روابط فضایی طبقه­‌ی همکف که به­ صورت نمودار نشان داده ­شده‌­است (کتابخانه‌­ی لیک فارست).

روابط فضایی طبقه­‌ی اول (اصلی)، (کتابخانه‌­ی لیک فارست)

روابط فضایی طبقه­‌ی دوم (کتابخانه‌­ی لیک فارست)

یک کتابخانه از نظر مسائل کاربردی و هزینه باید چند طبقه داشته باشد؟ برای پاسخ به این پرسش، چهار عامل زیر را در نظر بگیرید:
1. هرچه سطح بنای هر طبقه بیشتر باشد، درصد کمتری از سطح برای راه‌­پله و آسانسور و بالابر کتاب مورد نیاز است و نسبت دیوارهای خارجی به کل سطح نیز کمتر می‌­شود.
2. اگر در هر بخش از ساختمان که به طور مرتب توسط خوانندگان استفاده می‌­شود، بیش از دو رشته پله در بالا و پایین ورودی باشد، می­‌توان خدمات آسانسور را (جز برای افرادی که ناراحتی قلبی و مشکلات حرکتی دارند) کاهش داد و هزینه­‌ها را صرف موارد دیگر کرد.
3. اگر معمار بخواهد خدمات و نظارت را در هر طبقه ارائه دهد، تعداد طبقات باید در حداقل نگه داشته شود تا تعداد ایستگاه­‌های کارکنان کاهش یابد.
4. مهم است که طبقه­‌ی اصلی (همکف یا اول) به اندازه‌­ی کافی بزرگ باشد تا بتواند خدمات مرکزی کتابخانه را در خود جای دهد (خدمات مرکزی پیش­تر بیان شد).

فضاهای عملیاتی و فضاهای توازن یا تخصیص‌­نیافتنی
یک تعریف بسیار ساده از فضای تخصیص نیافتنی برای کتابخانه، اختلاف بین فضای ناخالص (کل ناحیه در یک ساختار) و خالص (بخشی از کل ناحیه‌­ای که می­‌توان برای مقاصد خاص کتابخانه‌­ای اختصاص داد) است.
فضای تخصیص نیافتنی به آن دسته از فضاهایی اطلاق می‌­شود که نمی‌­توان به آنها فضای معماری گفت. این فضا در حال حاضر درصد کمتری از متر مربع و حتا درصد کمتری از محتوای حجمی (متر مکعب) ساختمان را نسبت به گذشته اشغال می‌­کند. امروزه دیوارهای خارجی بیش از 80 سانتی‌متر ضخامت ندارند، تعداد پله‌­های مجلل، لابی و راهرو کمتر شده و ارتفاع سقف تا حد زیادی به علت روشنایی مصنوعی و استفاده از تهویه‌­ی مطبوع کاهش یافته است. البته هنوز فضای تخصیص نیافتنی درصد بالایی از متر مربع و متر مکعب ساختمان را مصرف می­‌کند. این مقدار بستگی به تعریف دقیق فضای تخصیص نیافتنی، نوع ساختمان، برنامه‌­ریزی و طراحی دارد. فضای تخصیص‌­نیافتنی معمولاً شامل این موارد است: دیوارها، ستون‌­ها، ورودی‌­ها، دهلیزها، سرسراها، راهروها، راه­پله‌­ها و سایر فضاهایی که برای ارتباطات عمودی و حمل و نقل به‌­کار می­رود. تسهیلات بهداشتی، فضای غیرقابل استفاده­‌ی زیر بام‌­های شیبدار و در نهایت فضاهای مکانیکی و فضاهای مخصوص عبور آسانسور و کانا­ل‌­های هوا و فضایی که با ستون‌­ها، دودکش و نظایر آن اشغال می‌­شود نیز در این دسته قرار می‌­گیرند. البته درباره‌­ی فضاهایی مانند راهروها و سرسراها و سایر فضاهایی که می‌­توانند چندمنظوره باشند، جای بحث وجود دارد. فضای تخصیص­‌نیافتنی از 50 درصد در سال­‌های گذشته به حدود 30 درصد کاهش یافته است. برای محاسبه­‌ی کل فضای ساختمان ابتدا فضاهای تخصیص­‌یافتنی را برآورد می­‌کنند و سپس با افزودن 30 تا 50 درصد، کل فضای ناخالص را به دست می‌­آورند.
ویژگی‌­های عناصر ساختمان
پنجــره
اندازه، سَبک، جای­ده‌ی و حتا مواد سازنده­ی پنجره برای ساختمان از بسیاری جهات حیاتی است و معمار باید زمان زیادی را برای به دست آوردن ایده‌­ی اولیه و حل مسئله صرف کند. نیاز به نور طبیعی برای ساختمان در تمام جهان پذیرفته شده است.
کتابخانه‌­های کمی وجود دارند که در آنها از نور طبیعی استفاده نشود، با این حال نتیجه­‌گیری قطعی در این مورد چندان آسان نیست. حتا اگر وجود پنجره لازم نباشد هم باید در صورت امکان به خواننده فرصت نگاه کردن به بیرون از اتاق داده شود. مقررات ساختمانی بریتانیا که پس از مسئله­‌ی بحران انرژی مطرح شد، نسبت پنجره­‌ها به دیوارهای خارجی را به حداکثر 35 درصد محدود کرده است.
مهم­ترین مضرات پنجره­‌بندی عبارتند از: نیاز به تسهیلات گرمایش، هزینه­‌ی بیشتر کنترل و تأمین گرمایش و سرمایش، کنترل بیشتر نور مستقیم خورشید، هزینه‌­ی نظافت و نگهداری، ورود گرد و خاک به داخل فضاهای کتابخانه، کمبود جا و عدم انعطاف­ در رف­بندی و محل نشستن خوانندگان.

دیوار
نوع ساخت دیوار و روش استفاده برای پشتیبانی از رف­ها هستند که قفسه­‌های کتاب یا سایر گویه‌­های متعلق به دیوار را مشخص می­‌کنند. اتصال گویه‌­ها به دیوارهای سنگی یا آجری به سخت­‌افزارهای ویژه و نوک مته احتیاج دارد. اگر کتابخانه‌­ای با یک یا چند دیوار داخلی طراحی شده باشد یا از سنگ­‌های تزئینی و تخته­‌های سرو ساخته شود، باید این موارد را در طرح­‌های کف (با ابعاد آن) لحاظ کرد، زیرا هیچ چیز را نمی‌­توان به این دیوارها تکیه داد. مصرف انرژی به ارتفاع و ضخامت دیوارها هم بستگی دارد. بنابراین اتاقی با سقف 6 متری نسبت به سقف 5/2متری هزینه­‌ی بیشتری برای گرما و سرما در پی خواهد داشت. در مورد اتاق­ها یا سالن‌­هایی با سقف مرتفع هم، به علت تاثیر برگشت صدا، شدت صوت بیشتر خواهد بود. اینها بعضی از مواردی است که علاوه بر نقش سازه­ای و باربری دیوارها باید به آنها توجه کرد.

کف
شرایط عمومی کف­ها، ترکیب، ظرفیت حمل بار و پوشش آنها را باید در ارزیابی­های طرح ساختمان مورد توجه قرار داد. همچنین این ارزیابی­ها باید شامل اطلاعاتی درباره­ی طرح تأسیساتی ساختمان و نیز حایل­های کف باشند. در مورد پوشش کف، عواملی که معماران باید در نظر بگیرد عبارتند از: هزینه، دوام، نگهداری، جذب صوت، راحتی، ایمنی، هدایت حرارت، انعکاس، ظاهر، کیفیت مواد و تعریف نواحی خاص با عملکردهای ویژه. برای پوشش کف کتابخانه­ها می­توان از مواد مختلفی همچون فرش، وینیل، لینولئوم، لاستیک، پشم، چوب، کاشی و آجر استفاده کرد. کفپوش لیز و براق در کتابخانه­ها خطرناک است و باید از آنها پرهیز کرد. کف­ها باید در سرتاسر یک طبقه هم­­سطح باشند؛ وجود پله، مانعی بر سر راه حمل و نقل کتاب و رفت و آمد آسان و بدون خطر افراد محسوب می­شود.

ستون
انتخاب ستون­ها برای کتابخانه­های بدون دیوارهای حمال می­تواند عاملی حیاتی باشد. در کتابخانه باید به موقعیت، ابعاد و اندازه­ی ستون­ها توجه شود. قرارگرفتن ستون­ها در فواصلی که برای عملکرد اقتصادی کتابخانه نامناسب است (رف­بندی، محل نشستن خوانندگان و کارکنان) می­تواند فاجعه­بار باشد. فاصله­ی بین ستون­ها نیز باید متناسب با جای­دهی میزها و صندلی­ها، ترکیب رف­بندی و مبلمان باشد و نیز امکان تأمین پهنای استاندارد راهروها را فراهم سازد. اندازه­ی مطلوب برای یک شبکه­ی چهارخانه­ای در کتابخانه­های بزرگ 6,900×6,900 میلیمتر یا 8,400×8,400 میلیمتر است. البته هرقدر فضای بین ستون­ها بیشتر باشد برای کتابخانه بهتر است. شبکه­ی چهارخانه­ای را به­ندرت می­توان در سرتاسر کتابخانه­های چندطبقه و در مکان­هایی چون راهروی ورودی و
اتاق­های سخنرانی که احتیاج به آرایش ویژه­ای دارند، اعمال کرد. در چنین ناحیه­هایی اولویت با حذف ستون­هاست. البته استفاده از ستون­های کوچک مربعی بهتر است، اما چنین ستون­هایی، مخصوصاً در ناحیه­ی عمومی، باید با رنگ روشن مشخص شوند. البته مقررات آتش­نشانی استفاده از ستون­های کوچک را ممنوع کرده است.
درها و ورودی­ها
از درها برای ورود و خروج و ایجاد مانع یا ارتباط در فضای داخلی ساختمان و گاه برای مسائل آکوستیکی و جلوگیری از گسترش آتش استفاده می­شود. تمام این عملکردها،
هزینه­ها، اثرات روان­شناختی و تأثیر آنها در هماهنگی و زیبایی ساختمان باید در نظر گرفته شود. درها ممکن است به بالا یا کنار لولا شوند. می­توان آنها را به طور عمودی یا افقی غلتاند یا به صورت چرخان درآورد. اگر لولاها طوری نصب شوند که درها در دو جهت بازشوند، به­سختی می­توان آنها را به طور کامل بست و از نفوذ صدا جلوگیری کرد. بسیار مهم است که درها با توجه به الگو و جهت آمد و شد در کتابخانه­ها نصب شوند. نصب غلط درها استفاده از نواحی مختلف کتابخانه را با مشکل رو به ­رو می­کند.