این موزه نماینده‌ی اعصار قرون است / ممتاز از این رو شده زامثال و زاقران
گنجینه‌ی ذوق است و نهان خانه‌ی تاریخ/ آینه‌ی علم است و نماینده‌ی عرفان- (ملک الشعرا بهار)
آندره گدار فرزند پل (1956-1881) در شومن فرانسه بدنیا آمد. پس از تحصیلات متوسطه‌ی ابتدایی و متوسطه در سال 1901 (1280خورشیدی) در مدرسه‌ی بوزار پاریس در رشته‌ی معماری تحصیلات خود را ادامه داد. وی را می‌توان از تاثیرگزارترین و فعال‌ترین معماران خارجی که در ایران به فعالیت‌های علمی (تدریس و ریاست دانشکده‌ی معماری هنرهای زیبا)، باستان شناسی (ریاست اداره‌ی عتیقات ایران در سال 1308) و معماری (نقش ارزنده‌ و تاریخ ساز معماری‌های متعدد وی در شکل‌گیری تاریخ معماری ایران) مشغول بود، دانست. ایده‌ی طراحی موزه‌ی ایران باستان، در زمان وزارت علی‌اصغر حکمت شکل‌گرفت. طراحی موزه به آندره گدار واگذار شد و او به سال 1313 خورشیدی نقشه‌های ساختمان را تهیه کرد. ساختمان موزه در سال 1316خورشیدی پس از چهار سال به اتمام رسید و ریزه‌کاری‌های داخلی و نصب ویترین‌ها و چیدن اشیاء و تهیه‌ی زیرنویس برای آنها و سایر موارد فنی نیز دو سال طول کشید و موزه رسما در سال 1318 خورشیدی افتتاح شد. ساختمان اصلی موزه‌‌ی ایران باستان با احتساب کتابخانه 13176 مترمربع است که 5/3438 مترمربع آن زیر بنای موزه را به خود اختصاص داده است. موزه دارای دو تالار بزگ است که یکی متعلق به اشیا ماقبل تاریخ تا اسلام و دیگری از اسلام به بعد خواهد بود. این بنای با شکوه با ایده‌ی معماری تاریخی ایران و با شجاعت و ابتکار بی‌نظیر معمار آن، آندره گدار با الهام از طاق کسری ساسانیان با نگاه و پرداختی نو با همت معماران محلی به نام‌های حاج‌عباسعلی معمار و استاد مراد تبریزی در دو قسمت مجزا ساخته شده است. در کتاب آندره گدار از تالیفات گروه معماران دوران تحول، یاداشتی از پرویز رجبی (کتاب معماری ایران در عصر پهلوی می‌خوانیم : “با اینکه سازنده‌‌اش به هنگام پرداختن به طرح اصلی دمی از طاق کسری غافل نبوده است، سبکی بسیار نو و مستقل دارد و در عین حال ایرانی، به عبارت دیگر، بنای موزه‌ی ایران باستان، به جایی اینکه عکس برگردان طاق کسری باشد، تعبیر این طاق است”. اما مراجع طراحی موزه منحصر به ایوان مدائن نیست و نگاهی وسیع‌تر به معماری دوره‌ی ساسانیان و همچنین معماری دوره‌ی اسلامی دارد. قسمت نمایشگاهی که ساختمانی سه‌طبقه است و در بخش جنوبی قرار دارد و ساختمان اداری که بنایی چهارطبقه و بدون زیرزمین است و در قسمت شمالی محوطه قرار دارد. به جز ایوان ورودی که رفیع و عمیق است و یک‌چهارم طول ساختمان را به صورت فضایی نیمه‌باز مجزا اختصاص داده، بقیه‌ی ساختمان در دو طبقه روی زمین و یک‌ونیم طبقه در زیر زمین طراحی شده است. بخش اداری موزه، ساختمانی چهار طبقه است که دور حیاط مربع شکلی در سه سمت شرق، غرب و جنوب چیده شده است. سمت شمال حیاط فاقد ساختمان است و این حیاط به حیاط اصلی شمالی بنا که محوطه‌ی انبارها و پارکینگ به حساب می‌آید، متصل می‌شود. بنابراین ساختمان اداری فرم نعل‌اسبی دارد که سمت باز آن در طرف شمال قرار گرفته است. ویکتور دانیل در کتاب آندره گدار بیان می دارد: “دیدگاه آندره گدار در طراحی موزه، متکی بر تاریخ سرزمین، تاریخ معماری و تعابیر آن است. او از منظر یک باستان شناس، احیای معماری و هنر ایران را پس از سلطه‌ی اسکندر و هنر مقدونی بر ایران از زمان ساسانیان می‌داند و شکل‌گیری معماری دوره‌ی اسلامی ایران را در تداوم آن تفسیر و ترسیم می کند. به این ترتیب، از نظر گدار معماری دوره‌ی ساسانیان اصالتی ماندگار دارد، در طراحی بنا، انتخاب ارجح او در گزینش مراجع اصلی از معماری این دوره است. ایوان عمیق و الهام گرفته از ایوان طاق کسری، حیاط‌های داخلی، جفت‌ستون‌ها، نمایش چند مرتبه‌ی نما با قوس نیم‌گرد و تداوم سلسله مراتب فضا در عمق بنا آنچنان که در کاخ فیروزآباد، کاخ سروستان و طاق کسری دیده می‌شود، عناصر و ابزار مورد استفاده‌ی گدار در طرح موزه‌ی تهران است. استفاده از آجر قرمز و نقش آجر در ساختمان موزه یادآور دوران اوج هنر آجرکاری در دوره‌ی اسلامی است. ستون‌های با آجرهای پیش‌ و پس آمده و استفاده از آجر تراش و نقش‌های متنوع اجر کاری از آن جمله‌اند.

Museum of Ancient Iran (1937) Tehran-Iran, Andre Godard

The idea of designing the Museum of Ancient Iran was formed during the ministry of Ali Asghar Hekmat. The design of the museum was entrusted to Andre Godard, and he prepared the building plans in 1934. The building of the museum was completed in 1937, and the interior details, installation of showcases, arrangement of objects, preparation of museum labels for them, and other technical matters also took two years, and the museum was officially opened in 1939. The main building of the Museum of Ancient Iran was built in an area of 11000 square meters by local architects Abbas Ali Memar and Murad Tabrizi in two separate parts. The exhibition part, which is a three-story building and is located in the southern part, and the office building, which is a four-story building without a basement, is located in the northern part of the area. Except for the entrance veranda, which is high and deep, and a quarter of the length of the building is allocated as a separate semi-open space, the rest of the building is designed in two floors on the ground and one and a half floors underground. The office building of the museum is a four-story building arranged around a square courtyard on three sides, east, west, and south. No building is located on the north side of the yard and this yard is connected to the main north yard of the building, which is the area of warehouses and parking. Therefore, the office building has the shape of an alabaster with its open side facing the north.
Victor Daniel in the book «Andre Godard» states: «Andre Godard›s perspective on museum design is rooted in the history of the land, architectural history, and its interpretations. He, as an archaeologist, sees the revival of Iranian architecture and art after Alexander›s conquest and the Macedonian art over Iran from the time of the Sassanians, interpreting and depicting the formation of Iranian Islamic architecture in its continuity. Accordingly, in Godard›s view, the architecture of the Sassanians retains enduring authenticity. In building design, his preferred choice lies in selecting primary references from this period›s architecture. The deep ivans and inspirations drawn from Taq Kasra›s ivan, internal courtyards, paired units displaying repetitive façades with semi-circular arches, and the continuation of hierarchical spaces within the depth of the structure, akin to what is seen in the palaces of Firuzabad, Sarvestan Palace, and Taq Kasra, are elements and tools employed by Godard in the Tehran museum design. The use of red brick and the motif of brickwork in the museum›s construction evoke the zenith of brickwork art during the Islamic period. Columns with projecting and recessed bricks and the use of carved and varied brickwork patterns are among the techniques utilized.

طرح پیشنهادی بام جدید جهت مسقّف کردن فضای مجموعه

– دانیل، ویکتور، شافعی، بیژن، سروشیانی، سهراب، 1394، معماری آندره گدار، تهران، مجموعه‌ی معماری دوران تحول در ایران
– بانی مسعود، امیر 1388، معماری معاصر ایران، تهران، هنر معماری قرن
– میرمیران، سید هادی، اعتصام، ایرج، میرمیران، سید حمید، 1388، معماری معاصر ایران ، 75 سال تجربه‌ی بناهای عمومی جلد یک، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی