آزمایشگاه کیـــا اثر داوود بروجنی
رتبهی نخست (مشترک) بخش عمومـــی، پنجمین دو سالانهی ملی معماری و شهرسازی ایران، 1401


بنا-شهر
در طرح پروژهی آزمایشگاه کیا تلاش شده است با افزودن کاربری جدیدی به بنا که نقش پاتوق شهری دارد، بین بنا و شهر تعامل ایجاد شود و مرز شهر و بنا نامحسوس گردد. به این ترتیب کاربر با ساختهای مواجه میشود که هم بنا و هم شهر است و مرز بین این دو برای او بهراحتی قابل شناخت نیست. ایدهی بنا-شهر پس از بررسیهای میدانی و مصاحبه با اهالی شهر قره ضیاالدین (بستر طرح) شکل گرفت. اهالی شهر وجود امنیت و عدم وجود فضاهای همزیستی را دو ویژگی بستر میدانستند. در شهرسازی و معماری قدیم ایران نمونههایی وجود دارد که پله، عنصر ارتباط عمودی دو فضای شهری به یکدیگر یا یک فضای شهری به فضای معماری است. در بقایای شهر قدیم مورچه خورت، پلهها دو فضای شهری را به یکدیگر متصل میکردند یا یک فضای شهری را به فضای معماری میرساندند. در بافت قدیم نایین پلهها کاربر را از گذر به طبقهی بالایی حسینیهها میبرند. مسجد جارچی اصفهان پلههایی مجاور گذر بازار دارد که دسترسی مخاطب را به طبقهی بالایی، بدون اینکه نیاز باشد وارد صحن مسجد شوند، فراهم میکند. در طرح آزمایشگاه کیا، پله از گذر به طبقهی اول بنا راه دارد. اهالی بدون اینکه نیاز باشد وارد بنا در تراز همکف شوند، از این پله به طبقهی اول راه دارند. طبقهی اول فضایی تهی و چشمانداز خیابان است.
لانهی لک لک
قرهی ضیاالدین شهر لکلکهاست. لکلکها به قدری محترمند که اهالی متلها و داستانهایی برایشان ساختهاند. “لی له ئین آرتخ بالاسی دییرم” یا “حاجی لی له بالاسی اسماعیلین قینا تاسی” از جمله این ضربالمثلها و متلها است. لکلک لانهاش را بر روی زیرساختی میسازد که شهر برایش آماده کرده است. تعین کالبدی آزمایشگاه کیا تا حدود تراز بام همسایهها به هندسه و کالبد بستر وفادار است. از این تراز به بالا شکلگیری کالبد بنا متفاوت میشود. کانتکست پروژهی کیا لب حس و حال عجیبی دارد.
مردم این شهر تا این زمان از کمترین کیفیت فضاهای زیستی نیز محروم بودهاند. این محرومیت که شاید ریشهی تاریخی داشته باشد تا جایی عمیق است که مردم حس تعلقی به شهرشان ندارند. شهر برای آنها جایی است که به ناچار برای بهرهمندی از خدمات شهری نیاز دارند در آن سکونت کنند و برای دستیابی به مقداری آرامش به طبیعت پناه میبرند. این مورد را نگارنده که حدود یکسال برای این پروژه و در زمان طراحی و اجرای پروژه در آن شهر اقامت کرده به چشم خود دیده است. شروع طراحی ما با مشاهدههای میدانی و مصاحبه با اهالی شهر شروع شد. چیزی که برایمان شگفتانگیز بود امنیت مناسب شهر بود. در طی مصاحبه و مشاهدههای میدانی، گزارش یا شکایتی از طرف مردم که نشاندهندهی دزدی، آزار و اذیت در شهر و مواردی از این دست باشد دریافت نکردیم. بیشترین شکایت مردم دربارهی کمبود یا فقدان فضاهای جمعی در شهر بود. تحلیل این گزارشها ساختار طرح ما را شکل داد. ایدهی پروژه را به این ترتیب، افزودن یک فضای جمعی و اشتراکی به پروژه در کنار دیگر کاربریهای مورد نیاز بنا قرار دادیم. این فضای جمعی که عملا همهی فضای طبقهی اول پروژه را اشغال کرده است از راه عمومی و به وسیلهی پله دسترسی دارد، بدون اینکه مردم شهر نیاز باشد وارد بنا شوند و یا اینکه توسط کسی یا چیزی جلوی آنها گرفته شود. به این ترتیب خیابانهای شهر تا درون بنا ادامه یافتند. راضی کردن کارفرمای پروژه برای اینکه از نظر اقتصادی از درآمد حاصل از یک طبقه از بنایش چشمپوشی کند هم چالش برانگیز بود. برای این موضوع با ارگانها و سازمانهای شهری صحبت کردیم تا تسهیلاتی برای این پروژه در نظر بگیرند. با همراهی کارفرما و دیگر ارگانها موفق شدیم تایید ایدهی فضای جمعی در میان بنا را از آنها دریافت کنیم. بافت مجاور پروژه همانند بافت شهر تقریبا فاقد ارزش است. از این رو سعی کردیم در طراحی حجم بنا به این موضوع اعتراض جدی کنیم.
راهکارمان برای این منظور ایجاد حجم کاملا متفاوت و استفاده از رنگ متفاوت با بافت بود. حضور لکلکها در شهر و شیوهی لانهسازی آنها ایدهی جالبی برای طراحی فرم پروژه به ما داد. لکلکها لانهشان را بر روی زیرساختهای شهر مثل منارههای مسجد، المانهای وسط میدانها یا دکلهای مخابراتی میسازند بدون اینکه این زیرساختها تاثیری در فرم و شکل لانههایشان داشته باشد. در طرح کالبدی کیا لب هم سعی کردیم همین ایده را اجرا کنیم. حجم پایینی پروژه همانند یک زیرساخت شهری است. این بخش از قواعد هندسی شهر تبعیت میکند. در مقابل آن حجم بالایی همانند لانهی لکلک کاملا آزادانه خودنمایی میکند. برای ساخت این پروژه دو راه داشتیم. راه اول انتخاب مجریان بنا از شهرهای بزرگ ایران بود. راه دوم انتخاب از مجریهای محلی و آموزش ساخت این پروژه به آنها بود. راه دوم را انتخاب کردیم. بسیاری از آیتمهای پروژه برای اولین بار در این شهر اجرا شده است. این موضوع دو حسن برای شهر و پروژه داشت؛ اول حس تعلقی که بین مردم شهر و بنا ایجاد میشد و دوم امکان استفاده از نیروهای کار محلی برای تعمیر و نگهداری آیندهی بنا.
کتاب سال معماری معاصر ایران، 1401
_______________________________________
نام پروژه: آزمایشگاه کیا
عملکرد: درمانی
دفتر طراحی: دفتر داوود بروجنی
معماران: داوود بروجنی، صبا عماری، حامد کلاته
طراحی و معماری داخلی: دفتر داوود بروجنی
مجری: بهروز ارشادیپور و مجید مختاری
کارفرما: آزمایشگاه کیا-دکتر گلناز ناصری
ارائه: هادی کوهی حبیبی
مشاور معماری مدعو: ایمان عنایتی
نوع سازه: بتنی
آدرس پروژه: استان آذربایجان غربی، شهرستان قرهضیاالدین، میدان انقلاب
مساحت زمین: ۲۴۰ مترمربع
زیربنا: ۱۲۰۰ مترمربع
تاریخ شروع و پایان ساخت: ۱۴۰۰-۱۳۹۹
عکاس پروژه: پرهام تقیاف
ایمیل: davoodboroojeni@gmail.com
اینستاگرام: davoodboroojeni
Kia Lab, Davood Boroojeni

Project name: KIA LAB
Office: Davood Boroojeni Office
Client: Kia Laboratory – Dr. Golnaz Naseri
Design team: Davood Boroojeni, Saba Ammari, Hamed Kalateh
Advising Architect: Iman Enayati
Executive Engineer: Behrooz Ershadipoor, Majid Mokhtari
Supervision: Davood Boroojeni
Structure: Behrooz Ershadipoor
Electrical: Behrooz Ershadipoor
Mechanical: Behrooz Ershadipoor
Graphic& Presentation: Hadi Koohi Habibi
Advising Architect: Iman Enayati
Location: Qarahziyaoddin, West Azarbaigan
Photo: Parham Taghioff
Total built area: 1200 m2
Area: 250 m2
Email: davoodboroojeni@gmail.com
Instagram: davoodboroojeni
In designing the Kia Laboratory Project, it has been tried to create an interaction between the building and the city by adding a new application to the building, which has the role of an urban hangout and to make the border between city and building invisible. In this way, the user is faced with a structure that is both a building and a city, and the border between the two is not easily recognizable. The idea of building-city was formed after conducting different field studies and interviews with the residents of Qarah Ziya od Din (the location of the project). The city’s inhabitants considered the existence of security and the absence of coexistence spaces as two characteristics of the location.
In ancient Iranian urban development and architecture, there are examples in which the step is the element of vertical connection between two urban spaces to each other or connecting an urban space to the architectural space. In the sites that remain of the old city of Murche Khvort, there are stairs that connected two urban spaces or connect an urban space to architectural space. In the old texture of Naein, the stairs take the user from the passage to the upper floor where the places of mourning (Hussainiya) are located. Isfahan Jarchi Mosque has stairs adjacent to the bazaar passage, people can access the upper floor without the need to enter the courtyard of the mosque. In the Kia Laboratory design, people can get to the first floor of the building through the stairs placed in the passage. Residents can enter the building through the stairs and reach the first floor, without the need to enter the building and be on the ground floor. The first floor is empty space with a view of the street. Qarah Ziya od Din is the city of storks. Storks are so respected throughout the city that the inhabitants have made different folklores and stories for them. The storks build their nest on the infrastructure that the city has prepared for them. The physical structure of Kia Laboratory is created based on the geometry and structure of the area and is level with the neighbors’ roof. From this level up, the formation of the building’s structure is different.