باغ گیاهشناسی تورنتو، معماری از شرکت معماری مونتگومری و سیسام، تورنتو، کانادا، 2005، ترجمه ی فرزانه احسانی مؤید
Toronto Botanical Garden, Architecture by Montgomery & Sisam Architects, Toronto, Canada, 2005

یک باغ گیاهشناسی به خاطر ورودی روشن و الحاقاتی که به آن افزوده شده توجه معماران سبز را به خود جلب کرده است. حالا که اهالی تورنتو وارد ساختمان باغ گیاهشناسی میشوند و تسهیلات جدید را تجربه میکنند، همه چیز را خوشایند و کاربری را آسان میبینند. اما مدتی قبل اینطور نبود، تا آنکه دیوید سیسام، مدیر شرکت معماری مونتگومری سیسام، پیشنهاد حذف تعدادی از رمپهای ورودی و تبدیل نیمطبقه به یک فضای گشودهی بین طبقات را ارائه داد. پیش از انجام این تغییرات، واردشوندگان به باغ باید از خاکریزی که در پارکینگ قرار داشت صعود میکردند تا به فضایی که بین همکف و طبقهی دوم بود، وارد شوند. در آنجا رمپهای وسیعی افراد را به پایین یا بالا هدایت میکردند. سیسام با حذف خاکریز و رمپها فضای آزادی به دست آورد و به سادهترکردن لیآوت ساختمان پرداخت. طرحِ اصلاح و توسعهی سازه به صورت اجرای الحاقاتی به دو ساختمان پیگیری شد و در نهایت، محیط منزوی باغ را به یک مرکز بزرگ و پربینندهی گیاهشناسی تبدیل کرد. سایت موجود شامل دفاتر اداری در ساختمانی از چوب و سنگ و متعلق به سال 1964، طراحیشده توسط ریموند موریاما بود که به بخش کنفرانس و سالن جلساتی که در سال 1976 توسط جروم مارکسن طراحی شده بود، وصل میشد. این ساختمانها با وجود تمام قدمت و ارزشی که برای خود داشتند، قادر به تأمین نیازهای کاربری مرکز در طرح توسعهی برنامهها نبودند. تیم طراحی تصمیم گرفت تغییراتی در لابی ورودی ساختمان مارکسن ایجاد کند، نماهای شیشهای و مورب رو به جنوبِ آن را بردارد و بالهای تجاری به مساحت 353 مترمربع به آن بیفزاید؛ ضمن آنکه 400 مترمربع از ساختمان موجود هم تحت بازسازی قرار گرفت. بخش الحاقی که بامی سبز، نمایی شفاف در پیرامون خود و پنلهای نیمهشفاف در سقف داشت، افزودن فضاهای بیرونی متعدد را آسان کرد. سیسام میگوید: «همه چیز در این طراحی دربارهی ایجاد حس ارتباط بین فضاهای داخلی و بیرونی بود. ما دریافتیم که باغها مهمترین قسمت کار هستند و کنترل امور را به دست معماران منظر دادیم.»
پروژه شامل بخشهای مدیریت، اداری، کتابخانه، فروشگاه، مرکز کودکان و فضای جلسات است. باغ در انتهای پارک ادواردز قرار دارد؛ این پارک یک مکان ایالتی و عمومی و بخشی از مسیر سبزی میباشد که در سطح شهر، فضاهای باز را به یکدیگر متصل کرده است. بنیاد کرِسگه مبلغ 350,000 دلار به این پروژه اختصاص داد و اعلام کرد که در صورت دریافت مدرک LEED (برای رعایت ضوابط پایداری) 150,000 دلار دیگر نیز به بودجه اضافه خواهد کرد. مدیر اجرایی، مارگو وِلش، با نظر به آشنایی تیم به معیارهای زیستمحیطی، تحقق این درخواست را آسان میدانست. بودجهی کلی ساختمان 6/7 میلیون دلار بود که 3/3 میلیون دلار آن صرف طرح بازسازی و الحاقات شد و بقیه به طراحی منظر و باغها اختصاص یافت.
شرکت طراحان منظرِ PMA و توماس اسپارلینگ در طراحی و ساخت فضای سبز پیرامون ساختمان که شامل 14 باغ در زمینی به مساحت کمتر از 16,187 مترمربع میشد، با هم همکاری کردند. به جز باغ ورودی که تحت کمیسیون باشگاه باغات تورنتو انجام شد، همان دو شرکتِ نامبرده مسئولیت طراحی تمامی فضاهای سبز و پیادهراههای داخل سایت را بر عهده گرفتند.
برای برخی باغها که گیاهان غیربومی دارند، تنها از خاک اصلاحشده و ارگانیک استفاده شد. طراحان تمرکز خود را روی کاربری متريال از بستر سایت و استفادهی دوباره از مصالح دورریختنی قرار دادند. سایت دارای دو منبع تصفیهی آب است که منابع را در تانکهای زیرزمینی ذخیره میکند و از آنجایی که قرار نیست مواد شیمیایی و نگهدارنده به آب افزوده شود، این منابع هر هفته با آب تازه جایگزین میشوند. به علاوه آبهای انباشته در سقف و آبهای حاصل از تقطیر نیز برای ذخیرهسازی در تانکهای آبیاری باغها استفاده میشود. کانالهایی تعبیه شده که بارشها را به لولههای زیرزمینی هدایت میکند و در آنجا، آب پیش از نفوذ به اعماق خاک، برای سیراب کردن گیاهانی که ریشههای عمیق دارند بهکار میرود. در حال حاضر بارشهای جمعشده در پارکینگ به سمت آبریزگاههای شهری هدایت میشود، اما شاید پس از بازسازی پارکینگ، کفِ مسیرها به صورتی طراحی شود که بتوان از اتلاف این آبها نیز جلوگیری کرد. بخش الحاقی و فضای بازسازیشده بهرهمند از نور طبیعی و دید مستقیم به فضای خارجی هستند، اما این تابش، مستقیم و آزاردهنده نیست. درواقع طراحانِ نورپردازی و مشاوران انرژی برای کسب اطمینان و بهترین نتیجه، با نرمافزارهای ویژه بارها به مدلسازی و آزمایش پرداختند و از همین جا دریافتند که بهتر است بخشی از قسمت پایینی نما، مات باشد. نوری که از زانو به پایین به کاربران بتابد، عملاً بیفایده است، ضمن آنکه این عملکرد، با تقلیل گرم شدن ساختمان اندکی به بازدهی مفید و صرفهجوییها افزوده است. داربستهایی که روی مقطع جنوبی بخش فروشگاهی در ساختمان جدید نصب شدهاند، نور وارده از میان نمای شفاف به داخل را مهار کردهاند. همچنین نمای نیمهشفاف شیشهی مشجری که در بالای داربست بهکار رفته، از شدت نور و گرمای ورودی میکاهد. از دیگر تدابیر کاهش و صرفهجویی انرژی در ساختمان میتوان به محاسبات دقیق در نصب و انتشار اتصالات نورپردازی، تهویهی قابل کنترل و چرخ آنتالپی (برای ریکاوری انرژی در پروسهی تهویهی هوا) در بخش فروشگاهی اشاره کرد.
مدیر اجرایی، ریک گاسین از شرکت دالتن، بهعنوان واسط بین تیم طراحی و اجرا و نیز نمایندهی کمیسیون در این پروژه مشغول به فعالیت و نظارت بود. همچنین او از ابتدا در پروسهی طراحی حضور داشت و هزینههای اجرای طرحها را محاسبه میکرد. هر زمان که گمان میرفت اجرای طرح بیش از پیشبینیها و بودجهی اختصاصیافته میباشند، افراد به پیدا کردن راه حلی برای تخفیف یا جبران آن میاندیشیدند. یک نمونه از این ابتکارهای کمهزینه برای کنترل فرسایش، نصب نرده های کشویی در مقابل دیوار خاکستریرنگ از جنس تختهلایه بود که سایت را احاطه میکرد، در حالی که در روش معمول، نرده های کشویی مستقل در سایت نصب میشدند که این مستلزم حفر مسیری از پارکینگ بود.
برای نزدیکتر شدن به معیارهای LEED، طرح توسعه به 353 و بازسازی به 400 مترمربع محدود ماند. در این میان تنها توفیق صرفهجویی 26 درصدی در هزینههای انرژی در بخش بازسازی برای کسب سه امتیاز کافی بود، اما طرح توسعه در همین زمینه تنها یک امتیاز دریافت کرد و بخش 2920 مترمربعیِ موجود هم تغییراتی جزئی در مورد مصرف بهینهی انرژی دریافت کرد. به این جهت هنوز هم مصرف انرژی ساختمان بالاست و میتواند عملکرد بسیار بهتری هم داشته باشد؛ بهخصوص سیستمهای مکانیکی و الکتریکی این بخش نیاز به تعویض دارند. سیسام میگوید: «همینطور که در مراحل انجام کار پیش میرفتیم، متوجه میشدیم که نیاز پروژه به بهروز شدن تجهیزاتش فراتر از چیزی بود که در بدو کار پیشبینی میکردیم. به هر چه دست میزدیم، از هم وا میرفت!» اما گویا تخصیص بودجه برای ساخت بنایی نو آسانتر و بهصرفهتر از خرج کردن برای بازسازی است و تمام مدت دستاندرکاران پروژه تأسف میخوردند که کاش سرمایهی بیشتری در اختیار داشتند و کیفیت ساختمان قدیمی را هم ارتقا میدادند. حال ساختمانها و پروژه واقعاً زیبا شده و کسب مدرک LEED هم به جذابیت آن افزوده است، ضمن آنکه بسیاری دپارتمانهای شهری هم مایلند جلسات خود را در بخش بازسازیشده برگزار کنند. طرح باغ گیاهشناسی این پیام را میرساند که «میتوانید صاحب مکانی عالی باشید که به محیط زیست هم احترام میگذارد.»
مدارک فنی