موزه و فضاهای نمایشگاهی
موزه‌ها از نیمه‌ی دوم قرن بیستم به عملکردهای متنوع­‌تری نیاز پیدا کردند. اینگونه مراکز باید علاوه بر نمایش آثار هنری، نیاز به مکانی چشم‌گیر برای نگهداری و بازسازی آثار را نیز پاسخگو می‌­بودند. اولین قدم برای طراحی فضاهای نمایشگاهی آن است که ایده‌ی روشنی از آنچه که می‌­خواهید نمایش دهید، داشته باشید. مثلاً بدانید که: چند نمایشگاه برای یک سال برنامه‌­ریزی شده و این نمایشگاه‌ها هر چند وقت یک‌بار تغییر می‌کنند؟ آیا این نمایشگاه، یک مجموعه‌ی دائمی خواهد بود؟ چند قطعه برای نمایش در این مکان قرار می‌‍­گیرد؟ آثار هنری با مقیاس بزرگ چگونه نمایش داده می‌شوند؟ یا اینکه اکثر قطعات در ابعاد کوچک هستند یا بزرگ؟ اشیای سه‌بعدی در قفسه‌ها قرار می‌گیرند یا روی سه‌پایه‌های آزاد؟ اشیای شکننده چطور جانمایی می‌شوند؟
با یک برنامه‌ی قطعی می‌توان درجه‌ی انعطاف‌پذیری‌، طرح گالری، اندازه و کیفیت محیطی فضا را به دست آورد.
اتاق‌هایی که برای نمایش و نگهداری آثار هنری و فرهنگی مورد استفاده قرار می‌گیرند باید در مقابل عواملی از قبیل خرابی، دزدی، آتش‌سوزی، خشکی بیش از حد و نور شدید آفتاب عایق باشند.
همچنین گالری‌ها باید انعطاف‌پذیر بوده و حتا در یک گالری کوچک هم پیش‌بینی توسعه‌های جدیدتر در نظر گرفته شود. مهم این است که بتوان در زمانی کوتاه و با کمترین به‌هم‌ریختگی گالری را به فضای نمایشی تبدیل کرد.
طراحی نمایشگاه:
امکان دارد ساختمان یک فضای نمایشگاهی شامل یک یا چند فضا به‌عنوان سالن و همچنین دارای محفظه‌ها و مکان‌هایی برای نگهداری اشیا باشد و سایر فضاهای نمایشگاه شامل دفاتر اداری و اتاق مدارک و اسناد است. ارتباط بین اتاق‌های عمومی و فضاهای خدماتی باید راحت بوده و بین فضای مورد استفاده‌ی بازدید‌کننده و فضای کارمندان فاصله وجود داشته باشد. همچنین نیاز بخش‌های تأسیساتی مثل دستگاه‌های گرمایش و سرمایش از طریق منبع اصلی گرمایش و سرمایش فرهنگسرا تأمین می‌شود. نکته‌ی حائز اهمیت در این قسمت این است که صداهای مزاحم در فضای نمایش کاملاً کنترل شود و سیستم تهویه‌ی هوا و سایر ماشین‌­آلات هم باید با توجه به این مسئله انتخاب و نصب شوند.
تعیین موقعیت بازدید‌کننده:
بر خلاف هنرهای نمایشی که در آن تماشاچی در یک مکان می‌ایستد تا حرکات روی صحنه را ببیند، هنرهای بصری نیاز به حرکت و انتخاب از سوی بیننده دارد. بنابراین فضا باید طوری طراحی شود که به بیننده کمک کند تا تجربه‌ی نگاه کردن و توجه به سلسله‌­مراتب قرارگیری اشیا را سازماندهی کند.
ورودی و فضای لابی باید بینندگان را به سوی گالری هدایت کند؛ جایی که آنها بتوانند چیزهایی که برای دیدن چیده شده‌اند را بررسی کنند، یک نقطه‌ی شروع انتخاب کرده و تا آنجا که امکان دارد در یک خط مستقیم به سوی آن حرکت کنند. یک ترتیب قرارگیری فضایی از آن نقطه، برای ایجاد تجربه‌ی غیرمقطع نیاز است که توجه بیننده را به‌آسانی از یک شی‌ء به شی‌ء دیگر و از یک گالری به گالری دیگر جلب کند.
فاکتورهایی که هنگام طراحی فضاهای نمایشگاهی باید به ذهن سپرده شوند، به شرح زیر است:
دیوارها تحت زاویه‌ی مناسبی با نور تابیده‌­شده به سطوح آنها و محیط باشند.
ابعاد گالری برای نمایش یک شی‌ء باارزش از 6/6 متر عرض، 6/3 متر ارتفاع و 5/19 تا 24 متر طول تجاوز نکند.
بینندگان باید بتوانند طوری حرکت کنند که مجبور نباشند اشیا را دوباره ببینند.
فضای کافی برای بازدید‌کنندگان فراهم باشد (که بتوانند با هر سرعتی حرکت کنند). بعضی ممتد حرکت می‌کنند و بعضی دیگر آرام قدم می‌زنند، می‌ایستند و با دقت بیشتری به اشیا نگاه می‌کنند.
بینندگان مایلند وقتی وارد گالری می‌شوند، به‌راحتی در فضای آنجا بگردند، پس تا جای ممکن سعی شود که الگوی حرکت با این هدف طراحی شود.
یک محیط گرم، پرجمعیت و شلوغ می‌تواند خیلی راحت موجب نارضایتی علاقه‌­مندان پروپاقرص هنر بشود. اطمینان حاصل کنید که فضاها، راهروها و راه‌ها به اندازه‌­ی کافی وسیع باشند.
بینندگان به جاهایی برای نشستن و استراحت نیاز دارند. این مکان‌ها باید در معرض روشنایی کافی و نور طبیعی روز باشند و بر عکس، فضاهای گالری با نورپردازی مصنوعی روشن می‌شوند.
صندلی‌ها باید در فاصله‌ی مناسبی از اشیای هنری بزرگ و مهم قرار گیرند تا به بینندگان این امکان را بدهند که به هنر توجه کرده و آن را تجربه کنند، بدون آنکه برای مدت طولانی سرپا بایستند.
گوناگونی بصری به ایجاد علاقه به محیط در بینندگان کمک می‌کند.
درجه‌ی کمی از نور محیطی در یک هم­نشینی خوب با نورهای شدید نقطه‌ای می‌تواند ترکیب چشم‌نوازی ایجاد کند.
تنوع در ارتفاع سقف و رنگ‌های متفاوتِ دیوارها در طول مراتب گالری از خستگیِ بینندگان جلوگیری می‌کند؛ البته واضح است که هر یک از این موارد نباید آثار هنری ارائه‌شده را تحت تأثیر قرار بدهد.
ساختار فضایی اینگونه ساختمان‌ها را با توجه به اصول هدایت­‌كننده می‌توان به دو عرصه‌ی بیرونی و درونی تقسیم کرد:
الف) عرصه‌ی بیرونی فضای نمایشی: این عرصه به طور كلی در ارتباط مستقیم با تماشاگران است.
ب) عرصه‌ی درونی فضای نمایشی: شامل كلیه‌ی فضاهایی­‌ست كه مربوط به امور نمایشی و اداری می‌شوند و از این جهت در ارتباط مستقیم با كاركنان هستند.
ترتیب قرارگیری اشیا:
ترتیب جانمایی اشیای نمایشی به بازدیدكنندگان و خصوصیات اشیای مذکور بستگی دارد.
رابطه‌ی بازدیدكننده و اشیای نمایشی به شرح زیر است:
1. هرچه نسبت بازدید‌كنندگان به اشیای نمایشی كمتر باشد، امكان تمركز آنها و اینكه هر بازدیدكننده بتواند آزادانه با سوژه ارتباط برقرار كند، بیشتر می‌شود.
2. در یک بازدید گروهی، تماس نزدیك با اشیای نمایشی بدون ایجاد مزاحمت برای سایر اعضای گروه، بسیار سخت است. بازدیدكنندگان باید در شعاعی تقریباً یکسان نسبت به شی‌ء مورد نظر و حول آن قرار بگیرند.
نورپردازی:
1) نورپردازی طبیعی (روشنایی روز):
به دلایل اقتصادی، فیزیولوژیكی و زیبایی‌شناسی، نورپردازی طبیعی هنوز بهترین وسیله‌ی ایجاد روشنایی محسوب می‌شود و اگر مسائل امنیتی و دوام اشیا اجازه بدهد، اولویت با نور روز است. جهت تابش نور ممكن است از بالا (عمودی) یا از پهلو (افقی) باشد. در سال­‌های اخیر ارزش نور‌پردازی از بالا در طراحی موزه‌ها مورد توجه و استفاده قرار گرفته که از امتیازات این شیوه‌ی نورپردازی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ــ نورپردازی از بالا روشی راحت‌تر و باثبات‌تر در نورپردازی‌ست که كمتر در معرض موانع جنبی داخل و خارجِ بنا، مانند ساختمان‌های دیگر و درختان قرار می‌گیرد.
ــ نوری كه از بالا به تصاویر یا سایر اشیای نمایشی می‌تابد، قابل تنظیم است و از طریق انعکاس و ایجاد سایه می‌توان کمیت یا کیفیت آن را تغییر داد.
ــ این نحوه‌ی نورپردازی، فضای دیوار را حفظ کرده و امكان به نمایش گذاشتن اشیای بیشتری را در فضای نمایشگاه فراهم می‌کند.
ــ با توجه به حذف پنجره‌ها و كاهش راه‌های ارتباطی و دسترسی­‌ها، ضریب امنیتی فضای نمایشگاه بالا رفته و شدت تمهیدات امنیتی كاهش می‌یابد.
2) نورپردازی جانبی (افقی):
این نورپردازی از طریق پنجره‌ها و نورگیر‌های معمولی به اشكال و ابعاد مختلف و در مكان‌های مناسب در دیوارها انجام می‌شود، سادگی و عمومیت دارد و برای تهویه مناسب است. پنجره‌ها و نورگیر‌ها معمولاً یا در ارتفاعی كه بازدید‌كننده قادر به دیدن محوطه‌ی بیرون باشد و یا در ارتفاعی بالاتر نصب می‌شود.
دیوارهایی كه پنجره‌ها با ارتفاع معمولی بر روی آنها نصب شده، غالباً مورد استفاده ندارند و به علاوه، اشیای نمایشی كه بر روی دیوار مقابلِ این پنجره‌ها نصب شده‌اند نیز به خاطر وجود نور از مقابل، دارای انعكاس می‌­شوند و خیرگی ایجاد می‌کنند كه این امر دید كامل و راحت را مختل می‌سازد. با این وجود، چنین پنجره‌هایی برای دیده شدن اشیایی كه روی سایر دیوار‌ها و در زاویه‌ای مناسب نسبت به منبع نور قرار دارند، روشنایی مناسب و دلپذیری به ‌وجود می‌آورند.
البته در اتاق‌های بزرگ با ارتفاع سقف بلند می‌توان از پنجره‌های مرتفع که هم به شکل نورگیر سقفی عمل می‌کنند و هم اجازه‌ی استفاده از چهار دیوار را می‌دهند، استفاده کرد.
3) نورپردازی مصنوعی:
ملاحظات تكنیكی مربوط به استفاده از نور مصنوعی و مشكلات نگهداری آنها، از عوامل مؤثر بر كاهش كاربرد این نور به‌عنوان منبع روشنایی در فضاهای نمایشگاهی بوده است. نور مصنوعی از منابع نقطه‌ای یا خطی تأمین می‌شود و از این رو چون سطوح تعدیل‌كننده‌ی شدت آن با نور فضا قابل مقایسه نیست، پس دست‌یابی به شرایط مشابه نور روز نیز تا حدی امكان‌پذیر است. با این وجود نورهای نقطه‌ای بر روی دیوارها به منظور نمایش واضح‌تر آثار کارایی دارند. این شیوه‌ی نور پردازی می‌تواند به صورت مصنوعی و یا با یک پس‌زمینه‌ی شیشه‌ای ایجاد شود.
الگوی حرکتی و دسترسی گالری‌ها:
الگوهای حرکتی و دسترسی­‌ها بخشی از امر ارائه و نمایش اشیا و عامل مهمی در سازماندهی فضایی نمایشگاه محسوب می‌­شوند، زیرا به طور نظری در منطقه‌ی نمایش اشیا، هیچ فضایی منحصراً به رفت‌وآمد اختصاص نداشته و هیچ راهرو یا راه‌پله‌ای نباید حركت سیال در این منطقه را محدود كند. برای دست­یابی به این مهم باید از محدودیت‌های ایجاد وقفه و اختلاف سطوح متعدد اجتناب کرد.
تنظیم شرایط محیطی:
در یک فضای نمایشگاهی تأثیرات متقابل محیط و فضای نمایشگاهی باید در پایین‌ترین حد نگه داشته شده و عواملی مانند گرد و غبار و گازهای آلاینده، دما، رطوبت و عامل­‌های (مخرب) بیولوژیک نیز تحت کنترل باشند. رطوبت، دما و نور باعث فرسایش اشیا‌ می‌شوند و باید دقت کرد که دمای 15 درجه‌ی سانتیگراد و رطوبت نسبی 60% برای اكثر نمایشگاه‌ها مناسب است. رطوبت نسبی نباید كم و زیاد شود و این مسأله روی دوام و ماندگاری اشیا بسیار مؤثر است. در كل، رطوبت نسبی 50% تا 60% توصیه می‌شود.
تهویه‌ی مطبوع:
پیشرفت‌های علمی در امر خلق یک محیط مصنوعی، اكنون به مرحله‌ای رسیده كه امكان تأمین مصنوعی شرایط جویِ مقرر را به طور كامل فراهم ساخته است. در این شرایط ثابت، انعطاف‌پذیری و نظم را می‌توان در چهار‌چوب فضای نمایشگاه تأمین کرد. به‌علاوه، دیوارهای خارجی نیز می‌توانند كاملاً بسته بوده، به‌خوبی عایق شوند و در صورت وجود اشعه‌های نا‌مطلوب نور می‌توان آنها را دقیق‌تر طراحی کرد.
آكوستیک:
کنترل و طراحی آکوستیک محیطی باید هماهنگ با سایر جنبه‌های طراحی ساختمان نمایشگاه اجرا شود. برای به حداقل رساندن نوفه‌ای ناشی از نواحی و وسایل پر سر‌ وصدا و شلوغ، باید تا جای ممکن موقعیت ساختمان را در محلی ساكت و آرام پیش‌بینی کرد. در صورتی كه یك منبع نوفه‌ی جهت‌دار در نزدیكی ساختمان قرار گرفته باشد، می‌توان از عملكردهای مقاوم‌تر و تکنیکی به‌عنوان مانع استفاده كرد و کاربری­‌های حساس‌تر را در فاصله‌ی بیشتری از منبع نوفه قرار داد. هماهنگی اصول آكوستیكی با خصوصیات معماری، از یك سو مربوط به سبک معماری و سازماندهی فضایی آن می‌باشد و از سوی دیگر نیازمند توجه به خصوصیات مربوط به طراحی فنی ساختمان نمایشگاه است.
حریق:
مقابله با حریق شامل مسئولیت حفاظت از تجهیزات و بازدید‌كنندگان می­‌باشد. بدیهی‌ست نخستین اقداماتِ مقابله با آتش باید در رابطه با شناخت محل، ویژگی مصالح ساختمانی، حصول مراقبت‌های لازم در بناهای مجاور، انتخاب مصالح ساختمانی مقاوم و اجرای پیش‌گیری­‌های­ لازم انجام پذیرد. بهتر است از به‌كار بردن هر گونه ماده‌ی قابل اشتعال به منظور تزئین و پوشاندن دیوارها خودداری شود. در ضمن، باید بسیار دقت کرد تا از ایجاد اتصال برق در سیستم‌های الكتریكی نیز خودداری شود.

طراحی کتابخانه
برای طراحی کتابخانه‌ها در کشورهای مختلف نمی‌توان معیار و استاندارد واحدی را مبنا قرار داد. در این خصوص ایفلا (IFLA) یک مجمومه‌ی استاندارد کلی و غیربومی ارائه داده که البته با توجه به عوامل مذکور نمی‌توان از آن به‌عنوان یک دستورالعمل مناسب در هر کشوری (از جمله ایران) استفاده کرد. ضوابط مورد عمل در کشورهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی تفاوت‌های چشم‌گیری نسبت به یکدیگر و نیز نسبت به استانداردهای ایفلا دارند. کتابخانه‌ها عمدتاً مکانی شلوغ و پر تردد هستند، پس مسائل انسانی بزرگ‌ترین نقش را در ضوابط طراحی و موقعیتی این فضاهای فرهنگی ایفا می‌کنند.
در طراحی کتابخانه با دو گروه متفاوت مواجه هستیم: کارکنان و کاربران. هریک از این دو گروه نیازهای خاص خود را داشته و با یکدیگر در تعاملند. مباحث کمّی طراحی کتابخانه عبارتند از: تعیین محل فضاهای کاربردی، نوع و ابعاد فضاها، محل تجهیزات، انواع روشنایی و سایر سیستم‌های برقی و مکانیکیِ پشتیبان که مورد نیاز کتابخانه است. به‌طور کلی، کتابخانه‌ها عبارتند از:
1. کتابخانه‌های ملی
2. کتابخانه‌های دانشگاهی و پژوهشی
3. کتابخانه‌های عمومی
4. کتابخانه‌های تخصصی
5. کتابخانه‌های خصوصی
6. کتابخانه‌های موجود در فرهنگسراها که بسته به نوع فرهنگسرا به دو تیپ عمومی و خصوصی تقسیم می‌شوند.
بیشترین مراجعین به کتابخانه‌ها به منظور پژوهش و مطالعه به این مکان رجوع می‌کنند. کتابخانه باید به نحوی طراحی شود که افراد بیشتری را برای استفاده از منابع به خود جلب کند. ساعت کار کتابخانه همان ساعت کار مجموعه‌ی فرهنگسراست و از آنجا که آرامش و بی‌سروصدا بودن محیط مطالعه از فاکتورهای مهم طراحی کتابخانه است، مصالح به‌کار­رفته باید عایق صدا باشند تا تردد و فعالیت‌های داخلی و آرامش محیط را بر هم نزنند.
معرفی فضاهای کتابخانه:
1) فضای اداری
فضایی است که فعالیت‌های جاری و روزمره­ی مربوط به کتابخانه توسط کارکنان، کتاب‌داران و کارمندان دفتری و اداری در آنجا صورت می‌گیرد.
2) فضاهای فنی و کارگاهی
این فضا به همراه تجهیزات و وسایل مخصوص برای سرویس‌دهی بهتر کتابخانه در نظر گرفته می‌شود:
• کارگاه تعمیر و صحافی
• کارگاه مرمت
• آتلیه‌ی عکاسی
• چاپ‌خانه
• بخش انتخاب و سفارش
• بخش فهرست‌نویسی و رده‌بندی
• بخش آماده‌سازی فیزیکی
3) فضای عمومی کتابخانه
این فضا در ارتباط با کاربران کتابخانه بوده و خدماتی را در اختیار آنها قرار می­دهد که تعدادی از اصلی­ترین آنها عبارتند از:
• محل نگهداری کتاب (مخزن کتاب): 1-مخزن بسته 2- مخزن باز
• فضای مطالعه
• فضای امانت
• بخش مرجع
• بخش نشریات ادواری و روزنامه‌ها
• بخش تکثیر
• بخش استراحت
• فضای فهرست (برگه‌دان)
• بخش سمعی-بصری
4)فضاهای پشتیبانی
این فضاها به منظور ارائه‌ی خدماتی از قبیل حفظ و نگهداری ابنیه، تأسیسات، تجهیزات و نیز امور رفاهی در نظر گرفته می‌شود و مساحت هرکدام­شان بسته به نوع سرویس‌دهی و وسعت کتابخانه تعیین می‌شود.
5. فضاهای گردشی
فضاهایی هستند که برای ارتباط بین فضاهای یادشده و سطوح ساخت (دیوارها و ستون‌ها) پیش‌بینی شده و برمبنای 25 درصدِ مساحت خالص فضای کتابخانه محاسبه می‌شود:
• گردش افقی در داخل طبقات
• گردش عمودی در بین طبقات
عواملی که برای طراحی کتابخانه باید در نظر گرفته شود، به شرح زیر است:
• مکان‌یابی به منظور حصول بالاترین امکان دسترسی
• تسهیل نظارت توسط کارکنان کتابخانه
• پیش‌بینی گسترش فضا در آینده
• دسترسی سریع و آسان به تمام بخش‌های کتابخانه
• استفاده از نور طبیعی به منظور ایجاد محیطی مناسب برای مطالعه
• در صورت امکان، ایجاد یک فضای غیررسمی و راحت (به منظور امکان مطالعه‌ی مقدماتی و یا تفریحی و همچنین استراحت کوتاه‌مدت) در کنار فضاهای اصلی کتابخانه
• استفاده از مبلمان راحت برای راحتی و ایجاد علاقه در کاربران
• تعبیه‌ی فضایی برای قرار دادن وسایل همراه کاربر به منظور بهبود نظارت بر امور کتابخانه و امنیت خاطر کاربران و کارمندان

فضاهای مهم در کتابخانه
از مهم‌ترین قسمت­‌های کتابخانه، محل نگهداری کتاب یا مخزن آن است که بر اساس نحوه‌ی قفسه‌بندی و نوع دسترسی استفاده‌کنندگان، به دو صورت باز یا بسته طراحی می‌شود:
1. مخزن بسته: استفاده از کتاب در مخزن بسته برای همگان میسر نیست و فقط کارکنان به این فضا دسترسی دارند. سرانه‌ی این فضا برای 1000 جلد کتاب 5/5 متر مربع است.
2. مخزن باز: در این نوع مخزن قفسه‌ی کتاب‌ باید به‌راحتی در دسترس عموم باشد. این مخزن به دلیل بیشتر بودن فاصله‌ی بین قفسه‌هایش نسبت به مخزن بسته، به فضای بیشتری نیاز دارد. سرانه‌ی این قسمت برای 1000 جلد کتاب معادل 7 متر مربع در نظر گرفته می‌شود.
سیستم کتابخانه عمدتاً بر مبنای استفاده از قفسه‌های باز است و کتب نفیس و کمیاب در قفسه‌های بسته نگهداری می‌شوند.
یکی دیگر از قسمت‌های مهم کتابخانه، فضای مطالعه‌ی آن است که به دو صورت فضای مطالعه‌ی انفرادی و عمومی پیش‌بینی می‌شود. امروزه در سالن‌های مطالعه با استفاده از رایانه می‌توان پایگاه‌هایی به‌عنوان منابع دیجیتال برای استفاده‌ی کاربران ایجاد کرد. در این قسمت باید برای هر نفر و نیز با احتساب میزهای یک‌نفره، 5/2 متر مربع فضا اختصاص یابد.
بخش مرجع
در این قسمت، منابع مرجع نگهداری می‌شوند که با توجه به ارزش محتوایی که دارند، همیشه باید در دسترس استفاده‌کنندگان قرار داشته باشند. بنابراین نمی‌توان آنها را به امانت داد و استفاده از آنها فقط در داخل کتابخانه ممکن است. سرانه‌ی این بخش برای 1000 جلد کتاب با مخزن بسته، 10 متر مربع است و حداقل تعداد کتاب­‌ها در این بخش باید 100 جلد باشد. در صورت نیاز به مسیر گردش، لازم است تا برای هر 1000 نفر مساحتی معادل 32/2 متر مربع جهت مطالعه در نظر گرفته شود.
استاندارد ابعاد پیشخوان و برگه‌دان
در این بخش، اطلاعات مربوط به متون موجود در کتابخانه با مشخصات کامل به گونه‌ای دسته‌بندی و تنظیم شده که استفاده‌کنندگان با صرف کمترین وقت و به‌سهولت بتوانند به آنها دسترسی داشته باشند. این اطلاعات به صورت فهرست در برگه‌دان یا کامپیوتر در اختیار افراد قرار می‌گیرد. حداكثر ارتفاع قفسه‌های فهرست معمولاً به اندازه‌ی ارتفاع شش كشو است و در هر كشو نیز در حدود صد كارت جای می‌گیرد. فهرست معمولاً در ارتباط مستقیم با میز امانت و میز اطلاعات مرجع قرار دارد و اغلب در مجاورت آنها مجموعه‌ای از كتاب‌های مرجع عمومی یا مورد استفاده‌ی همگانی نیز قرار می‌گیرد. به همین دلیل محل قرار‌گیری فهرست‌ها معمولاً فضایی باز است كه در نزدیكی ورودیِ کتابخانه گذاشته می­شود و شامل ردیف‌هایی از قفسه‌های فهرست‌، پیشخوان بررسی و كشوهای جست­وجو است. وسعت چنین محلی برای چهار ردیف از قفسه‌های دو‌طرفه، در حدود 12 متر مربع برآورد می‌شود.
استاندارد ابعاد و عمق قفسه‌ها
پرکاربردترین قفسه­‌ها، نوع فلزی انفرادی و قابل تنظیمِ یک‌طرفه و یا دو‌طرفه می‌باشد که ارتفاع­شان 2 متر در محل امانت دادن، 5/1 متر در ناحیه‌ی کودکان، 37/1 متر در مورد معلولین و 3/2 متر در نواحی ستون‌های قفسه‌ی انباری کتاب می‌باشد. ابعاد عرضی قفسه‌بندی نیز از 2/0 تا 9/0 متر متغیر است. طول استاندارد به مدت چند سال برابر با 94/1 متر بود، زیرا مقبول بود كه چشم خواننده در یک نگاه، توانایی در بر گرفتن محدوده‌ای بزرگ‌تر از این اندازه را ندارد. مطالعات بعدی، اندازه‌ی بزرگ‌تر و تا 22/2 متر را نیز بلامانع اعلام کرد.
عرض گذرگاه اصلی نیز بین 2/1 تا 8/1 متر در نظر گرفته می‌­شود. در اغلب كتابخانه‌ها حداقل90% كتاب‌ها دارای عرضی كمتر از 230 میلی‌متر هستند و عملاً می‌توان قفسه‌هایی با عمق200-230 میلی‌متر را استاندارد فرض كرد. به‌كارگیری قفسه‌های دو‌طرفه با عمق 450 میلی‌متر موجب صرفه‌جویی بیشتر در فضا خواهد شد.
چنانچه نگهداری كتاب‌هایی با ابعاد كمی بزرگ‌تر از کتب رایج مد نظر باشد عمق 490 میلی‌متر توصیه می‌شود.
استاندارد میزها:
میزها از جمله مهم‌ترین وسایل در فضاهای مطالعاتی هستند و استاندارد میزهای مختلف در کتابخانه‌ها به شرح زیر است:
الف) میزهای 1 نفره: رقم قابل قبول برای اندازه­‌ی سطح این میزها، 600×900 میلیمتر می‌باشد که مقدار طول، گاه برای راحتی بیشتر خواننده تا یك متر نیز افزایش می‌یابد. چنین میزهایی محبوب هستند، اما جای زیادی را اشغال می‌كنند.
ب) میزهای 2 نفره: میزهای 2 نفره‌ی به‌­هم­‌چسبیده، ظاهراً برای خوانندگانی كه رو­به‌­روی هم قرار می‌گیرند جذابیت چندانی ندارند، اما در صورت قرارگیری در یک امتداد، ابعاد پیشنهادی برای آنها 1200×900 میلی‌متر می‌باشد.
ج) میزهای طویل: میزهای طویل قابلیت جای دادن 4 تا 12 نفر را دارند. میزهای 4 نفره از بروز شلوغی جلو‌گیری می‌­کنند و در عین حال نحوه‌ی قرارگیری آنها جذاب و انعطاف‌پذیر است. عرض این میزها نباید كمتر از 1200 میلیمتر باشد. فضای جانبی میان خوانندگان نیز باید حداقل 900 میلیمتر تعیین شود. بین میزهای موازی باید حداقل 1800 میلی‌متر فاصله پیش‌بینی شود و نباید در انتهای این میزها محلی برای نشستن تعبیه شود.
نورپردازی
انتخاب نحوه‌ی نورپردازی در ساختمان یک کتابخانه از مجموعه عملکردهای گوناگونی برخوردار است. نورپردازی باید فراهم‌کننده‌ی فضایی راحت برای مطالعه باشد، موجب خستگی و خیرگی چشم نشود، میزان گرما را افزایش ندهد و به جلوه‌ی ساختمان بیفزاید. جهت تحقق موارد ذكر‌شده می‌توان از دو نوع نورپردازی استفاده کرد:
• نور طبیعی: آزاد است، اما قابلیت کنترل آن کم است. نور طبیعی همان نور خورشید است که در طبیعت وجود دارد و مردم با آن آشنا و مأنوس هستند. بهتر است در نورپردازی برای دست­یابی به روشنایی مطلوب، از نور طبیعی همراه با نور مصنوعی استفاده شود.
• نور مصنوعی: محدود و قابل کنترل است.

حداقل شدت نور مصنوعی در فضاهای مختلف کتابخانه

تحقیقات انجام­‌شده به منظور یافتن بهترین نورپردازی برای مطالعه‌ی راحت و استاندارد نشان می‌دهد که درجه‌ی روشنایی باید به‌تدریج از کتاب تا محیط اطراف و در نهایت، در پس‌زمینه تغییر کند. نسبت روشنایی بین صفحه‌ی کتاب و روی میز در بهترین حالت، 3 به 1 است و این نسبت در حالت 5 به 1 نامطلوب می‌باشد. برای ایجاد شرایط قابل قبول باید رنگ و مواد سازنده‌ی سطح میزها و فضای اطراف با هم هماهنگ باشند. بنابراین باید طراحی نورپردازی، هم­زمان با طراحی دکوراسیون داخلی انجام شود.
نورپردازی قفسه‌های کتاب:
حداقل تراز روشنایی بر روی سطوح عمودی قفسه‌های کتاب، میزان 50 تا 100 لوکس توصیه می‌شود. در قسمت‌های دسترسی آزاد و یا در فضاهایی با مراجعه‌ی بسیار زیاد بهتر است روشنایی هم به صورت عمومی (مانند استفاده از لامپ‌های فلوئورسنت پوشش‌دار) و هم به وسیله نورپردازی موضعی تأمین شود. مزیت نورپردازی عمومی این است که انعطاف لازم برای جای دادن قفسه‌ها و فضاهای مطالعه را به وجود می‌آورد.
نورپردازی مخزن:
نورپردازی در مخازن به فاصله‌ی قفسه‌ها از یکدیگر و نوع بهره‌برداری و کاربری مخزن بستگی دارد. از این رو بهتر است که لامپ‌های فلوئورسنت در عرض قفسه‌ها و به فواصل 900 میلی‌متری از یکدیگر قرار گیرند. برای تأمین روشنایی در ردیف‌های پایینی می‌توان از رنگ روشن برای کف ساختمان استفاده کرد. روش دیگر، ترکیبی از روشنایی عمومی و موضعی است، به طوری که روشنایی عمومی، تراز نور حداقل را در همه جا تأمین و نور موضعی آن را تکمیل کند. یکی از ایده‌های جدید مطرح شده در این زمینه، تعبیه‌ی گیرنده‌های نوری است که در صورت ورود مراجعه‌کننده به راهروی قفسه‌ها، چراغ راهرو به طور خودکار روشن می‌شود و فقط تا هنگامی که شخص در آنجا حضور دارد این چراغ روشن می‌ماند.
نورپردازی فضاها:
در فضاهایی با ارتفاع زیاد می‌توان از چراغ‌های آویز سقفی برای تأمین روشنایی عمومی استفاده کرد، اما این نورپردازی برای روشن کردن قفسه‌ها مناسب نیست. نورهای نقطه‌ایِ قابل تنظیم و سقفی در جایی که محل قرارگیری قفسه‌های کتابش به‌دقت تعیین شده و ارتفاع سقفش نیز کم باشد، کاربرد دارد. در صورت استفاده از لامپ فلوئورسنت و یا لامپ‌های دیگر و به منظور امکان انعطاف جانمایی‌ها در مقابل تغییرات آینده می‌توان ریل‌هایی نصب کرد که جابه‌جایی چراغ‌ها را میسر می‌­کند.
به طور کلی بهتر است در نورپردازی هر کتابخانه از شیوه‌ی یکنواختی استفاده و تا جای ممکن ترکیب مناسبی از مجموع شیوه‌ها اجرا شود.
آكوستیک
هیچ استاندارد مشخصی در مورد آكوستیک کردن یک كتابخانه وجود ندارد اما اغلب، حد تراز صداهای داخلی را 50 دسی‌بل (db) تعیین می‌كنند.
تهویه‌ی مطبوع
به منظور ایجاد بهترین شرایط برای نگهداری اشیا و متون، فضا باید عاری از هرگونه گرد و غبار، اعم از گاز، مایع و اسید باشد و دما و رطوبت نیز باید تحت كنترل باشند. چنین شرایطی تنها با نصب دستگاه كامل تهویه‌ی مطبوع امكان‌پذیر است. سیستم تهویه‌ی مطبوع باید بتواند شرایط مناسب برای افراد و نگهداری کتاب‌ها را در محیطی پاکیزه و پایدار فراهم کند.
شرایط مناسب نگهداری کتاب­ها به شرح زیر است:
دمای داخلی 21 درجه‌ی سانتیگراد با 2 درجه خطای مجاز: هنگامی که دمای خارجی بین 1 تا 5/26 درجه‌ی سانتیگراد باشد.
رطوبت نسبی داخلی به میزان 50%، با 5% خطای مجاز: هنگامی که رطوبت نسبی خارجی بین 44% تا 100% متغیر باشد.
رستوران و چای­خانه
فضای لازم برای هر صندلی در رستوران از 48/1 تا 15/2 متر مربع متغیر است و اندازه‌ی گذرگاه بین دو صندلی معمولاً 5/0 متر لحاظ می­‌شود. نسبت محدوده‌ی خدمات به مساحت کل رستوران بین 25 تا 50% و محدوده‌ی خالص و لازم برای آشپزخانه بین 15 تا 25% می‌باشد.
آشپزخانه دارای دو تقسیم­بندی فضایی اصلی و فرعی می­باشد که شرح آنها به قرار زیر است:
فضاهای اصلی:
بخش‌های سرویس‌دهی
محوطه‌ی پخت، سرخ و کباب کردن
تهیه‌ی سوپ و سبزیجات
بوفه‌ی سرد (گوشت، سالاد، میوه، ماهی و نوشیدنی)
محوطه برای تهیه‌ی شیرینی‌جات، بستنی، دسر
فضای ظرفشویی
فضاهای فرعی:
اطاق و رختکن کارکنان
انبار وسایل
سرویس بهداشتی
صندوق‌دار که نزدیک به درِ خروجی قرار می‌گیرد.

کلاس‌های درس و آتلیه‌ها
استانداردها و ریز فضاها در کلاس‌های درس
یکی از نکات مهم در برنامه‌ریزی برای ایجاد فضاهای آموزشی، شناخت و تفکیک فعالیت‌های مختلفی است که در آنها صورت می‌گیرد و مرحله‌ی بعدی، تقسیم‌بندی و اختصاص فضاهای لازم به هریک از این فعالیت‌ها بر اساس مجموعه فعالیت‌های داخلی است.
1. فضاهای آموزشی: این نوع فضاها به طور مستقیم به امر آموزش اختصاص دارند و در واقع فضاهای اصلی مجموعه را تشکیل می‌دهند.
2. فضاهای آموزش نظری: شامل کلاس‌های درسی، سالن کنفرانس، سمینار و دفاتر استادان
3. فضاهای آموزش عملی: شامل آزمایشگاه‌ها، کارگاه‌ها، آتلیه‌ها و مراکز کامپیوتر
مشخصات فضاهای آموزشی:
این فضاها به دو دسته‌ی تئوری و عملی تقسیم می‌شوند. کلاس درس در واقع اصلی‌ترین بخش قسمت آموزش‌های تئوری است. فرم استاندارد کلاس‌های درس به شکل مربع-مستطیل است که ابعاد آنها با توجه به نوع درس و مقطع تحصیلی افراد کاربر متفاوت می‌باشد. مطابق استاندارد‌های جهانی فضاهای لازم برای کلاس‌های درس نظری حدود 5/8×5/6 متر مربع است. در این کلاس‌ها که به­اصطلاح کلاس‌های درسی سنتی نامیده می‌شوند، فضای لازم به ازای هر دانش آموز معادل 2 متر مربع است. این در حالی است که اگر چنین فضایی برای کلاس­های آزاد و هنری مورد استفاده قرار گیرد، هر نفر به 5/4 متر مربع فضا نیاز دارد.
ارتفاع کلاس‌های درس باید بین 7/2 تا 4/3 متر در نظر گرفته شود و ایجاد هرگونه تراس یا بالکن متصل به کلاس، توصیه نمی‌شود. همچنین لازم است که دیوارهای کلاس تا ارتفاع 5/1 متر با سنگ و از ارتفاع 5/1 متر به بعد، با رنگ‌های روشن و براق پوشیده شود. همچنین پوششی که در کف کلاس به‌کار می‌رود، باید غیرقابل نفوذ و به‌راحتی قابل شستشو بوده، لغزنده و براق نباشد تا دائم کثیف نشود. یکی از نکات قابل توجه در کلاس‌های درس، مخروط دید است. مخروط دید در واقع عبارتست از محدوده‌ای که ناظر در آنجا به‌راحتی قادر به دیدن موضوع دید (تخته و استاد) باشد. چنین استانداردی در مورد مدرس نیز وجود دارد؛ زاویه‌ی دید مدرس باید در حدود 140 درجه در نظر گرفته شود که عرض کلاس بر اساس آن تعیین می‌شود. بهتر است کلاس درس در طبقات اول و دوم باشد که دلیل آن حجم بالای مراجعه­کنندگان و تخلیه‌ی سریع‌تر و راحت‌تر آنهاست.
– نور و پنجره در فضای آموزشی:
نور و روشنایی از عوامل بسیار مهم در طراحی هر نوع فضای معماری است.
موقعیت، اندازه و نوع پنجره تعیین کننده‌ی مقدار روشناییِ فضا در طراحی فضای آموزشی است. معیار اصلیِ کیفیت فضای آموزشی، نور طبیعی آن می‌باشد اما لازم است که به طور هم‌زمان از نور طبیعی و مصنوعی استفاده شود و در عین حال، جهت کلاس به سمت شمال و جنوب بوده و از ورود اشعه‌ی مستقیم خورشید به درون فضا پیشگیری شود.
موارد زیر از جمله اصولی است که باید در طراحی نورپردازی و پنجره برای اینگونه فضاها رعایت شود‌:
1. محل نصب پنجره طوری نباشد که در موقع باز شدن، مزاحمت ایجاد کند.
2. پنجره‌هایی که در انتهای راهرو‌ها کریدورها و پلکان نصب می‌شوند، باید دارای ارتفاع 80 سانتیمتر از کف بوده و در غیر این صورت نرده‌ی چوبی یا فلزی مناسب داشته باشند.
3. ابعاد بازشوی پنجره باید حداقل 50 سانتیمتر عرض و 60 سانتیمتر ارتفاع داشته باشد.
4. فضای بین دو پنجره در کلاس باید حداقلِ ممکن باشد تا در وسط کلاس سایه ایجاد نشود.
5. استفاده از بازتاباننده‌ی نور در کلاس‌های درس برای جلوگیری از ورود نور خیره‌کننده به کلاس راهکار خوبی است و توصیه می‌شود.
6. تأمین هوای تازه‌ی کلاس معمولاً با سیستم‌های تهویه انجام شود و باز کردن در و پنجره‌ی کلاس، راه‌حل مناسبی در این زمینه نیست.
7. به طور کلی برای کلاس‌های درس، پنجره‌هایی با مساحت 30 تا 60 درصدِ فضای نما و یا حدود 15 تا 20 درصدِ مساحت کلاس مناسب است.
– آتلیه‌ها:
هنگام طراحی آتلیه‌ها، محل قرارگیری میز‌های طراحی در رابطه با پنجره تعیین می‌شوند. تهیه‌ی میزهای كار با صندلی‌های راحت، ابعاد اطاق و اندازه‌ی وسایل باید بر پایه‌ی اصول استاندارد انجام شود.
آتلیه‌ها باید در جانب شمال به شرق ساختمان واقع شوند و پنجره‌هایی مجهز به پرده‌های عمودی داشته باشند.
رنگ دیوارها و سقف‌ها باید سفید بوده و لازم است تا وسایل، ساده، راحت، و قابل شست­وشو (‌از جنس پلی اتیلن‌) باشند و چیدمان آنها با دقت انجام شود. مساحت این فضا بر اساس میز‌های نقشه‌کشی و استاندارد‌های مربوط به آن تعیین می‌شود. معمولاً این فضا برای 24 تا 30 نفر در نظر گرفته می‌شود.
نور این آتلیه می‌تواند طبیعی یا مصنوعی باشد، اما نکته‌ی ضروری در مورد طراحی نور، عدم ایجاد سایه است. به همین خاطر بهتر است از نور مصنوعی و یکنواخت استفاده شود. نور مورد استفاده باید به وسیله‌ی لامپ‌های مهتابی تأمین شود و این لامپ‌ها باید به سقف و بالای میزهای ترسیم نصب شوند تا حداقل سایه را ایجاد کنند. رنگ میزهای ترسیم نباید تیره و براق باشد. دلیل تیره نبودن میزها به خاطر استفاده از پوستی و کاغذ کالک و مانند اینها و دید بهتر خطوط هنگام ترسیم است و براق نبودن میزها نیز به خاطر جلوگیری از انعکاس نور می‌باشد.
رنگ سالن باید از رنگ­های ملایم باشد که در طول زمان موجب خستگی چشم نشود.
برای گسترش محوطه‌ی فعالیتِ نقشه‌كش‌ها بدون ترک صندلی­شان، باید افرادی را كه با هم كار می‌كنند در یک گروه جای داد. از صندلی مفصلی استفاده کنید كه امکان حركت در امتداد محوطه‌ی بزرگ كار و میز را (بدون نیاز به برخاستن) می‌دهد.

کارگاه‌­ها
1. کارگاه چوب:
حتا امروزه با وجود تمامی پیشرفت‌هایی که در زمینه‌ی تکنولوژی ساختمان حاصل شده و مواد و مصالح جدیدی که وارد بازار شده است، باز هم با نگاهی به اطراف خود در‌می­‌یابیم که هنوز هم چوب نقش غیرقابل انکاری در ساخت‌وسازها دارد.
2. کارگاه سفال و مجسمه:
هدف در این کارگاه، آموزش مجسمه‌‌سازی است. امروزه مجسمه‌سازی، خود به‌عنوان رشته‌ای مستقل و جزو زیر شاخه‌های رشته‌ی نقاشی است. هدفِ کارگاه سفال و مجسمه‌سازی، بیشتر آشنایی با اصول این رشته به‌عنوان یکی از رشته‌های هنری است. سرانه‌­ی فضای لازم برای فعالیت هر نفر در این مکان 4 متر مربع در نظر گرفته می‌شود.
3. کارگاه عکاسی:
عکاسی نیز مانند مجسمه‌سازی رشته‌ای بسیار گسترده، پیچیده و مستقل است و برخی فرهنگسراها دارای یک کارگاه عکاسی هستند که در آنجا هنرجویان علاوه بر یادگیری و تمرین اصول و مبانی عکاسی، با شیوه‌های ظهور و چاپ فیلم نیز آشنا می‌شوند. این بخش شامل فضاهایی برای ظهور، تاریک­خانه و انبار است و ابعاد سرانه‌ی هر نفر در اینجا حدود 6 متر مربع در نظر گرفته می‌شود.
سایت‌های کامپیوتر
با توجه به اینکه در اینگونه مراکز هنرجویان برای مطالعه، پژوهش و جست­جوهای اینترنتی به سایت کامپیوتر نیاز دارند، لازم است تا فضایی به این کاربری اختصاص یابد.
آموزش تصویری یکی از اصول بسیار مهم و مؤثر در امر یادگیری است. بسیاری از تجارب ما از راه دیدن حاصل می‌­شود و بخشی از این روند با مشاهده‌ی عکس و اسلاید از فضاها و اتفاقات صورت می‌گیرد، از این رو تخصیص، تعیین و طراحی فضایی برای کلاس یا اتاق عکس و اسلاید بسیار ضروری است.
در طراحی این فضاها باید بسیار دقت شود، زیرا تعیین مساحت آن بسیار مهم است. دو عامل صندلی و مخروط دید در شکل‌دهی این فضا مهم هستند. این فضا نیازی به نور طبیعی ندارد. به علاوه اگر در لکه‌گذاری‌ها جایی در نظر گرفته شد که در معرض نور طبیعی قرار داشت، حتماً باید از پرده‌­ی ضخیم استفاده شود. زیرا که هنگام استفاده از دستگاه ویدئو پروژکتور هرچه فضا تاریک‌تر باشد، دید بهتری نسبت به پرده‌ی تصویر ایجاد خواهد شد، پس نور این فضا باید مصنوعی و کنترل‌شده باشد. مکان قرارگیری مدرس در کلاس اسلاید باید به گونه‌ای باشد که علاوه بر تسلط بر پرده‌ی نمایش، موقعیت قرارگیری وی جهت ارائه­‌ی توضیحات لازم، موجب ایجاد سایه بر روی پرده‌ی نمایش نشود. جهت نظم‌دهی بهتر، این کلاس به تجهیزاتی از قبیل میز تلویزیون، میز پروژکتور، قفسه‌ی نوار و سی‌دی و مانند این‌ها نیاز دارد.
مقدار فضای مورد نیاز با توجه به تعداد کاربران و همچنین تعداد کامپیوترها تعیین می‌شود. به طور کلی به ازای هر کاربری که با کامپیوتر کار می‌کند، 6 متر مربع فضا مورد نیاز است.

پاركینگ‌ها
در طراحی پاركینگ چند مسأله‌ی مهم وجود دارد كه باید در نظر گرفت:
الف) تعداد وسایل ‌نقلیه: معمولاً در فضاهای فرهنگی سرانه‌ی حاضرین را برای پاركینگ در نظر می‌گیرند. از طرفی تعداد كارمندان و هنرمندانِ حاضر در مجموعه نیز مهم است؛ پس حدود 500 تا 600 جایگاه پارک در پاركینگ در نظر گرفته می‌شود.
ب) نوع وسایل ‌نقلیه: اکثر این وسایل، اتومبیل‌های سواری شخصی هستند. با این حال گاه مراكز آموزشی یا فرهنگی، دانش‌آموزان یا هنرجویانِ خود را با اتوبوس یا مینی‌بوس به محل اعزام می‌كنند. به علاوه محل‌هایی برای پارک اتومبیل‌های سنگین باربری جهت حمل­و­نقل اسباب و اثاثیه نیز ضروری است و در پایان فضایی نیز برای پارک موتورسیكلت‌ها و دوچرخه‌ها پیش‌بینی می‌شود.
ج) دسترسی‌ها: ماشین‌ها باید بتوانند با اطمینان خاطر و به‌راحتی از خیابان‌های اطراف وارد مجموعه شده و از آن خارج شوند. پهنای جاده‌ها و مسیرهای داخلی پاركینگ‌ها باید حداقل امكان حركت 2 تا 3 ماشین را در یك عرض داشته باشند. بهتر است تعداد خروجی‌ها زیاد باشد تا از ترافیک در پایان برنامه‌های تالار جلوگیری شود و به منظور عدم تلاقی اتومبیل‌ها، ورود و خروج ماشین‌ها از مسیرهای جداگانه‌ای صورت بگیرد و راه‌های ارتباطی یک­طرفه یا دو‌بانده باشند.
د) مسائل اقتصادی: به لحاظ اقتصادی، استفاده‌ی مناسب از زمینِ ارزشمند سایت و استفاده‌ی حداقل از زمین و چشم‌اندازهای مجموعه (با وجود مساحت زیاد پاركینگ‌ها) ضروری است. پس بهتر است پاركینگ‌ها در سطوحِ ارتفاعی مختلف قرار داشته باشند.
ه) ضوابط و استانداردها: ابعاد اتومبیل‌های سواری حدود 5×3 متر است. پس پاركینگ‌ها با ابعاد 3 تا 5/3 متر عرض و 5 تا 6 متر طول طراحی می‌شوند. برای دور زدن اتومبیل‌ها دایره‌ای به شعاع حداكثر 12 متر در نظر می‌گیریم و اگر زاویه‌ی دور زدن، مقادیر رایجی چون 90، 80، 60 و 45 درجه باشد، به ترتیب شعاع دایره‌ای برابر با 7، 25/5، 5/4 و 20/3 متر برای آن اختصاص می­دهیم.
در مـورد مـوتـورسیـكلت‌ها و دوچـرخـه‌هـا فـضـایـی در حـدود 150×50 سانتیمتر مربع در نظر گرفته می‌شود و این وسایل جدا از اتومبیل‌ها و در محلی ویژه پارک می‌شوند.
زاویه‌ی پارک كردن
نحوه‌ی پارک كردن نیز نكته‌ی مهمی است. رانندگان برحسب مورد پارکینگ، وسیله‌ی نقلیه‌ی خود را موازی با جدول كنار خیابان و یا به حالت زاویه‌دار با آن پارک می‌كنند که هركدام از این دو روش مزایا و معایبی دارد. در پارک موازی، طول اِشغال‌شده از جدول یا كناره‌ی خیابان كه برای توقف وسیله‌ی نقلیه ضروری است، به حداكثر می‌رسد. در صورتی كه اگر وسیله‌ی نقلیه با زاویه‌ای نسبت به جدول پارک شود، این طولِ اشغال‌شده، كمتر خواھد شد. ھرچه زاویه‌ی پارک افزایش یابد، اندازه‌ی این طول نیز كمتر می‌شود و سطح لازم برای پارک وسایل نقلیه (در حالتی كه وسیله با زاویه‌ی ٩٠ درجه پارک شود) به حداقل خود می‌رسد.
برای رانندگان، پارک كردن به صورت زاویه‌دار مناسب‌تر است، زیرا ورود و خروج از پارک در این حالت راحت‌تر از حالت موازی صورت می‌گیرد. اما در روش موازی برای پارک كردن و خروج از محل پارک، وسیله‌ی نقلیه چند دفعه جلو و عقب می­شود. از معایب پارک زاویه‌ای خطرناک بودن آن در موقع خارج شدن و قطع ترافیک عبوری است.