بیکر هاؤس کیمبریج، ماساچوست، 1949-1947
Baker House, 1947-1949

آلتو در سال 1940 عضو پژوهشی انستیتوی تکنولوژی ماساچوست شد. در سال 1945 و اندکی پس از پایان جنگ، برای تدریس و به دعوت معمار و معاون جدید دانشگاه، دوست قدیمیاش ویلیام دابلیو. وُرستر، به کیمبریج بازگشت. در این اثنا و در سال 1946 آلتو سفارش یک خوابگاه جدید دانشجویی را از انستیتوی تکنولوژی ماساچوست (ام.آی.تی.) دریافت کرد. پلان ساختمان در سال 1947 با همکاری شرکت معماری محلی به نام پَری، شاؤ اند هِپبورن تکمیل شد و دیری نگذشت که ساخت خوابگاه آغاز شد. آینو آلتو در ابتدای سال 1949 درگذشت. افتتاح خوابگاه تحت شرایطی شدیداً محنتآلود برای معمار صورت گرفت.
خوابگاه دانشجویی انستیتوی تکنولوژی ماساچوست در بخش مسکونی محوطهی ام.آی.تی و بر ساحل رود چارلز واقع شده است. نزدیکترین شاهراه حمل و نقل به این خوابگاه، مِموریال درایو، از حد فاصل ساختمانها و رودخانه میگذرد و واضح است که موضع قرارگیری خوابگاه را نمیتوان بهترین موضع دانست. به دلیل وخامت شرایط مادی ناشی از جنگ و ذهنیت متمرکز بر بهرهوری طی این سالها، هزینهی محاسباتی برای این خوابگاه به ازای هر تخت دانشجویی محاسبه شد و همین آلتو را مجبور ساخت تا در متراژِ موجود و در دسترس، تعداد بیشتری اتاق را در طرح خود بگنجاند. اتاقهای یکتخته اکثریت داشتند، اما در ساختمان خوابگاه اتاقهای دو و سهتخته هم فراوان هستند. آلتو جهت یافتن راه حلی برای محیط پرآشوبِ اطراف، تلاش و سعی فراوانی از خود نشان داد و شرایط زیستی را با طراحی نمای جنوبیِ مشرف به رودخانه به صورت هلالی بهبود بخشید.
پنجرهی واحدها به سمت جنوب و رو به نور طبیعی و مشرف به چشمانداز زیبای رودخانه گشوده میشدند. به این ترتیب کل پنجرهها در زاویهای نسبت به خیابان قرار گرفتند تا بیننده بتواند در صورت تمایل، رفتوآمد اتومبیلهای خیابان را همچون کسی که از پنجرهی مورب قطاری در حال حرکت به چشمانداز بیرون مینگرد، زیر نظر داشته باشد. آلتو قصد داشت تا در نمای اصلی خوابگاه یک داربست چوبی پوشیده از گیاه دارچسب به کارگیرد. یک باغ مسقف نیز برای خوابگاه طراحی شد.

همهی این راهحلها که هدف از آنها نزدیک ساختن فضای مجاور بنا به محیط طبیعی بود، به دلیل محدودیت منابع مالی کنار گذاشته شدند.
ایدهی مستتر در طرح خوابگاه دانشجویی در این نقل قول از آلتو تبلور یافته است: «میتوانیم هدف آرمانی معماری را چنین ضابطهبندی کنیم که قصد از ساخت هر بنا ایجاد ابزاری است که بتواند همهی نیروهای مثبت طبیعی را برای قسمت مسکونی در خود گرد آورد. از سوی دیگر، معماری وظیفه دارد که بخش مسکونی را از همهی نیروهای مضری که در طبیعت و در محیط ساختمان یافت میشوند مصون نگاه دارد.»
آجرهای سوخته و بیقواره برای ساخت نما بهکار رفتند. آلتو علاوه بر این بر استفاده از نخاله برای دیوار به نحوی تأکید داشت که بخشهای بیرونزده روی سطح صاف دیوار خودبهخود نوعی بیقوارگی ایجاد میکردند. هریک از شش طبقهی فوقانی ساختمان این خوابگاه هفتطبقه، دارای یک واحد گسترده در کل طبقه است. آلتو تلاش فراوان به خرج داد تا اتاقهای کاربردی و راهروهای این طبقات را در سمت شمال ساختمان بگنجاند. پلکان نصبشده روی بدنهی ساختمان یک طرح گوهمانندِ غالب در نمای شمالی ایجاد کرده است.
ترکیب یک موج ملایم و برآمدگیهای تیز آن باعث ایجاد تضاد چشمگیری در دو نمای شمالی و جنوبی ساختمان شده است.
بوفه و کافه در جناحهایی جداگانه در حد واسط میان ساختمان خوابگاه و رودخانهی چارلز قرار گرفتهاند. برخلاف خودِ ساختمان، جناح مستطیلی رستوران در نمای خود، سنگهای مرمر خاکستری را بهکار گرفته و اتاقهای بوفه با نورهای گرد سقفی روشن شدهاند که شاخصی برای معماری آلتو نیز به حساب میآیند.
در نتیجهی فرم ارگانیک نما، اتاقها اشکال مختلف یافتهاند و در نتیجه استفادهی یکدست از مبلمان استاندارد در آنها با محدودیت همراه بود. آینو آلتو مبلمان درجهیکی برای اتاقهای دانشجویان طراحی کرد. این مبلمان توسط شرکت سوِنسکا آرتک تأمین شدند و ابزار و یراق مورد نیاز را شرکت تولیدی کوری (Cory) در محل تهیه کرد.
مدارک فنی