود را از دانشگاه هاروارد کسب کرد. تغییرات اساسی دهههای 80 و 90 در لوور تحت نظارت او به انجام رسید. موزهی دانشگاه ایندیانا (1979)، ساختمان مرکزی نستله (1980) و پروژهی الحاقات به موزهی تاریخ آلمان (1995) از مهمترین پروژههای وی میباشند.