مسابقه ی طرح معماری داخلی ساختمان شعبه‌ی مرکزی بانک مسکن، طراحی از حبیبه مجدآبادی و علیرضا مشهدی‌میرزا

طرح معماری داخلی ساختمان شعبه‌ی مرکزی بانک مسکن در سال 1388 از طرف اداره‌ی ساختمان این بانک به مسابقه گذاشته شد. در این مسابقه از پنج مشاور معمار برای ارائه‌ی طرح، دعوت به عمل آمد، که عبارت بودند از: 1. بهرام شکوهیان (پادیاو پارت)، 2. حبیبه مجدآبادی و علیرضا مشهدی‌میرزا، 3. گروه تاج-فرزین، 4. رامین مهدی‌زاده (کالکتیو ترِین آرکیتکت)، 5. گروه معماری کاریان.
طرح‌های ارائه‌شده در تاریخ 11 اسفندماه 1388 در محل اداره‌ی ساختمان بانک مسکن به قضاوت هیئت داوران، حسین شیخ زین‌الدین، کامران افشار نادری، سیروس باور، محمدامیر کرامت (ریاست اداره‌ی ساختمان) و دفتر فنی اداره‌ی ساختمان بانک مسکن، گذاشته شد.
بر اساس رأی هیئت داوران، دو طرح در مرحله‌ی اول حذف شدند و سه طرح دیگر مورد ارزیابی و رتبه‌بندی قرار گرفتند که گروه های اول تا سوم به شرح زیر اعلام شدند:
طرح اول: حبیبه مجدآبادی و علیرضا مشهدی‌میرزا
طرح دوم: گروه تاج-فرزین
طرح سوم: بهرام شکوهیان (پادیاو پارت)
کانسپت طرح اول
ساختمان تاریخی بانک مسکن در ابتدای خیابان فردوسی تهران، مشتمل بر دو ساختمان اداری مرکزی (در شش‌طبقه) و ساختمان مدور شعبه‌ی مرکزی است که این دو بنا در طبقه‌ی همکف به وسیله‌ی یک راهروی مسقف به یکدیگر متصل هستند.
فضای شعبه‌ی مرکزی در زیر یک گنبد بزرگ بتنی قرار گرفته که شاخص‌ترین عنصر معماری در فضای داخلی قلمداد شده و در طرح معماری داخلی نیز بر اهمیت آن تاکید می‌شود. این گنبد بر روی ستون‌هایی مستقر است که پیرامون فضای مرکزی را احاطه کرده‌اند.
در سال 1333 بانک رهنی محل اپرای تهران را خرید و ساختمان جدید بانک در محل آن احداث شد، شعبه مرکزی بانک مسکن بر شالوده‌ی ساختمان نیمه‌کاره‌ی اپرای بزرگ تهران بنا شده است و مدور بودن آن در نتیجه‌ی فرم کرسی‌چینی‌های موجود سالن اپرا می‌باشد. عملیات اجرایی ساختمان اپرا با طراحی نیکولای مارکوف در سال 1320 آغاز شده بود ولی به دلیل اشغال نظامی ایران از سوی متفقین، عملیات اجرایی متوقف و آن ساختمان سالیان متوالی به صورت نیمه‌کاره رها شد.
از آنجا که ساختمان شعبه دارای کیفیات فضایی ویژه‌ای است، در طرح معماری داخلی آن سعی شده تا عوامل کلی ایجاد این کیفیات تشخیص داده شده و ارزش‌گذاری شوند و سایر اجزا که فاقد ارزش معماری هستند، متناسب با نیازهای زیبایی‌شناسی و عملکردی معاصر طراحی شده و جایگزین گردند. به این ترتیب در فضای داخلی شعبه دو ویژگی مهم و تعیین‌کننده مشخص شده و در طرح معماری داخلی مورد توجه قرار گرفته‌اند:
1. حاکم بودن هندسه‌ی دایره در پلان و حجم که فضای داخلی را تحت تأثیر قرار می دهد.
2. سقف بلند گنبدی‌شکل با کاربندی‌های قابل توجه که شاخص‌ترین عنصر معماری در وضعیت قبلی شعبه می‌باشد. هندسه‌ی دایره در طرح معماری داخلی بر چهار عامل مؤثر بوده است: اول، نحوه‌ی چیدمان مبلمان که به صورت شعاعی انجام شده؛ دوم، فرم و قرارگیری کانتر در حالت رو در رو؛ سوم، شکل‌گیری فضای اداری پیرامون شعبه و چهارم، شکل‌گیری فرم المان جدیدی که به مرکز شعبه اضافه شده است؛ امتداد حرکت عمودی فرم این المان به سمت بالا، توجه ناظر را به سوی سقف بتنی متوجه می‌سازد. در ادامه به معرفی المان های اجراشده در طرح بانک خواهیم پرداخت.
واحد هوشمند (Intelligent Call: IC): حجم جدید قرمزرنگی که با نام “واحد هوشمند” وارد فضای شعبه شده، نمادی از معماری و بانکداری پیشرو بوده و بیانگر شرایط و عملکرد تازه‌ی بانک است. واحد هوشمند، فضایی است طراحی‌شده بر اساس نیازهای بانکداری نوین که امکان ارتباط مستقیم مشتری و شبکه‌ی اینترنتی بانک را میسر می‌کند. حجم آن در مرکز شعبه جانمایی شده و دارای پلان مدوراست. فرم متمایز واحد هوشمند، نماد پیشرو بودن بانک در ارائه‌ی خدمات جدید است. کشیدگی فرم، دید ناظر را به سوی سقف گنبدی هدایت کرده و در عین حال باریک‌شدن آن در بخش‌های بالایی موجب می‌شود تا حجم، مانعی برای دیده‌شدن سقف نباشد. از سکوی ایجاد‌شده در پیرامون حجم خارجی به عنوان فضای انتظار و استراحت مراجعین شعبه استفاده می‌شود.
سایر اجزا و فضاها، پیچیدگی و تعدد عملکردها در بانک را موجب می‌شوند تا فضای داخلی شعب با رویکردی متمایز از فضاهای داخلی سایر اماکن طراحی شود. توجه به اجزاء مختلف عملکردی –نظیر باجه، پول‌شمار، خود‌پرداز، نوبت‌دهی و غیره- و طراحی جزئیات هریک، از ملزومات طراحی فضای شعب بانک‌هاست.
باجه‌ی رو در رو (face to face)
در وضعیت قبلی شعبه، باجه‌ها به صورت ایستاده طراحی شده بودند. با ورود کامپیوتر و تغییر شیوه‌ی انجام عملیات بانکی نیاز به نشستن کارکنان در پشت باجه و در نتیجه بالا بردن سطح کف در پشت باجه‌ها به وجود آمد، در حالی که ارتفاع زیاد باجه‌ها هم موجب ایجاد اختلاف ناخواسته‌ی سطح فضای پشت باجه‌ها و فضای اداری شده بود. در طرح جدید با تبدیل‌کردن باجه‌های ایستاده به نشسته با مدل رو در رو این اختلاف حذف شده و فضای یکدستی در پشت باجه‌ها فراهم شد. در طراحی باجه‌ها و فضای اطراف آن به جزئیات عملکردی –نظیر تأمین امنیت کارکنان، نحوه‌ی تبادل مدارک، مخزن کاغذهای باطله، نورپردازی باجه، محل قرارگیری شماره‌ی باجه و شماره‌ی نوبت‌دهی- توجه شده است.
فضای مشاوره
فضایی است غیرمحصور در مجاورت “واحد هوشمند” جهت ارائه‌ی اطلاعات بانکی، رفع ابهام مشتریان در خصوص خدمات بانک و ارائه‌ی سرویس مشاوره به مراجعین. ارتباط مستقیم مراجعین و بانک در این فضا بیانگر حس احترام بانک به مشتری است. به طور کلی معرفی فضایی برای مشاوره و همچنین وارد کردن واحد هوشمند، به شعبه‌، موجب بهبود و ارتقاء سطح ارتباط بانک و مشتری گشته است.
صفحهی نمایشگر LED
صفحه‌ی نمایشگر LED جهت درج اطلاعات و تبلیغات بانک، پیرامون نیم طبقه و در ارتفاع مناسبی برای ديد مراجعين قرار گرفته است. مراجعین هنگام انتظار و نشستن پیرامون حجم “واحد هوشمند” اطلاعات صفحهی نمایشگر را مطالعه خواهند کرد.
یونیت‌های اداری
شامل میزهای اداری، کمدهای متحرک و مبلمان مراجعین می‌باشد. چیدمان میزهای اداری به صورت شعاعی حول مرکز دایره صورت گرفته است، به طوری که نور روز در مانیتور کارکنان منعکس نمی‌شود. نحوه‌ی چیدمان انعطاف‌پذیر بوده و با توجه به تغییرات عملکرد سیستم اداری قابلیت تغییر دارد. جزئیات طراحی یونیت‌های اداری و مبلمان با توجه با نیازها، کاربری و زیبایی‌شناسی انجام شده و به شرح زیر است:
میزهای اداری: میزهای اداری به صورت یک و دونفره با در نظر گرفتن فضایی برای لوازم مورد نیاز کارمندان طراحی شده‌اند.
کمدهای اداری: این کمدها متحرک بوده و در دو حالت باز و بسته، فضاهای باز و یا تفکیک‌شده ایجاد می‌کنند. کمدهای اداری درحالت بسته زونکن‌ها را مخفی کرده و به فضای اداری نظم می‌دهند. کمدها در حالت باز مانند دیوارهای جداکننده عمل کرده و فضا را تفکیک می‌کنند ضمن آنکه فضای میزهای اداری در صورت لزوم می‌تواند با کمدهای متحرک از یکدیگر تفکیک شوند.
مبلمان مراجعین: در میان هر دو میز اداری، مبلمانی برای مراجعین طراحی شده است که ارتباط مستقیم مسئولین بانک و مراجعین را امکان‌پذیر می‌سازد.
لباس و لوازم کارکنان: در راستای رسیدن به یک طرح هماهنگ سازمانی، پیشنهادهایی نیز برای لباس و لوازم کارکنان ارائه شده است. این طرح‌ها نمونه‌هایی از لباس، ساعت، لیوان و وسایل روی میز کارمندان هستند که به صورت گسترده‌تری در طرح سازمانی به آنها پرداخته می‌شود.

سه بعدی سازی: حمید زین‌ساز، کامران تفرشی
گرافیک: حامد پورعابدینی
سایت: www.habibehmadjdabadi.com
www.mashhadimirza.com

ایمیل: info@habibehmadjdabadi.com

مدارک فنی