چقدر به معماری ایرانی توجه دارید و تا چه حد خود را معمار ایرانی می‌دانید؟ اساساً آیا خود را به اقلیم خاصی متعلق می‌دانید یا سعی می‌کنید با معماری برخوردی جهانی داشته باشید؟
صیادیان: من فکر می‌کنم ما با دو موقعیت مواجه هستیم، نخست، موقعیت جهانی و دیگری موقعیت ملی. شرایط امروز جهان به‌شکلی است که مرزهای جغرافیایی، دیگر همچون گذشته، با مرزهای فرهنگی یکی نیست؛ در حقیقت فضای بی‌مرزی که از آن نام می‌بریم، در فضای فرهنگی ما نیز وجود دارد. ما در پی این نیستیم که خط و مرز بکشیم یا بر نگرش خاصی تأکید کنیم. معماری سنتی وجود دارد و باید به آن توجه شود؛ ولی تأثیرپذیری از آن در اغلب موارد، تأثیر از فرم نیست، بلکه برداشتِ محتواست. در حقیقت شما معنا را برداشت و به زبان امروز ترجمه‌اش می‌کنید. ما نمی‌توانیم مستقل از اتفاقاتی که در جهان پیرامون در جریان است، عمل کنیم. علاوه بر این‌ که ما ایرانیان کسانی نیستیم که این اتفاقات را شکل می‌دهند و رقم می‌زنند؛ زیرا به لحاظ تکنیکی، فنی و مهندسی، ما مصرف‌کننده هستیم، نه تولیدکننده‌ی فکر. ولی همه‌ی این عناصر را ایرانی می‌کنیم و این ایرانی کردن در همه‌ی وجوه زندگی‌مان جریان دارد؛ برخی اوقات این جریان بسیار سطحی است، همچون مواردی که تنها فرم را برداشت می‌کنیم، و گاه عمیق‌تر است و در محتوا و معنا ریشه دارد.
گرایش ما در طراحی نیز به سوی معناست؛ زیرا عقیده داریم فرم به‌تنهایی پاسخگو نیست و هر فرمی بر اساس نیاز و شرایط زمانی خود شکل گرفته است. پاسخی که ما به‌عنوان معمار می‌دهیم، این است که معماری باید از طرفی در گذشته ریشه داشته باشد و از طرف دیگر پاسخگوی نیازهای امروز بوده و با زندگی امروز مطابق باشد.
می‌توانید از برداشت محتوایی که در کارتان ته‌نشین می‌شود و حال و هوای ایرانی به آن می‌دهد، مثالی بزنید؟
کلانتری: با ظهور مدرنیسم و رواج آپارتمان‌سازی در غرب، ما نیز این الگو را با تأثیر از معماری غرب به معماری‌خودمان آوردیم؛ ولی آن را با فرهنگ خود تطبیق ندادیم. در نتیجه در بسیاری از مواقع، عدم تطبیق میان فرهنگ ایرانی و مدرنیته سبب می‌شود استفاده‌کنندگان در فضاهای مدرن احساس ناامنی ‌کنند. همان‌طور که گفته شد، نمی‌‌توان تنها فرم را از معماری قدیم به امروز آورد؛ زیرا با توجه به سرعت تغییرات در جهان امروز، ما حتی آدم‌های 10 سال پیش هم نیستیم.
به همین دلایل بود که ما بر مسئله‌ی حریم متمرکز شدیم. برای مثال همیشه در فضای خانه‌های ایرانی، یک پیش‌ورودی وجود داشته، به‌طوری که هیچ‌گاه آشپزخانه، به‌رغم نقش محوری‌اش، در دیدرس نبوده است. آشپزخانه همیشه در یک کنج بوده؛ زیرا خانم خانه دوست نداشته در حال پذیرایی یا غذا پختن دیده شود. ما کاری کردیم که آشپزخانه در عین اوپن بودن، چندان در دیدرس مهمان نباشد. همچنین درباره‌ی تراس، که موضوعی حائزاهمیت ا .ست، دیدگاه مشابهی وجود دارد. ما هیچ‌گاه نمی‌توانیم از تراس خانه‌مان به‌درستی استفاده کنیم؛ زیرا وقتی در تراس می‌نشینیم حس می‌کنیم همه‌ی شهر ما را می‌بینند. برای فرهنگ غربی و اروپایی این به هیچ عنوان مسئله نیست، ولی برای فرهنگ ایرانی، این یک مسئله‌ی حائز اهمیت است.
بنابراین در فضابندی‌های پروژه‌ی «دستور»، آشپزخانه را به نحوی قرار دادیم که از فضای پذیرایی و فضای مهمان دید نداشته و در عین حال، اوپن و نورگیر باشد. سپس با حرکتی که روی لوورها انجام دادیم، حریم ایرانی مورد نظر را برای تراس ایجاد کردیم. در این پروژه با بسته شدن تراس توسط لوورها می‌توانیم فضا را کاملاً شخصی کنیم و تراس ما دیگر به هیچ وجه از بیرون دید ندارد و می‌توانیم در فضای تراس باشیم، به‌صورتی که کاملاً برای فرهنگ ایرانی قابل استفاده باشد و در آن احساس امنیت ‌کنیم. بخش اتاق‌های خواب نیز در این پروژه کاملاً از بخش پذیرایی جدا شده است. ما با گنجاندن یک نشیمن سعی کرده‌ایم بخش خصوصی را کاملاً از فضای عمومی جدا کنیم.
صیادیان: من معتقدم که به دلیل تأثیر دو سویه‌ی فرهنگ ایرانی و جامعه‌ی جهانی بر ما، قطعاً به‌طور ناخودآگاه، در طراحی نیز ایرانی بودن‌مان را لحاظ می‌کنیم؛ زیرا طراحی بخشی از ناخودآگاه است که از وجود معمار یا خالق اثر بیرون می‌آید. یک معمار می‌تواند با آن‌چه از شرایط و بستر اجتماعی خود برداشت می‌کند، جایگاهی جهانی و همچنین ملی داشته باشد.
خانم کلانتری، رویکرد شما نیز به معماری ایرانی همین است؟
کلانتری: ما نباید از تکنولوژی و فضایی که جهانیان خلق می‌کنند دور بمانیم. معماران بسیاری گمان می‌کنند دیوارهای خشتی و کاهگلی، معماری را ایرانی می کند؛ درصورتی که استفاده از این مصالح، تکنیک‌هایی در حوزه‌ی اقلیم و سازه و گاهی هم پاسخی معمارانه در راستای یک برنامه بوده و حال که ما دیگر از این مصالح در سازه استفاده نمی‌کنیم، دیگر دلیلی ندارد معماری ما فرم آن‌ها را یدک بکشد. این فرم‌ها فقط ظاهر ماجراست و متأسفانه امروز معماری ما تبدیل به امری ظاهری شده است. بسیاری از معماران از معماری سنتی ایرانی تقلید می‌کنند؛ ولی درست این است که مفاهیم را برداشت کرده و به شکل امروزی و جهانی‌برگردانیم. در غیر این صورت در دنیا حرفی برای گفتن نخواهیم داشت.
صیادیان: برای مثال یکی از ویژگی‌های معماری ایرانی این است که در آن، فرم و سازه بر هم منطبق بوده‌اند. برای مثال فرم گنبد بر اساس منطقی خاص طراحی شده که آن را ایستا نگاه می‌دارد. در فرم‌های دیگر معماری سنتی نیز رابطه‌ی فرم و سازه به همین ترتیب است و این یک ویژگی است. یکی از زیبایی‌های معماری ایرانی نیز همین است که این دو بر هم منطبق‌اند و نمودی دوگانه ندارند؛ بلکه کاملاً بر هم نشسته‌اند و این عین زیبایی است. حال اگر ما بخواهیم به معماری سنتی ایرانی بازگردیم، می‌توانیم این ویژگی‌ها را برجسته کنیم؛‌ولی شکل و فرم آن باید امروزی باشد.

.

سارا کلانتری، متولّد 1356.
فوق لیسانس معماری از دانشکده‌ی هنر و معماری دانشگاه آزاد تهران مرکز، 1383.
مدرس طراحی و معماری در دانشکده‌ی هنر و معماری دانشگاه آزاد تهران مرکز از سال1387 و همچنین دانشگاههای پیشوا و رودهن از سال 1383 تا 1387.
مؤسس دفتر معماری «تداوم پویا» به همراه رضا صیادیان، 1384.

رضا صیادیان، متولد 1355،
فوق لیسانس معماری از دانشکده‌ی معماری دانشگاه آزاد همدان، 1382.
مدرس طراحی و معماری در دانشکده‌ی هنر و معماری دانشگاه آزاد تهران مرکز از سال1387 و همچنین دانشگاههای پیشوا و رودهن از سال 1384 تا 1387.
مؤسس دفتر معماری «تداوم پویا» به همراه سارا کلانتری ، 1384.

پروژه‌های مطرح‌شده در نشریات
معمار، شماره‌های 52، 54، 58، 64، 70
معماری و ساختمان، شماره‌های 27، 28
2A (روی جلد)، شماره‌ی 18

پروژه‌های برنده‌ی جایزه
پروژه‌ی دانیال، رتبه‌ی اول مسابقه‌ی مجله‌ی معماری و ساختمان، 1390.
پروژه‌ی دانیال، فینالیست مسابقه‌ی معمار، 1390.
پروژه‌ی دستور، برنده‌ی لوح تقدیر مسابقه‌ی معمار، 1389.
پروژه‌ی فولاد امیرکبیر، برنده‌ی لوح تقدیر مسابقه‌ی معمار، 1387.
برنده‌ی جایزه‌ی بین‌المللی شیکاگو (IAA) برای بهترین طرح نوین جهانی در سال ۲۰۱۲؛
فینالیست فستیوال جهانی معماری (WAF)، سنگاپور سال ۲۰۱۲؛
برنده‌ی رتبه‌ی اول چهارمین دوره‌ی جایزه‌ی معماری داخلی ایران در سال ۹۰؛
برگزیده‌ی هیئت داوران دهمین جایزه‌ی معمار سال ۸۹؛
فینالیست جایزه‌ی معمار در سال‌های ۸۷ و ۹۰؛
مؤسس دفتر معماری تداوم پویا (TDC Office) از سال ۲۰۰۳؛
منتخب دوسالانه‌ی ونیز در سال ۲۰۱۵

وبسایت: www.tdcoffice.com
ایمیل: info@tdcoffice.com