طرح گسترش فرودگاه مادریدـ باراخاس
معماری از ریچارد راجرز و استودیو لامِلا
ترجمه‌­ی الناز رحیمی
باراخاس، مادرید، 2004-2000

Airport Extension, Barajas
Architecture by Richard Rogers & Studio Lamela
Barajas, Madrid، 2000-2004

گروه طرّاحی ریچارد راجرز و استودیو لاملا در سال 1997 برنده‌­ی رقابتی شد که برای توسعه‌­ی فرودگاه باراخاس برگزار گردیده بود و در سال 2000 عملیات ساخت پروژه آغاز شد.

بخش جدید فرودگاه باراخاس به غیر از 3 باند پرواز جدید و شبکه­‌های پیچیده‌­ی سیستم حمل و نقلِ شخصی و عمومی شامل سه ساختمان است که عبارتند از: پارکینگ 5 طبقه، ترمینال جدید برای پروازهای داخلی و شینگن و ساختمان (سَتلایت) ویژه­‌ی پروازهای بین­‌المللی است که به ساختمان قبلی متصل شده‌­اند. مجموعه­‌ی ترمینال با حدود یک میلیون متر مربّع زیربنا در شمال ترمینال 1و2و3 فرودگاه قدیمی واقع شده است و قابلیت پذیرش و اداره­‌ی بیش از 50 میلیون مسافر در سال را دارد. دو اصل اساسی که در طرّاحی این مجموعه لحاظ شده است سادگی و خوانایی عملکردها (در کنار قابلیت گسترش در آینده) و دست­یابی به طرحی با حداکثر تأمین نور طبیعی (در کنار تعدیل مقیاس چنین ساختمان عظیمی و نزدیکتر کردن آن به مسافرین) است. طرّاحی مدولار فضاها به بهترین نحو به دو عامل ذکر شده پاسخ گفته و برای هر فعالیتْ مدولی جداگانه تعریف شده است (مثل مدول‌های مخصوص فضاهای بازرسی، امنیتی یا سوار و پیاده شدن به هواپیما و…) و هر فضا یا عملکرد از عملکرد بعدی بوسیله­‌ی یک مرز نورانی عمیق و باریک جدا می­‌شود. مسافرین در مسیرهای خطی و در عرض ساختمان بر اساس برنامه­‌ی سفر خود حرکت می‌­کنند که برای جلوگیری از تداخل جریان حرکتی به‌­صورت عمودی و لایه‌­لایه طبقه­‌بندی شده‌­اند.

طبقه­‌ی صفر (همکف) برای مسافرینی است که به فرودگاه می‌­رسند (وارد فرودگاه می­‌شوند)، طبقه‌­ی 1 ویژه­‌ی سالنِ ترانزیت و سوار شدن به هواپیما است و طبقه­‌ی دوم برای مسافرانی است که از فرودگاه خارج می­‌شوند. خوانایی و سادگی فضایی طرح در سازه­‌ی ساختمان نیز نمود پیدا کرده است و سازه و حجم کلی ساختمان از سه طبقه یا لایه تشکیل شده است. در کل ساختمان شامل 3 سیستم سازه­ای مجزا است. طبقات زیرزمین از بتن صلب است، سه طبقه­‌ی بالای زمین از تیرهای پیش تنیده­‌ی بتنی ساخته شده‌­اند که بین ستون‌ها و دالهای تقویتی کف معلق­‌اند. اگرچه تنها بخش سازه­‌ای که از نظر بصری هویت و ویژگی شاخصی دارد سقف فولادی و مواج مجموعه است. این قسمت از سازه نیز مدولار بوده و براحتی قابل توسعه و گسترش است. تمام سایت بتن­‌ریزی شده و تیرهای پیش‌­تنیده‌­ی بتنی به ضخامت 90 سانتیمتر در آن به‌­کار رفته است تا ارتفاع کلی ساختمان را تعدیل کنند. در قسمت فوقانی، هر ستون (یا به اصطلاح درخت) بتنی به چهار شاخه‌­ی مورب تقسیم می­‌شود که سقف دوتکه و فولادی مجموعه را نگه­‌داشته‌­اند. سازه‌­ی سقف در قسمت میانی اوج گرفته و پیش‌­آمدگی آن خط نما را پوشانده است . یک صفحه­‌ی شیشه­‌ای در زیر این پیش‌­آمدگی نصب شده است که توسط مجموعه‌­ای از کابل‌های تنیده نگهداری می‌­شود و پیش‌­آمدگی بام بر روی آن سایه می‌­اندازد. درختان ساز‌ه‌­ای با طیف رنگی رنگین کمانی به­تدریج تیره و روشن می­‌شوند و علاوه بر زیبایی جهت‌­یابی مسافران را نیز آسان‌تر می­‌کنند. سطح خمیده‌­ی داخل بام با بامبو پوشیده شده است و از این طریق به فضای ممتد و طویل سالن ترمینال ظاهری گرم و خوشایند بخشیده‌­است. این ساختمان با زیربنایی بالغ بر 470,200 مترمربّع (5 میلیون فوت­‌مربّع) شامل 38 گیت، یک سَتلایت با زیربنای 278,300 متر مربّع و 26 گیتِ متروی زیرزمینی است و با هزینه­‌ای در حدود یک میلیارد دلار ساخته شده است.

طرح گسترش فرودگاه مادریدـ باراخاس
معماری از ریچارد راجرز و استودیو لامِلا
ترجمه­‌ی الناز رحیمی
باراخاس، مادرید، 2004-2000